Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

DZWONEK GARGAŃSKI Campanulla garganica




Niska bylina, częściowo zimozielona o pokroju płaskim, zwartym, poduszkowym i ozdobnych kwiatach. Roślina płożąca, tworzy niskie, zwarte kępki i okazałe nawisy na kamieniach.
Ma łodygi liczne, rozłożyste, pokładające się, ulistnione, lekko owłosione. Liście soczyście zielone, żółtozielone, sercowate - łodygowe, nerkowate - odziomkowe, ząbkowane, lekko owłosione, błyszczące. Kwiaty, średnicy 2 cm, niebieskoliliowe z białym oczkiem, gwiazdkowate, stojące, zwrócone ku górze, otwarte, zebrane po kilka w kątach liści na nitkowatych łukowato wygiętych szypułkach. Korona kwiatu pięciopłatkowa, ma charakterystyczne, głęboko wcięte odstające, ostro wcięte ząbki.4/ Bardzo obficie i długo kwitnie. Rośnie wolno. Nie tworzy rozłogów. Roślina długowieczna do 10 lat. Samosiew.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 3/ 8/ 9/ 15/ 24/ 33/ 53.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 23-35 cm
Kwitnie V-VI Powtarza VIII
Kolor niebieskoliliowy (bialy, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 5 do 6

Rośnie na skałach w górach.
Występowanie Europa Południowo Wschodnia, okolice Adriatyku do Morza Czarnego, Alpy, Włochy Południowe, Grecja Zachodnia, Dalmacja.
Stanowisko bardzo słoneczne wystawa południowa (w południe jednak osłonięte) lub zachodnia 53/, umiarkowanie wilgotne. Roślina wrażliwa na nadmiar wilgoci. Tolerancyjna na suszę. Nie toleruje cienia.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasta, żwirowo próchnicza, umiarkowanie żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 5,6-7,5 lekko kwaśny, obojętny. Wg. innych żródeł zasadowy 9/.
Wymagania Dzielić co 3-4 lata. Podlewać regularnie gdy sucho. Nawozić nawozem granulowanym, wolnodziałającym a w razie potrzeby nawozem dla roślin kwitnących. Może być zagłuszana przez bardziej agresywnie rosnące rośliny. Po usunięciu przekwitłych kwiatostanów może zakwitnąć powtórnie. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział wczesną wiosną lub w VIII - łatwo . Siew odkryty jesienią ldo gruntu lub kryty po stratyfikacji - łatwo. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po 4 tygodniach poddać ponownej stratyfikacji przez okres 4 tygodni.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do małych ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych, na murki, między kamieniami lub płytami chodnikowymi do pojemników na tarasy, balkony i do wiszących koszy. Ładnie wygląda obok niskich krwawników, gożdzików i macierzanek 4/ czy z żółtymi rozchodnikami, a także z wiesiołkiem missouryjskim, łyszcem rozesłanym i różnymi gożdzikami skalnymi. 8/
Roślina jadalna - liście i kwiaty jako dodatek do sałatek.
Odmiany
"W.H.Paine" 10 cm VI-VIII Kwiaty niebieskofioletowe * * AGM 1993. Polecana przez 15/ 33/.
"Dicksons Gold" 10 cm VI-VII Kwiaty niebieskie Liście żółtozielone
"Filigree" Kwiaty niebieskofioletowe.
Etymologia
Nazwa "Campanulla" od łacińskiego "mały dzwon" z uwagi na dzwonkowaty kształt kwiatów.
Nazwa gatunkowa "garganica" od Półwyspu Gargano w południowo Wschodniej części Półwyspu Apenińskiego nad Adriatykiem; siedlisko rośliny.

[Janusz100]

DZIEWIĘĆSIŁ BEZŁODYGOWY Carlina acaulis syn. Oset górski, Kęślina.





Bylina o pokroju zwartym rozetowym i ozdobnych liściach i kwiatach. Roślina rodzima. Roślina górska rośnie na łąkach i pastwiskach reglowych ale takżę na murawach naskalnych, górskich pastwiskach, jasnych lasach i ich obrzeżach na nizinach.
Korzenie ma długie, głębokie,około 100 cm, nierozgałęzione, grube, palowe, drewniejące, podobne do marchwi. Łodygę ma silnie zredukowaną, zaledwie do 3 cm. 26/ Liście powcinane, pierzaste, szarozielone, kolczasto zakończone, podobne do ostu. Tworzą one płaską, gwiażdzistą, kolczastą, leżącą na ziemi rozetę o średnicy 15-40 cm. Tuż ponad rozetą wyrasta jeden koszyczek przypominający kwiat, średnicy 5-7 cm ze srebrzystymi listkami okrywy. 4/ Kwiatostan duży, złożony wyłącznie z kwiatów rurkowych, bladobrązowy otoczony przez błyszczące, srebrzystobiałe przysadki. Listki okrywy zewnętrznej przypominają kolaczasty pancerz. Kwiaty otwierają się w czasie słonecznej pogody, zamykają wieczorem lub w czasie słoty. W literaturze określa się ją jako..."roślina krótkowieczna, często umiera po kwitnieniu"... 1/ (odmiana niska - krótkowieczna, często zanika w 2 roku). Odmiana łodygowa - długowieczna w jednym miejscu do 25 lat.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 9/ 24/ 15/ 31/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie VIII-IX
Kolor srebrzystobiały
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na suchych, ubogich, wapiennych wzgórzach, murawach naskalnych, podgórskich łąkach, polanach i pastwiskach na skraju świetlistych sosnowych lasów i lasów liściastych, zboczach górskich zarówno na niżu jak i w górach na glebach wapiennych do wysokości 2800 m.npm.
Występowanie Góry Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, Pireneje, Alpy, Apeniny, Bałkany, Karpaty po środkową Rosję, Polska - Beskidy, Karpaty - Pieniny, Tatry, Sudety i rzadko na niżu.
Stanowisko słoneczne do umiarkowanie słonecznego, suche do umiarkowanie wilgotnego, ciepłe.
Gleba mineralna, przepuszczalnej, lekka do średnio zwięzłej, piaszczysto ilasto gliniasta, żwirowo kamienista, jałowa do przeciętnej, wapienna. Niewymagająca co do typu gleby. 15/ Nie toleruje cienia.
Odczyn pH 6,5-7,5 obojętny, zasadowy. Lubi zasadowy 13/.
Podłoże :
-ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + drenaz + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony 2 : 1 : 2 + dobry drenaż + Ca
Wymagania Nie należy przesadzać (korzeń palowy). Uwaga roślina bardzo kłująca. Unikać nadmiernego podlewania. Wiosną nawozić nawozem bogatym w azot. Ściółkować kompostem lub nawozić nawozem wolnodziałającym i dla roślin kwitnących oraz wapnem dolomitowym. Zimą sucho.
Rozmnażanie Siew otwarty jesienią, lub wiosną po stratyfikacji do III. W V na miejsca stałe. Metoda siewu 1. Pierwsze kwiaty po 2 latach. Sadzonki korzeniowe XII-III. 4/
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów wrzosowiskowych, naturalistycznych i stepowych a także na rabaty bylinowe. Kwiaty nadają się na kwiat cięty i do zasuszania. Suche kwiaty mogą być stosowane jako wilgotnościomierz-zamykaja się przed nadchodzącym deszczem. Roślina jadalna - gotowane młode pąki używane jako substytut karczocha. Częsty model rzeżb i haftów podhalańskich. Roślina lecznicza. Dawniej używany jako afrodyzjak. Obecnie środek wiatropędny, moczopędny, napotny, pobudzajacy gojenie ran, przeciwbakteryjny. Gatunek objęty ścisłą ochroną.
Odmiany
ssp.acaulis, nie posiada łodygi, albo jest ona bardzo krótka do 20 cm. Kwiatostany siedzące.
ssp.caulescens ( ssp.simplex) Odmiana łodygowa 20-45 cm VIII-IX Kwiaty ok.6 sztuk wyrastają na grubej łodydze. Kolor srebrzystobiały. Z rozety wyrasta kilka łodyg zakończonych koszyczkami kwiatowymi
"Bronze" 10 cm VII-VIII Liście czerwonawobrązowe
Etymologia Nazwa łacińska "Carlina" wywodzi się prawdopodobnie z dialektu północno włoskiego. Nazwa proponowana w XIV w. wydaje się wynikać z zniekształcenia włoskiego "cardina" = Karol Wielki lub Karol V, którzy wykorzystywali właściwości lecznicze rośliny , która miała odwrócić plagę dżumy w ich armii. 1/
Nazwa gatunku "acaulis" z greckiego "kaulos" = łodyga,trzpień i przedrostek "a" = bez ; bez łodygi

[Janusz100]

ŚNIEŻNIK LŚNIĄCY Chionodoxa luciliae Syn. C. gigantea




Bylina górska, cebulowa, bulwiasta, o pokroju zwisającym, zwartym i ozdobnych kwiatach.
Tworzy kępy.
Cebule ma drobne, jajowate o cienkiej, delikatnej brązowej łusce. 30/ Z cebuli wyrasta 2 do 4, długich, rynienkowatych, długich, wąskich liści oraz bezlistny, rdzawobrązowy pęd kwiatostanowy. Liście wierzchem zielone, spodem żółtozielone z szaropurpurowymi brzegami. Kwiaty sześciopłatkowe, gwiazdkowate, jasnoniebieskie z białym środkiem, szerokości do 1,5 cm, nieco zwisające, zebrane w lużne, jednostronne grona po 2 ? 3 sztuk. 1/ Kwitnie 3 - 4 tygodnie. Po kwitnieniu liście usychają. Samosiew. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ 33/.
T-1. Bardzo łatwy w uprawie.

Wysokość 10-15cm
Szerokość 7 cm
Kwitnie III-IV
Kolor jasnoniebieski, lawendowoniebieski (różowy, biały)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w górach na odkrytych górskich zboczach na wysokości 1600-2000 m.npm.
Występowanie Góry Azji Mniejszej, Południowo Zachodniej Turcji, Grecji, Krety, Cypru.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, ciepłe. W okresie wegetacji wilgotne i słoneczne, latem suche i półcieniste.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, pulchna, głęboka, piaszczysto gliniasto ilasta, próchnicza, żyzna. Każda dobrze przepuszczalna gleba.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony 4 : 1 : 4
Odczyn obojętny. Kwaśny do lekko kwasny ? wg 2/
Wymagania Dzielić ? cebule przybyszowe co 3-4 lata pod koniec VI. Sadzić jesienią na głębokość 5- 8 cm. Przy sadzeniu nawóz organiczny. Ściółkować wokół rośliny np. korą. Podlewać regularnie gdy sucho. Liście uschnięte usuwać. Wiosną nawóz granulowany, wolnodziałający a po przekwitnieniu nawóz dla roślin cebulowych. Zimą lekko okrywać słomą lub torfem.
Rozmnażanie Podział - cebule przybyszowe - łatwo. Pod koniec zasychania liści w VI - VII, wykopać, przesuszyć, sadzić w IX,X. Wg. 13/nawet we IX. Siew bezpośrednio po zbiorze-IX. Kwitnie w drugim roku. (dot.gatunku). Metoda siewu 2.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych i naturalistycznych, na tereny zieleni jako runo, do tworzenia grup na trawnikach, na cmentarze, do pojemników, jako roślina doniczkowa. Ładnie wygląda w towarzystwie białych i żółtych krokusów, ranników i przebiśniegów 4/, śnieżyczkami, pod różanecznikami czy forsycją.
Kwiaty nadają się jako kwiaty cięte i do pędzenia.
Odmiany
"Alba"Kwiaty białe, duże
"Rosea" ( Rosy Queen ) Kwiaty różowe
Niektórzy botanicy zaliczają ten gatunek do rodzaju Scilla. Niektórzy zaliczają ten gatunek i odmiany do C.forbesii. Gatunek zmienny tworzy mieszańce międzygatunkowe z Scilla x Chionoscilla. Często mylony z Scilla siberica. Scilla siberica ma kwiaty zwisające w dół, płatki z ciemniejszą smugą i pręciki nie zgrupowane. Chinodoxa ma kwiaty wyprostowane skierowane ku górze i pręciki ściśle zgrupowane.
Etymologia
Nazwa "Chionodoxa" z języka greckiego od słów "chion" = śnieg i "doxa" - chwała .Nazwa nadana z uwagi na bardzo wczesne kwitnienie, gdy leży jeszcze śnieg.
Nazwa gatunku "luciliae"od Lucille Boissier żony szwajcarskiego botanika Pierre Edomond Boissier (1810-1885).

[Janusz100]

CHRYZANTEMA WEYRICHA Chrysanthemum weyrichii syn. Dendranthema weyrichii, Złocień Weyricha, Leucanthemum weyrichii.





Niska, rozłogowa bylina okrywowa o pokroju kępiastym z grupy chryzantem niskich tzw . górskich. Tworzy zwarte, niskie darnie. Ozdobna z uwagi na pokrój, liście i kwiaty. ...?Atrakcyjna bylina do ogrodów skalnych?...24/ ..."Niewątpliwa ozdoba skalniaków w Srodku lata"... 9/
Ma nieco zdrewniałe kłącza i podziemne rozłogi. Łodygę ma drewniejącą, wyprostowaną, rozgałęzioną. Liście pierzaste, mięsiste, zębate, ogonkowe, ciemnozielone, błyszczące, aromatyczne. Liście są dłoniastopodzielne podobne do dłoni z wyciągniętymi palcami. Liście zebrane rozetkowo tworzą przyziemne kobierce. Łodygi kwiatowe fioletowe, wysokości 10 cm. Kwiaty bardzo duże ( 5 cm średnicy), bladoróżowe z żółtym oczkiem, języczkowate, podobne do stokrotki, pachnące. Kwiaty na krótkich pędach, skierowane ku górze. Cenna z uwagi na póżny, jesienny okres kwitnienia. Kwitnie długo i obficie ( 50-100 kwiatostanów). W uprawie może powodować podrażnienia skóry i uczulenia alergiczne. Roślina krótkowieczna zwłaszcza na ciężkich glebach. Rośnie wolno mimo, że rozrasta sie przez podziemne rozłogi.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 24/ 53/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm
Szerokość 30-60 cm
Kwitnie VII-VIII Powtarza X
Kolor bladoróżowy (biały)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w górach.
Występowanie Daleki Wschód - Rosja, Japonia (Hokkaido), Kamczatka, Sachalin, Alaska, inne północne wyspy Pacyfiku.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ? w południe osłonięte, do półcienistego, stale umiarkowanie wilgotne.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto ilasta, żwirowo próchnicza, umiarkowanie żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + dobry drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Toleruje każdy odczyn.
Wymagania Dzielić i przesadzać co 2- 3 lata. Po kwitnieniu przycinać. Wiosną ściółkować nawozem organicznym: kompostem, obornikiem, biohumusem lub nawozem granulowanym, wolnodziałającym . Podlewać często i regularnie, by gleba była stale umiarkowanie wilgotna. Kopczykować w XI gdy ziemia zaczyna zamarzać oraz lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział wiosną. Sadzonkowanie - sadzonki zielne póżną wiosną i póżnym latem. Siew wiosną do gruntu - tylko gatunek . Metoda siewu 3. Nasiona wschodzą nierównomiernie i w długim czasie. Zasiew utrzymywać w stanie wilgotnym w miejscu zacienionym przez dłuższy okres - nie usuwać.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych i na rabaty bylinowe i do pojemników, uprawiana z uwagi na póżny okres kwitnienia.
Nadaje się na kwiat cięty.
Odmiany
"White Bomb" Kwiaty kremowobiałe.
"Pink Bomb" Kwiaty bladoróżowe.
Etymologia Nazwa "Chrysanthemum" od greckich słów "chrysos" = złoto i "anthemon " = kwiat .

[Janusz100]

KONWALIA MAJOWA Convalaria majalis Syn .Lanuszka




Bylina leśna, okrywowa o pokroju wzniesionym, kępowym, ozdobna z uwagi na pachnące kwiaty i kobierzec ciemnozielonych liści. Roślina rodzima. ..."Nadaje się pod drzewa i inne cienista miejsca w większych ogrodach skalnych"... 31/
Roślina rozłogowa, rozrasta się podziemnymi, cienkimi, brunatnymi kłączami, z kłączy wyrastają 2-3 spiczaste, owalne liście i smukłe łodygi kwiatostanowe. 1/ Liście duże , ciemnozielone, z równoległym unerwieniem ukazują się dość póżno, ale pozostają dekoracyjne do zimy. Pędy kwiatostanowe otulone są u nasady liśćmi i pojawiają się póżniej. Roślinę ozdabiają ponadto piękne, dzwonkowate, białe, średnicy 0,6-1,2 cm, zebrane w jednostronne grona, mocno pachnące kwiaty. 4/Roślina znana ze swojego wspaniałego zapachu. 1/ Owoce - czerwone jagody, potrafią utrzymać się na roślinie do następnego kwitnienia. Roślina długowieczna - kilkanaście lat. Gatunek bardzo zmienny. Roślina ekspansywna - rozłogi. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana do ogrodów skalnych przez 2/ 3/ 31/ 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.
Wysokość 15-25 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie V-VI
Kolor biały
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w cienistych lasach liściastych i mieszanych oraz w zaroślach na nizinach.
Występowanie północna strefa umiarkowana, Europa, Azja Zachodnia po Koreę i Japonię, Ameryka Północna-wschodnia część. Polska północna, Mazowsze, Olsztyńskie, Białostockie, Poznańskie, Wrocławskie.
Stanowisko półcieniste do lekko cienistego w południe ocienione, umiarkowanie wilgotne ( wilgotne od wiosny do połowy lata ). W głębokim cieniu nie zakwitają w ogóle?.? Odmiany uprawne znoszą także stanowisko słoneczne?...31/
Gleba organiczna, przepuszczalna, lekka do średnio zwięzłej, ilasto gliniasta, liściasto próchnicza, żyzna. Nie toleruje ciężkich gleb gliniastych.
Podłoże :
-ziemia darniowa : ziemia liściowa : perlit : torf odkwaszony 3 : 1 : 2 : 4
Odczyn pH 5,6-7,8 lekko kwaśny, obojętny lekko zasadowy. Tolerancyjna na odczyn gleby, chociaż odmiany ogrodowe wymagają odczynu obojętnego - A.Mosur.
Wymagania Kłącza sadzić jesienia lub pod koniec zimy na głębokość 5 ? 7 cm co 15 cm. Dzielić gdy stworzy zbyt zbite kępy. Nawozić obornikiem lub nawozem wolnodziałającym a potem dla roślin cebulowych. Podlewać regularnie do połowy lata. Liście zeschłe wycinać. Zimą okrywać liśćmi.
Rozmnażanie Podział starszych egzemplarzy lub kłączy na jesieni. Wykopujemy kłącza w II poł.X do I poł. XI. Dzielimy na odcinki po 10 - 12 cm. Sadzimy poziomo, bezpośrednio po wykopaniu na głębokość 2-3 cm. Sadzonkowanie - sadzonki kłączowe z jednym pąkiem. Siew bezpośrednio po zbiorze nasion. Metoda siewu 2. Nasiona leżą długo do wzejścia nawet rok.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych i naturalistycznych , na obrzeża drzew i jako runo pod drzewa i krzewy, do zazielenienia miejsc zacienionych, na rabaty. Ładnie wygląda pod drzewami wraz z paprociami, szczawikiem, kopytnikiem 4/. Kwiaty nadają się na kwiat cięty i do pędzenia (ważna część wiosennych ślubnych bukietów). Roślina jadalna do produkcji wina. Roślina lecznicza stosowana od wieków. Surowiec zielarski. Roślina o działaniu nasercowym, moczopędnym, przeczyszczającym i wymiotnym, uspokajającym, obniża gorączkę, stosowana w leczeniu oparzeń. W kosmetyce do produkcji perfum oraz barwników. Jest narodowym kwiatem Finlandii. W Polsce objęta ochroną gatunkową.
Odmiany
var. rosea Syn. Rosa Kwiaty jasnoróżowe, mniejsze niż u typu.
?Albostriata? syn.Variegata Liście biało lub kremowo paskowane.
Etymologia W XV w roślinę nazywano "lilium convallium" = lilia z doliny. W języku łacińskim "convalis" = głęboka, otoczona górami dolina. Linneusz wprowadził nazwę "Convalaria majalis"- wiążąc ją z okresem kwitnienia ( majalis = majowa ), gdyż mylono ją z lilią białą.

[Janusz100]

KROKUS WĄSKOLISTNY Crocus angustifolius syn. C. Susianus, Szafran wąskolistny





Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju lużnym, kępiastym. Roślina z grupy gatunków botanicznych tzw.dzikich, o ozdobnych kwiatach.
Bulwy ma kuliste, średnicy do 2 cm, okryte jasnobrązową, grubosiatkowaną łuską. 4/ Liście wyrastają po 3-4 z jednej bulwy i pojawiają się wraz z kwiatami. Liście wąskie, trawiaste długości 25 cm, są szarozielone i pokryte białymi podłużnymi paskami. Kwiaty gwiazdkowate, złotopomarańczowe, pachnące, pokryte z zewnątrz brązowo mahoniowymi plamkami lub paskami. 1/ Pylniki ma pomarańczowe. 4/ Kwiaty otwierają się rano, zamykają o zmierzchu. Kwiaty pachnące. Kwitnie obficie. Rośnie szybko. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 33/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 10 cm
Kwitnie III -IV
Kolor żółtopomarańczowy
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w jasnych lasach, zaroślach oraz na trawiastych, odkrytych zboczach, halach i polanach na wysokości 300-1600 m.npm.
Występowanie Europa Południowo Wschodnia od Hiszpani do Grecji, Ukraina Południowa, Turcja, Kaukaz, Krym, Armenia.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ( 4 godziny słońca w ciągu dnia ) , umiarkowanie wilgotne. Latem sucho.
Gleba normalna, uboga do umiarkowamnie żyznej, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasto gliniasta, próchnicza,przeciętna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania Cebule sadzić jesienią na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Co kilka lat dzielić i przesadzać w podłoże wzbogacone w składniki pokarmowe (np. w 2 roku po oborniku) lub nawóz wolnodziałający. Wiosną umiarkowanie podlewać, regularnie w razie suszy do czasu gdy liście nie zaczną zamierać. Można też wówczas nawozić nawozem dla roślin cebulowych. Po przekwitnięciu kwiatów nie ścinać liści. Ściąć można dopiero gdy zżółkną i uschną w VI. Jesienią ściółkować torfem lub korą. Zimą lekko okrywać - okrycie zdjąć wcześnie.
Rozmnażanie Podział co 3-4 lata - bulwocebule przybyszowe. Wykopywać gdy uschną liście
w VI. Oddzielić bulwocebule od cebuli matecznej, która zamiera (bulwy jednoroczne). Przechowywać na sucho w temp.pokojowej. Sadzić we IX lub I poł. X . Wykopane cebulki przed ponownym wysadzeniem zaprawić Kaptanem lub Topsinem. Siew - kwitnie po 3 latach.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na rabaty, obwódki, na cmentarze i do pojemników. Ładnie wygląda w grupach na trawniku, pod drzewami i krzewami, a także w towarzystwie przebiśniegów, ranników i wrzośców a także z roślinami okrywowymi jak rozchodniki, karmniki czy macierzanki.
Kwiaty nadają się na kwiat cięty.
Odmiany
"Bronze Beauty" Kwiaty pomarańczowożółte z zewnątrz brązowo paskowane * * AGM 2010
"Minor" Odmiana mniejsza od typu.
Etymologia Nazwa "Crocus" pochodzi od łac.słowa"Crocus" grec."Krokos". Jego etymologia jest nieznana. Niektórzy wywodzą ją od grec."kroki" = osnowa służąca do tkania na krośnie. To starożytne słowo żyje w języku łacińskim (Iliada Homera) w odniesieniu do botanicznej nazwy szafranu - Crocus sativus. W mitologi greckiej Krokos był młodzieńcem nieszczęśliwie zakochanym w nimfie Smilakes ukochanej boga Hermesa. Ten zazdrosny zamienił Krokosa w kwiat szafranu. Crocos to też greckie miasto słynące z hodowli tego kwiatu. Nazwa gatunku"angustifolius od "angustus" = wąski, cienki i "folium" = liść.

[Janusz100]

KROKUS TOMMASINIEGO Crocus tommasinianus
syn. K. dalmatyński, Szafran





Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju lużnym, kępiastym, odwrotnie stożkowym i ozdobnych kwiatach. Należy do grupy krokusów botanicznych. Jeden z najwcześniej kwitnących krokusów i ...?najłatwiejszych w uprawie gatunków?... 1/
Bulwy niemal kuliste o gęsto utkanej włóknistej łusce, 30/ średnicy 2-3 cm. Liście rozłożyste, 3-5 szt, szarozielone, wąskie, trawiaste z centralnym srebrzysto białym paskiem wyrastają równocześnie z kwiatami. Liście usychają w VI - roślina przechodzi w stan spoczynku do wiosny następnego roku. Ma wydłużone, bardzo spiczaste pąki. Kwiaty sześciopłatkowe, małe - mniejsze niż u C.chrysanthus, liliowofioletowe z zewnątrz srebrzystoszare, w gardzieli białe, smukłe, delikatne, gwiazdkowate, pachnące. Pręciki żółte lub pomarańczowe. Kwiaty na bardzo smukłych rurkach są łatwo uszkadzane przez wiatr i deszcz. Kwiaty otwierają się w dzień i są zamknięte w nocy i w pochmurne dni. Rośnie umiarkowanie. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Obsługa roślin może powodować podrażnienia skóry i reakcje alergiczne. Roślina ekspansywna - samosiew i cebulki przybyszowe. Roślina długowieczna.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 3/ 9/ 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 7-15 cm
Kwitnie II-IV
Kolor liliowofioletowy, bladolawendowy (biały, niebieski, fioletowy, purpurowy)
Mrozoodporność USDA 5, 6

Rośnie w liściastych lasach, na cienistych wzgórzach, w skalistych miejscach na wysokości do 1000 - 1500 m.npm.
Występowanie Dalmacja, Bałkany Północne, Węgry Południowe, Bośnia, Serbia, Chorwacja, Czarnogóra, Bułgaria Północna.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ( 4 godziny słońca w ciągu dnia ) do półcienistego, wilgotne do umiarkowanie wilgotnego, zaciszne, osłonięte. Toleruje zacienienie.
Gleba normalna, przepuszczalna, miękka, piaszczysto gliniasto ilasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Cebule sadzić jesienią na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Co kilka lat rozsadzać. Podlewać nie nadmiernie, dokąd liście nie zaczną usychać. Inne wymagania jak przy C.angustifolius
Rozmnażanie Podział - bulwocebule przybyszowe co kilka lat. Wykopujemy gdy uschną liście w II poł.VI, oddzielamy od cebuli matecznej, która zamiera (jest jednoroczna). Przechowujemy na sucho w temperaturze pokojowej. Sadzimy we IX do I poł.X. Siew odkryty jesienią lub po stratyfikacji. Kwitnie po 3 latach
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych i naturalistycznych, do parków, na rabaty i do pojemników. Ładnie wygląda w towarzystwie innych bylin kwitnących wiosną na tzw. rabatach wiosennych z przebiśniegami, ciermiernikami, cyklamenem coum oraz na odkrytych przestrzeniach między drzewami i krzewami liściastymi i na trawnikach. Nadaje się do pędzenia. Roślina miododajna.
Odmiany
"Ruby Giant" Kwiaty ciemnofiołkowofioletowe
"Barrs Purple" Kwiaty duże, jasnofioletowe, duże
"Roseus" Kwiaty różowofioletowe
"Lilac Beauty" Kwiaty liliowe
"Pictus" var. pictus Kwiaty fioletowe z purpurowymi plamkami na wierzchołkach płatków
"Albus" var albus Kwiaty białe
Etymologia Nazwa "Crocus" jak przy Crocus angustifolius.
Nazwa gatunku "tommasinianus" od Muzio Tommasini ( 1794 - 1879 ) botanika i polityka włoskiego, burmistrza miasta Triest.

[Janusz100]

CYKLAMEN DYSKOWATY Cyclamen coum





Bylina cebulowa, bulwiasta, zimozielona o pokroju zwartym i ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy duże kępy. ...?Jedna z najpiękniejszych roślin do ogrodów skalnych i leśnych ? zwiastu wiosny?... 15/...?jeden z najodporniejszych i najłatwiejszych w uprawie cyclamenów?...24/
Bulwy płaskokuliste, małe, grube. Liście i pędy kwiatostanowe wyrastaja bezpośrednio ze środka spodniej strony bulw. Liście jajowate, skórzaste, błyszczące, długoogonkowe, ciemnozielone, od spodu czerwonawe, bez lub z jaśniejszym wzorem w kształcie choinki 4/. Liście pojawiają się przed kwiatami, jesienią i zamierają w lecie. Kwiaty pojedyncze, drobne, 12-14 mm długości, szerokie, różowe z karminową plamką u nasady, bez zapachu, zwieszone, na długich ogonkach pojawiają się wczesną wiosną. Kwiaty mają 5 odgiętych do tyłu i skręconych płatków, z fioletową plamką w kształcie litery M u podstawy i są okrągłe w przeciwieństwie do płatków innych gatunków. Jedna roślina może mieć do kilkudziesięciu kwiatów. Po kwitnieniu pęd kwiatostanowy skręca się w korkociąg zbliżając nasiona do ziemi. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Możliwy samosiew. Gatunek zmienny. Roślina długowieczna. Rośnie wolno

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 15/ 24/ 33/ 53/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie. Jeden z najbardziej wytrzymałych i najodporniejszych na niskie temperatury cyklamenów.

Wysokość 5-10cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie III-IV
Kolor różowy (biały,karminowy, purpurowy)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w lasach liściastych (brzozowych) i sosnowych, w zaroślach, zarówno w obszarach przybrzeżnych jak i w górach, w stromych wąwozach, na półkach skalnych na wysokości do 2150 m.npm.
Występowanie Europa Południowo Wschodnia i Azja Mniejsza, Bułgaria, Bałkany, Góry Turcji, Libanu, Syrii, Izraela (Wzgórza Golan), Gruzja (Kaukaz), Iran Północny (Elburz), Krym.
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie cienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, ciepłe. W lecie suche w pozostałym okresie wilgotne. Roślina wrażliwa na suszę i południowe słońce.
Gleba organiczna, bardzo przepuszczalna, lekka, ilasto piaszczysto gliniasta, bardzo próchnicza, liściowa, żyzna, wapienna. Na zimnej i mokrej glebie bulwy wygniwają.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2 + bardzo dobry drenaż + Ca
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny do lekko zasadowego. Raczej zasadowy 2/.
Wymagania Sadzić w pobliżu ściany np.domu - wystawa wschodnia. Nie należy sadzić zbyt głęboko, górna część bulwy ledwie przysypana podłożem. Nie sadzić z innymi gatunkami cyklamenów. Nie lubi przesadzania. Wiosną podlewać ? często, zwłaszcza gdy susza. Wiosną ściółkować przesianym kompostem z liśćmi lub nawozem wolnodziałającyw potem dla roślin kwitnących. Przy zbyt dużym nawożeniu tworzy liście zamiast kwiatów. Po kwitnieniu można ogławiać. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Nie wytwarza bulw przybyszowych. Tylko przez siew bezpośrednio po zbiorze.(stratyfikacja). Nasiona moczyć w wodzie przez 12 godzin, potem umieścić w workach foliowych i przechowywać w ciemności aż do kiełkowania. Po wykiełkowaniu wystawić na światło i stałą ciepłą temperaturę. Kwitnie po 14- 24 miesiącach. ŁLatwiej pozyskac siewki z samosiewu.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów naturalistycznych, na rabaty bylinowe i do pojemników. Ładnie wygląda pod drzewami iglastymi i krzewami oraz z przebiśniegami, krokusami, ciemiernikami, pełnikami, szachownicami, obuwnikiem, epimedium i wrzoścami. Kwiaty nadają się na kwiat cięty. Roślina pod ochroną.
Odmiany Pewter Group Kwiaty białe, różowe do czerwonofioletowych**AGM 1993 , ?Maurice Dryden? Kwiaty białe z fioletowym oczkiemt* * * AGM 2012
Etymologia Nazwa "Cyklamen" pochodzi z łac. średniowiecznej od nazwy "cyclaminos" , starożytnej greckiej "Kyklaminos" = krąg, pierścień, koło; z powodu okrągłej bulwy. Nazwa gatunku "coum" pochodzenie niejasne z Coa starożytnego regionu Cylicji (obecnie Armeni) siedliska rośliny.

[Janusz100]

SŁONECZNICA NUBIJSKA Delosperma nubigenum
Syn. D. lineare , Przypołudnik , S.wysokogórska, Mesenbryanthemum nubigenum.




Sukulent. Niska bylina górska, zimozielony podkrzew płożący się o drewniejących nasadach pędów i dekoracyjnych liściach i kwiatach. Tworzy bardzo niskie, gęste kobierce i nawisy naskalne?.?Rośliny do ogrodów skalnych?...24/
Korzenie ma silne i mięsiste. Płożące pędy, silnie rozgałęzione ukorzeniają się w podłożu. Liście ma gruboszowate, naprzeciwległe, wydłużone, eliptyczne, jasnozielone, błyszczące, mięsiste, grube, nagie. Zimą przebarwiają się na czerwonawo. Kwiaty pojedyncze, ok.trzydziestopłatkowe małe, średnicy ok. 2-3 cm, stokrotkowate, intensywnie złotożółto zabarwione z ciemniejszymi środkami, prawie bez łodyg. Kwiaty otwarte podczas słonecznej pogody, wieczorem i w czasie złej pogody zamykają się. Kwitnie obficie ok. 2 - 4 tygodni. Rośnie silnie - w jednym sezonie może rozwinąć się na 1 m szeroko. Nie zawsze jest zimotrwała, chociaż bardziej odporna od D.cooperi. Żyje ok 5 lat.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 24/ 53/.
T-3. Średnio wymagająca. Wrażliwa na mróz, bardziej odporna od D.cooperi, ale lepiej przechowywać zimą w zimnym pomieszczeniu.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor złotożółty
Mrozoodporność USDA 6 wg /24, a nawet 8 wg.1/

Rośnie na skałach i piargach na wysokości 1500-3200 m.npm.
Występowanie Afryka Południowa, Lesotho ,Suazi, Oranje.
Stanowisko bardzo słoneczne ( wystawa południowa lub zachodnia ) 53/, suche o niewielkiej wilgotności, wyjątkowo ciepłe, zaciszne. Roślina tolerancyjna na suszę i ciepło.
Gleba mineralna do normalnej, bardzo przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto żwirowo kamienista, uboga, wapienna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys wapienny 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0 + drenaż + Ca
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty 3 : 1 + drenaż + Ca
- żwir drobny, grys wapienny z udziałem tylko 5 - 10 % z.ogrodowej + drenaż + Ca.
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania jak Delosperma cooperi. Nie wymaga podlewania. Zimą sucho (daszek). Zimą umiarkowanie okrywać torfem i cetyną lub przechowywać w zimnym pomieszczeniu.
Rozmnażanie Podział całe lato - łatwo. Odcinanie ukorzenionych pędów wierzchołkowych - łatwo. Sadzonkowanie. Siew. Metoda siewu 1. W Polsce przeważnie nie wytwarza nasion.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, na murki, schodki, skarpy, do pojemników, do wypełniania szczelin między kamieniami. Ładnie wygląda z słonecznicą Coopera, opuncjami, rojnikami i rozchodnikami.
Roślina miododajna.
Etymologia Nazwa "Delosperma" jak przy Delosperma cooperi.
Nazwa gatunku"nubigenum" od "Nubis"= chmury "genum" = wyścig; w nawiązaniu do dużej wysokości,na której roślinę znaleziono w Afryce Południowej.
Etymologia Nazwa "Delosperma" jak przy Delosperma cooperi.
Nazwa gatunku"nubigenum" od "Nubis"= chmury "genum" = wyścig; w nawiązaniu do dużej wysokości,na której roślinę znaleziono w Afryce Południowej.

[Janusz100]

SERDUSZKA PIĘKNA Dicentra formosa
Syn. Corydalis formosa



Bylina kłączowa o pokroju zwartym, krzaczastym. Ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Tworzy kępy. Jedna z najpiękniejszych serduszek. Podobna do Corydalis flexuosa.
Ma mięsiste szeroko rozgałęzione, długie, cienkie, podziemne kłącza. Liście delikatnie powcinane, pierzaste, niebieskozielone, podobne do liści paproci, na długich ogonkach 31/, wyłącznie odziomkowe wyrastają z kłączy. Liście pozostają na roślinie do jesieni w przeciwieństwie do innych serduszek, u których giną po kwitnieniu. Kwiaty w kształcie serca, długości 1,5 - 2 cm, ciemnoróżowe zebrane w zwisające jednostronnie grona na bezlistnych długich, czerwonawych, nagich, łukowato wygiętych, wyrastających ponad liście pędach. Wiecha kwiatostanowa ma 5 - 20 kwiatów. Kwiaty są 4 płatkowe. Dwa zewnętrzne płatki tworzą torebkę. Dwa wewnętrzne płatki rosną prostopadle do zewnętrznych i są na końcu połączone. Długo kwitnie - kilka tygodni. Rośnie wolno.Roślina lekko trująca. Może powodować reakcje alergiczne. Rośnie umiarkowanie. Roślina długowieczna ? 20 i więcej lat. . Gatunek często mylony z D.eximia.


Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 31/ 33/ 53/ zwłaszcza odmiany ogrodowe jak niżej.
T-2. Łatwa w uprawie. Roślina wytrzymała.

Wysokość 15 - 30 cm
Szerokość 30-40 cm
Kwitnie VI-VIII Powtarza (IX)
Kolor różowy(szkarłatny, biały)
Mrozoodporność USDA 4, 5

Rośnie w wilgotnych mieszanych lasach ( jodła, dąb, sosna, sekwoja), na łąkach nadmorskich, na polanach leśnych, w wilgotnych zaroślach, wąwozach, nad brzegami strumieni, na zboczach gór do wys. 2550 m.npm.
Występowanie Ameryka Północna - część zachodnia do Kalifornii, Kolumbia, Kanada Południowa
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie słonecznego w południe ociernione - wystawa wschodnia, północna i zachodnia, stale umiarkowanie wilgotne, osłonięte, chłodne. (Nie toleruje podmokłego ani suszy).
Gleba normalna , przepuszczalna, średnio zwięzła, gliniasto ilasta, próchniczo żwirowa, żyzna do przeciętnej. Nie ma specjalnych wymagań glebowych.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 5,6-7,5 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi obojętny.
Wymagania Dzielić co kilka lat. Wiosną nawóz organiczny - ściółkować kompostem. W okresie wegetacji podlewać regularnie, gdy sucho - co tydzień. Ścinać przekwitłe kwiatostany. Po kwitnieniu i zimą sucho(drenaż). Chronić przed wiatrem i póżnymi przymrozkami.
Rozmnażanie Podział kęp wczesna wiosną lub w VIII-IX trudny, dzielić ostrożnie. Sadzonkowanie sadzonki z podziemnych kłączy jesienią. Siew jesienią lub wiosną (stratyfikacja). Metoda siewu 2.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych i naturalistycznych, w grupach parkowych, na obrzeża drzew, na rabaty bylinowe, obwódki i nad brzegi strumieni i oczek wodnych, ale też do pojemników, na tarasy, cmentarze. Ładnie wygląda w towarzystwie orlików, host, brunner, ophiopogonu, paproci, ciemierników i pierwiosnków. 4/ Kwiaty nadają się na kwiat cięty. Roślina lecznicza na wzmocnienie, zwiększa apetyt, narkotyczny środek przeciwbólowy, na ból zębów, na bolesne stłuczenia. Indianie używali ziół na kaszel, bóle brzucha i biegunkę. Roślina miododajna.
Odmiany
"Bacchanal" Liście niebieskozielone. Kwiaty karminowe. * * AGM 2002
"Luxuriant" Liście szarozielone. Kwiaty ciemnoczerwone. ** AGM 1993
?Langtrees?. Odmiana międzygatunkowa.Kwiaty białe ** AGM 1993
Etymologia Nazwa łacińska "Dicentra" od greckiej nazwy "dis" = dwa razy i "kentron" = kłuć,ostrogi :dwie ostrogi w odniesieniu do kształtu kwiatów.
Nazwa gatunku "formosa" = piękna

[Janusz100]

POZIOMKÓWKA INDYJSKA Duchesnea indica
Syn. Fragaria indica, Potentilla indica.
https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Niska częściowo zimozielona bylina płożąca, rozłogowa, ozdobna z uwagi na owoce.
Nadziemne rozłogi rozgałęziają się do 50 cm długości, na nich w węzłach wyrastają nowe rozety liści. Tworzy niskie, lużne kobierce, zadarnia większe powierzchnie. Pokrój i liście podobne do poziomki, ale ma żółte kwiaty. Liście trójdzielne, ciemnozielone, owłosione po obu stronach, grubo ząbkowane z widocznym żyłkowaniem. Kwiaty żółte, pięciopłatkowe, drobne, średnicy 1 - 2,5 cm, podobne do kwiatów pięciornika, pojedynczo osadzone na owłosionych łodyżkach na wysokości liści. Kwitnie długo, przez całe lato. Owoce sa jaskrawoczerwone, duże, średnicy 1 cm, podobne do poziomki, mięsiste, jadalne ale niesmaczne i twarde. Na ich powierzchni znajdują się wyrażne, owalne wyrostki (niełupki). Rośnie szybko dzięki pełzającym rozłogom-roślina bardzo ekspansywna. Od poziomki różni się kolorem kwiatów i niesmacznymi owocami.1/

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Roślina polecana do ogrodów skalnych - 24/
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 30-100 cm
Kwitnie VI-VIII
Kolor jaskrawożółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na łąkach i brzegach rzek, w zacienionych miejscach w lesie, w wąwozach i na górskich trawiastych zboczch do 3100 m.npm.
Występowanie Azja Wschodnia i Południowa, Indie, Chiny, Himalaje, Tybet, Iran, Afganistan, Nepal, Butan, Filipiny, Taiwan, Wietnam, Japonia. W Europie naturalizowała się. 4/
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie słonecznego, stale umiarkowanie wilgotne.
Gleba normalna, gliniasto piaszczysto próchnicza, typu leśnego, żyzna, toleruje przeciętną ogrodową bez specjalnych wymagań.
Podłoże
-ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony : perlit 2 : 1 : 3 : 2
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Toleruje każdy odczyn gleby, ale lubi obojętny.
Wymagania Ograniczać rozrost - usuwać niepożądane rozłogi. Co 2-3 lata nawozić obornikiem. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział. Odcinanie ukorzenionych rozłogów - bardzo łatwo. Siew jesienią lub wiosną III-V. Metoda siewu 2. Jeśli po miesiącu nie wykiełkuje poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do uprawy amatorskiej w ogrodach skalnych, na większych powierzchniach, do zadarniania skarp oraz między drzewami i krzewami, i na rabatach bylinowych, na obwódki, wiszące pojemniki i doniczki.
Roślina jadalna owoce twarde, niezbyt smaczne. Liście gotowane.
Roślina lecznicza o działaniu przeciwzakrzepowym, przeciwzapalnym, antyseptycznym, przeciwrakowym, oczyszcza krew z toksyn, obniża gorączkę, stosowana w leczeniu chorób skóry - wrzody, ropnie, egzemy, grzybica, zapalenia jamy ustnej, krtani, migdałków.
Odmiany
"Variegata" 5-10 cm VI-VIII Kwiaty żółte. Licie zielonokremowe.
"Tutti Frutti"10 cm VI-VIII Kwiaty żółte. Powtarza nasion.
Etymologia Nazwa "Duchesnea" pochodzi od Antoine Nicolas Duchesne (1747-1827 r.) francuskiego botanika i ogrodnika, specjalisty w zakresie truskawek, autora książek na temat ich uprawy.
Nazwa gatunku "indica" od słowa "indicus" = indyjska, z Indii.

[Janusz100]

bEPIMEDIUM PSTRE "Sulphureum" Epimedium x versicolor "Sulphureum" Syn. E.macaranthum var.versicolor


"Sulphureum"

Bylina o zwartym krzaczastym pokroju i ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy niewielkie, gęste kępy. Najbardziej znana ze wszystkich odmian Epimedium - najczęściej uprawiana. 1/
Rozrasta się przez podziemne kłącza z których wyrastają smukłe, cienkie łodygi. Liście cienkie i miękkie, złożone z 9 listków, jasnozielone, centkowane, sercowate u nasady. Liście sezonowe. Wiosną są one miedzianoczerwone, latem zielone, jesienią czerwone. Kwiaty czteropłatkowe, dzwonkowate, siarkowo żółte z czerwono nabiegłymi ostrogami, zebrane w lużne zwisające wiechy po10- 20 kwiatów na cienkich, czerwonawych szypułkach wyrastających ponad liście. Kwiaty mniejsze, 2 cm średnicy niż kwiaty E.grandiflorum i z krótszą ostrogą. Kwitnie krótko. Rośnie powoli. Roślina trwała i długowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/. Bardziej dekoracyjna od typu jest odmiana ?Sulphureum? polecana przez 33/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 25-30 cm
Szerokość 30-90 cm
Kwitnie IV-V
Kolor białożółty (biały, różowy, żółty, czerwony)
Mrozoodporność USDA 5

Mieszaniec E. grandiflorum z Japonii i E. pinnatum z Kaukazu.
Stanowisko półcieniste do cienistego, stale umiarkowanie wilgotne ale nie podmokłe, osłonięte od wiatru.
W cieniu liście i kwiaty słabiej wybarwione i słabiej kwitnie. Toleruje suche.
Gleba normalna, przepuszczalna, cięższa, piaszczysto ilasta, próchniczo torfowa, żyzna.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,6-7,5 obojętny .
Wymagania Stare liście usuwać wczesną wiosną, przyciąć rośliny tuż przy ziemi i kompostować. Można też nawozić wiosną nawozem dla roślin kwitnących. Latem nawóz wieloskładnikowy. Latem w czasie suszy podlewać, nie nadmiernie. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział jesienią rozrośniętych kęp po kwitnieniu - VIII-IX lub wczesną wiosną. Oddzielenie nowych roślin powstających na kłączach. Siew.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, pomiędzy kamieniami i jako podsadzka pod drzewa i krzewy liściaste.
Odmiany
"Sulphureum" Kwiaty siarkowożółte. Liście z czerwonobrązowymi plamami. ** AGM 1993
Etymologia Nazwa "Epimedium" jak przy epimedium grandiflorum.
Nazwa mieszańca "versicolor" od słów "verso" = odwracam się i "color" = kolor; zmieniający kolory liści.

[Janusz100]

MIKOŁAJEK NADMORSKI Eryngium maritimum





Krzew nadmorski, kolczasta bylina zimotrwała, srebrzysta lub niebieskoszara od woskowatego nalotu, o pokroju wzniesionym, kępiastym. Jedna z najpiękniejszych roślin na polskim wybrzeżu. Roślina rodzima.
Kłącze ma pełzające pod ziemią , miesiste, grube i długie, sięgające do 4 m głębokości, kruche i bardzo łamliwe. Część nadziemną tworzy rozeta liści oraz liczne, sztywne, rozgałęzione górą pędy kwiatostanowe. Wszystkie części nadziemne są koloru szarobłękitnego i pokryte są cienką warstwą nalotu woskowego z metalicznym połyskiem. Łodygi ma krótkie, mocne, wyprostowane, nieco zdrewniałe u nasady, rozgałęzione w okolicach kwiatostanu, koloru szarozielonego. Liście ostrokolczaste, twarde, sztywne, skórzaste, ząbkowane z kolcami na krawędziach, niebieskawo owoszczone, wyrażnie biało żyłkowane. Dolne liście ma węższe niepodzielone, jajowato sercowate, górne pięciodzielne. Liście osadzone na długich ogonkach, podobne do liści ostrokrzewu, łodygowe- siedzące, węższe i bardziej kolczaste. Kwiaty liczne, ametystowo niebieskie, pachnące, otoczone kryzą przez stalowoniebieskie ostro zakończone przylistki. Kwiaty pięciokrotne, małe i niepozorne, ale bardzo gęste, siedzące w kątach przylistków. Główki kwiatowe liczne, jajowate długości 1,2-1,4 cm - zebrane w baldachy. Kwitnie 2 miesiące. Z powodu dużej liczby kolców i kulistego kwiatostanu mikołajek wyglądem przypomina oset. Roślina krótkowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ 24/.
T-3. Średnio wymagająca.

Wysokość 30-40 cm
Szerokość 30 cm
Kwitnie VI-VII (IX)
Kolor ametystowo niebieski
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na nizinnych piaskach, wydmach nadmorskich i kamienistych wybrzeżach do wysokości 100 m.npm.
Występowanie wybrzeża morskie Europy Zachodniej: Atlantyk, Morze Północne, Czarne, Śródziemne, Azowskie. Polska na wydmach nadmorskich nad Bałtykiem, Zatoka Gdańska, Ustka- Mielno
Stanowisko słoneczne, suche (ale podsiąkające od dołu), ciepłe. Roślina światłolubna. Roślina tolerancyjna na suszę i wiatr.
Gleba mineralna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto kamienisto gliniasta, od jałowej do umiarkowanie żyznej, wapienna. Wymagania pokarmowe średnie. ..."Gleba może być jałowa, ale z dobrym podsiąkaniem w głębszych warstwach"... 9/
Podłoże :
- ziemia darniowa : żwir wapienny : grys wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1 - 7,8 obojętny, zasadowy. (nie kwaśny)
Wymagania Nie znosi przesadzania. Ma kolce i ostre krawędzie - uważać przy uprawie. Podlewać latem, chociaż jest tolerancyjny na suszę. Nawozić gdy słabo rośnie lub kwitnie. Zimą sucho.
Rozmnażanie Sadzonkowanie - sadzonki korzeniowe pobierane w okresie spoczynku. Siew nasion jesienią lub wiosną - bardzo trudny (stratyfikacja). Kiełkuje po 5 - 90 dniach. Kwitnie w drugim roku po wysiewie.
Większość siewek ginie w pierwszym roku.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na piaszczyste skarpy oraz na rabaty bylinowe i do ogrodów naturalistycznych. Ładnie wygląda posadzona w grupach i w towarzystwie traw ozdobnych. Kwiaty nadają się na kwiaty cięte świeże i suche oraz na wieńce. Roślina jadalna - gotowane pędy o smaku marchwi
i korzenie o smaku kasztanów, pastylki do ssania jako cukierek, dawniej uważany za słaby afrodyzjak.
Roślina umacniająca nadmorskie wydmy. Roślina lecznicza napotna, moczopędna, wykrztuśna, przeciwzapalna, przyspiesza procesy fizjologiczne. Stosowana w leczeniu chorób nerek, rozpuszcza kamienie moczowe. Ulubiony motyw haftu kaszubskiego, w herbie Dziwnowa, Żeliszewa i Ustronia Morskiego. Roślina miododajna. Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową.
Etymologia Nazwa "Eryngium"pochodzi prawdopodobnie od greckiego "eryngion" = podobny do jeża, kolczasty lub"eruma" = ochrona, obrona z uwagi na kolczaste liście, chociaż są i inne etymologie. Nazwa gatunku "maritimum" = morski, ze względu na występowanie wyłącznie nad morzem.

Do ogrodów skalnych nadaje się również wg RHS
Eryngium bourgatti?Oxford Blue? Mikołajek iberyjski Półwysep Pirenejski VII-VIII 40 cm Kwiaty niebieskawe** AGM 1993 polecany przez 15/ 24/ i 33/.

[Janusz100]

KOSTRZEWA POPIELATA "Blue Fox" Festuca glauca "Blue Fox"
Syn. F. ovina var glauca, K.sina, F.cinerea.





Wieloletnia, zimozielona trwała, ozdobna trawa kępiasta. Tworzy zwarte, kuliste, lekko spłaszczone rozległe kępy, nie tworzy darni. Cenna z uwagi na zabarwienie liści i piękny pokrój. ..."Jedna z najpiękniejszych, wieloletnich traw ozdobnych"..."najbardziej ozdobna ze wszystkich rodzajów kostrzew"...
Liście proste, bardzo wąskie, igiełkowate, srebrnobiałe do szaroniebieskich z woskowatym nalotem, przewieszają się na wszystkie strony zwartej kępy. Niebieskie przebarwienie liści utrzymuje się do pierwszych przymrozków, potem zielenieją, niebieski kolor odzyskuje wiosną. Kwiaty niezbyt efektowne zielonoszare, zebrane w wąskie słabo widoczne kłosy na na szczycie wzniesionych pędów, powyżej liści. Kłoski są pojedyncze, podobne do pszenicznych, tylko spłaszczone i małe. Wiechy ma rozgałęzione, szorstko owłosione, nabiegłe niebiesko. 4/ Wiechy po kwitnieniu przebarwiają się na jasnobrązowo, beżowo. Rozrasta się umiarkowanie szybko. Gatunek krótkowieczny. Samosiew. Roślina krótkowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Ładniejsza od typu jest odmiana Blaufuchs ( Blue Fox ) polecana przez 33/.
T-2. Łatwa w uprawie, bezproblemowa.

Wysokość 20-30 cm
Szerokość 25 -30 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor beżowobrązowawe
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na suchych murawach.
Występowanie Europa Zachodnia i Południowa, Południowo-Wschodnia Francja, Północno Zachodnie Włochy, Kaukaz.
Stanowisko słoneczne, suche do umiarkowanie wilgotnego, osłonięte od wiatru, ciepłe. Nie znosi miejsc wilgotnych. Roślina odporna na suszę. Toleruje lekki cień ale w słońcu lepiej się wybarwia.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, lużna, piaszczysto ilasta, próchnicza, uboga do umiarkowanie żyznej. W glebie żyznej i wilgotnej zielenieje i żyje krócej.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Toleruje przeciętną ogrodową.
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Tolerancyjna na odczyn.
Wymagania Wokół rośliny ściółkować żwirkiem. W okresie wegetacji w czasie suszy podlewać. Stare kwiatostany usuwać, ścinać po przekwitnięciu - w ciągu lata. Wczesną wiosną wyczesać resztki suchych liści w roślinach młodych, starsze kępy mające bardzo dużo martwych liści należy przyciąć na wysokość 4 cm od podłoża. Dzielić co 3-4 lata jesienią lub wiosną, bo zamiera od środka. Nie nawozić. Zimą lekko okrywać
Rozmnażanie Podział wiosną III-V. Siew wiosną IV-V lub jesienią - tylko typ. Rośliny wyrosłe z nasion nie powtarzają cech rośliny matecznej (barwy liści). Siewki należy selekcjonować. Nie kwitnie w pierwszym roku po siewie i podziale.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, ogrodów japońskich, naturalistycznych, stepowych, wrzosowych, żwirowych, na rabaty, obwódki, cmentarze, "zielone dachy", do pojemników na tarasy i balkony. Ładnie wygląda w kolekcjach traw ozdobnych, z roślinami cebulowymi, nad brzegami oczek wodnych, w towarzystwie iglaków karłowych, z funkią, złocieniem, mikołajkiem czy żółtymi pierwiosnkami. Nadaje się do suchych bukietów.
Odmiany
"Blaufuchs" ( "Blue Fox" ) Liście intensywnie stalowoniebieskie. ** AGM
"Elijah Blue" Liście blado srebrzystozielone. Odmiana bardziej żywotna i długowieczna od innych odmian.
"Fruhlingsblau" Liście stalowoniebieskie.
"Glaucangha" Odmiana niska do 10 cm
"Silbersee" Żdżbła srebrzystobiałe.
Etymologia Nazwa "Festuca" wywodzi się od łacińskiej nazwy i oznacza "łodyga trawy", "gałązka" lub "ze słomy". Nazwa gatunku "glauca" = siny, szary.

[Janusz100]

GORYCZKA SIEDMIODZIELNA Gentiana septemfida
syn. G. freyniana, G. lagodechiana.

https://www.google.com/search?q=GORYCZK ... rmd=ivnbtz

Bylina kępiasta z pędami gęsto ulistnionymi o ozdobnych kwiatach, liściach i pokroju. Pokrój zwarty złożony z kęp pokładających się łodyg długości do 30 cm. Jedna z najpiękniejszych i najłatwiejszych w uprawie bylin okrywowych?.?Jest najmniej wybredna ze wszystkich gatunków?? 31/...?Jedna z najłatwiejszych w uprawie goryczek?...24/
Pędy rozgałęzione, wyprostowane, cienkie, pokryte gęsto niewielkimi liśćmi, póżniej pokładające się. Liście jajowato lancetowate z 5-7 nerwami, ostro zakończone, siedzące, nakrzyżległe - ułożone parami na łodydze naprzeciw siebie z tym, że następna para liści pod kątem prostym do nich. Liście błyszczące, bezogonkowe, im wyżej usytuowane na łodydze tym większe. Kwiaty są lejkowato dzwonkowate pięcio do siedmiopłatkowe, ciemnoniebieskie, białawe z zielonymi kropkami wewnątrz gardzieli i otoczone strzępiastymi wyrostkami. Kwiaty 2- 3 cm długości zebrane w wierzchołkowe, gęste kwiatostany po 5- 8 sztuk na szczycie łodyg i skierowane prosto do góry, wyrastaja z kątów liści. Roślina wieloletnia. Rośnie wolno. Gatunek zmienny.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 3/ 9/ 15/ 31/ 33/ 53/.
T-2. Łatwa w uprawie...."Jedna z najłatwiejszych w uprawie goryczek".../24.
Wysokość 15-20 cm (30cm)
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie VII-VIII (IX)
Kolor jasnoniebieski (lazurowy, fioletowoniebieski, biały).
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w rejonach górskich w lasach jodłowych, wysokogórskich murawach, piargach i półkach skalnych na wysokości 1000 - 3200 m.npm.
Występowanie Góry Azji Zachodniej i Środkowej, Azja Mniejsza, Turcja, Kaukaz, Krym, Iran Północny, Irak, Turkmenistan, Ałtaj.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne w południe osłonięte , stale umiarkowanie wilgotne do wilgotnego, przewiewne, chłodne (powietrze wilgotne). Roślina światłolubna.
Gleba normalna, przepuszczalna, cięższa, gliniasto piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, żyzna .
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony 2 : 1 : 2 + drenaż.
Toleruje każdy typ gleby - również piaszczystą. Wymagania pokarmowe średnie.
Odczyn pH 5,6-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy 2/. Lubi obojętny 9/ chociaż toleruje każdy odczyn gleby.
Wymagania Dzielić i przesadzać co 3 lata -wczesną wiosną. Wymaga wilgoci w powietrzu i podłożu stąd gorzej rośnie na nizinach. Podlewać regularnie ale nie nadmiernie. Nie wymaga przycinania, obfitego podlewania ani nawożenia. Wiosną można dać nawóz z dużą ilością N np.granulowany, wolnodziałający.
Zimą sucho (dobry drenaż).
Rozmnażanie Podział starszych kęp wczesną wiosną - łatwo. Siew jesienią (stratyfikacja). Część nasion kiełkuje po roku. Kwitnie po 3 - 4 latach. Metoda siewu 2. Nie dziedziczy cech matecznych, konieczna selekcja wybór roślin najbardziej wybarwionych. Metoda in vitro w laboratorium.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, ogrodów naturalistycznych, na rabaty bylinowe, obwódki i do pojemników.
Odmiany
...?Najczęściej uprawia się odmianę var.logodechiana, która pochodzi z Kaukazu?? 31/
var . lagodechiana "Select" 20 cm VII-IX Kwiaty niebieskie * * AGM 1993
"Alba" Kwiaty białe.
Etymologia Nazwa "Gentiana" jak przy Gentiana acaulis.
Nazwa gatunku "septemfida" od łacińskich słów "septem" = siedem i "fida" = lojalny, wierny.