Gentiana verna
![Obrazek](https://i.postimg.cc/HWq50BdK/3ff72d39ecaf76d9gen.jpg)
![Obrazek](https://i.postimg.cc/JnyDZBgM/bfcdf21aa3a41712gen.jpg)
![Obrazek](https://i.postimg.cc/Kv7KPb9k/e775b1b9523f334agen.jpg)
Niska, zimozielona bylina górska, hal i muraw naskalnych od piętra dolnego po hale, o ozdobnych kwiatach i liściach. Tworzy zwarte kępy przyziemnych rozetek liściowych. ..."Klejnoty ogrodów skalnych"...9/
Z krótkich kłączy wyrastają cienkie rozłogi zakończone rozetkami liści. Liście są szarozielone z wierzchu lśniące, skórzaste. Łodygowe są mniejsze. Łodyga kwiatostanowa krótka, wyprostowana, czterokanciasta z 1-3 par liści i pojedynczymi, zwróconymi ku górze , trąbkowatymi, niebieskimi, błyszczącymi, pięciopłatkowymi kwiatami. Kwiaty długości 2-3,5 cm o białej gardzieli i mocno odgiętych płatkach z fałdkami u ich nasady. Kwiaty zamykają się na noc, w czasie deszczu i gdy temperatura spada poniżej 10 st.C. z dokładnością do 1 st. Ciekawostką jest, że kwiaty zamykają się też w czasie wstrząsów spowodowanych np. silnym wiatrem. Roślina krótkowieczna. Roślina rodzima.
Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 8/ 9/ 15/ 24/ 31. RHS poleca odmianę "Angulosa" ** AGM 2002
T-3 Średnio wymagająca.
Wysokość 5-12 cm
Szerokość 10-15 cm
Kwitnie IV-V (VI) Czsem powtarza we IX
Kolor intesywnie niebieski - lazurowobłękitny ( biały, różowawy)
Mrozoodporność USDA 5
Rośnie w górzystych rejonach Europy- Alpy, Kaukaz, na skałach, murawach naskalnych, halach na wysokosci do 3000 m.npm. od Irlandii po Rosję, Iran, Irak przez Azję Środkową do Mongolii, Afryka Północna - Maroko. W Polsce - Tatry, Pieniny, Spisz.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione do półcienistego, stale umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto ilasto żwirowo próchnicza, kamienista, umiarkowanie żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + dobry drenaz +Ca
Odczyn pH 6,6-8,5 obojętny do zasadowy. Roślina wapniolubna. Wg. 9/ Odczyn zależy od miejsca, w którym rośnie w naturze, moźe być również kwaśny.
Wymagania. Sadzić i przesadzać z bryłą ziemi, gdyż prawdopodobnie współżyje z grzybami mikoryzowymi. Ściółkować wokół rośliny żwirkiem wapiennym. W 1 roku po posadzeniu podlewać sukcesywnie, póżniej tylko gdy susza. Pożądana jest wysoka wilgotność powietrza, dlatego dobrze jest sadzić przy oczku wodnym lub zraszać w lecie. Nawozić można niewielkimi dawkami nawozów dla roślin kwitnących, pierwszy raz po stopnieniu śniegu, drugi raz w czasie tworzenia pączków kwiatowych i trzeci raz gdy tworzy nasiona. Z uwagi na krótkowieczność sukcesywnie wysiewać nasiona wokół rośliny matecznej.Lepiej podobno rośnie
w towarzystwie pierwiosnków, sasanek i dziewięćsiłów.
Rozmnażanie Siew jesienią, bezpośrednio po zbiorze nasion do gruntu, najlepiej w sąsiedztwie rośliny matecznej - łatwo. W innym okresie po stratyfikacji. Kiełkuje w ciemności. Sadzonki pędowe ukorzeniane w piasku - łatwo. Podział kępy wiosną - trudno.
Odmiany
"Angulosa" ma kwiaty większe od typu, ciemnnobłękitne ** AGM 2002
"Alba" Kwiaty białe.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, żwirowych, na obrzeża rabat i ścieżek, w szczeliny między kamieniami i do pojemników, koryt. Ładnie wygląda w dużej grupie, ale także w towarzystwie primula marginata, auricula czy saxigraga oppositifolia.
Roślina chroniona.
EtymologiaNazwa "Gentiana" pochodzi od Genthiusa króla Ilirii, który żył w II w.pne na obszarze obecnej Albani. Był on pierwszym, który zastosował goryczkę w leczeniu, swoich żołnierzy dotkniętych malarią, chociaż prawdopodobnie była ona używana w leczeniu znacznie wcześniej. Nazwa gatunku verna= wczesna; z uwagi na kwitnienie wczesną wiosną.