lutti pisze:.. kiedys czytałem też takie opracowanie gdzie badano zawartość cukru w gronach na krzewach na których obrywano liście i na takich gdzie takiego zabiegu nie przeprowadzano - wynik słodsze tam gdzie nie obrywano.
Ale trzeba pamiętać też że im więcej liści to gorsze przewietrzanie krzewu = mączniaki.
RM "Nowoczesna Winnica"- (1992)- " Obrywanie liści . Pod koniec fazy dojrzewania owoców można usunąć 2 do 3 liści najniżej położonych na pędach. ........ Stosowane często przez niektórych plantatorów odsłanianie owoców poprzez nadmierne obrywanie liści jest poważnym błędem. Liście znajdujące się na latoroślach w pobliżu gron mają największy udział w procesie fotosyntezy . Usunięcie ich sprzyja wprawdzie lepszemu ubarwieniu owoców , ale nie przyspiesza dojrzewania. "
Od siebie dodam, że gdzieś przeczytałem, że największą rolę w procesach odżywiania grona odgrywa liść wyrastający z tego samego węzła co grono i tego bezwzględnie nie powinno się usuwać. Ja nie usuwam liści. Dodatkowa zaletą liści jest maskowanie gron przed "ptasią szarańczą".