Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED cz. 1
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Wiosna pcha się drzwiami i oknami,w tym sezonie już mi się nie opłaca robić nowej instalacji.Pod świetlówką i UV lampą rośliny żyją.
-
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 893
- Od: 11 sty 2009, o 23:58
- Opryskiwacze MAROLEX: 1 szt.
- Lokalizacja: Ponidzie
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
na forum kaktusy i inne mój kolega zrobił takie oświetlenie led`owe do kaktusów starcza tylko dla siewek ale myślę ze dla "zwykłego zielska" wystarczy w zupełności oto ten wątek: http://www.kaktusy.bydgoszcz.pl/forum_k ... .php?t=621 o panelach led jest tak od strony 4-5 wzwyż
- lesioc
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 1862
- Od: 3 cze 2008, o 10:20
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Pilchowice
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Swagman - dzięki za linka!! Przeczytałem cały wątek - przydał się, nawet swoje pomysły tam opisałem. Niestey teraz temat wygląda na martwy .
Za to u mnie się działo
Zamówione LEDy dotarły w ekspresowym tempie, więc wczorajsze popłudnie spędziłem na składaniu tego wszystkiego do kupy. Rezultat można obejrzeć poniżej.
Trochę opisu technicznego
* 20x LED 1W czerwony - 20$
* 4x LED 1W niebieski - 6$
* 19x3=57 LEDów białych FLUX na pasku (podzelone na 3 odcinki) - 30zł
* stara obudowa metalowa z odtwarzacza Video
* wentylator komputerowy 80mm
* elektornika:
- 4x LM317T + 4x oporniki 4.2ohma (0.6W) - jako zródła prądowe LEDów mocy 3zł
- stabilizatory 7815 oraz 7812 jako zródła napieciowe do białych LEDów - 2zł
- stabilizator 7805 -jako żródło napieciowe do wentylatora -1zł
- kilka diod 1A do obnizania napiecia i zmniejszania start cieplnych na układach LM317 i 78xx - 2zł
Sekcja zasilajaca "wyszabrowane" ze starego wzmacniacza audio do komputerowych głośników - daje napiecie niecałych 20V .
Diody mocy (1Watowe) połaczone sa w 4 sekcje po 6 diod połaczonych szeregowo każda (5 czerwonych + 1 niebieska). Każda taka sekcja ma własne zródło pradowe 300mA zbudowane za stabilizatora LM317T i opornika 4.2ohma.
Wszystkie sekcje podpięte równoloegle do napięcia zaislania
Ze stablizartorów 7815 i 7812 (2 osobne aby rozdzielić stary ciepła na 2 osobne układy) zrobione zródło napieciowe 12V do zasilania 3 odcinków białych pasków LED.
Na stabilizatorze 7805 napiecie zasilania wentylatora komputerowego (specjalnie zasilane z 5V a nie z 12 aby wentylator chodził wolniej i bezgłośnie.
Całość pobiera 19.5V*(4*300A+19*20mA+20mA)=31.2W + starty na trafo i prostowniku co daje sumarycznie ~35W poboru energii z sieci. Zobaczymy czy tyle wystarczy aby coś sensownego wyrosło
Pusta obudowa
Powklejane Power LEDy
Polutowane sekcje LED
Test PowerLED
Dołożenia białcyh pasków LED
Sekcja zasialania
I gotowe urządzenie nad rozsadą
Za to u mnie się działo
Zamówione LEDy dotarły w ekspresowym tempie, więc wczorajsze popłudnie spędziłem na składaniu tego wszystkiego do kupy. Rezultat można obejrzeć poniżej.
Trochę opisu technicznego
* 20x LED 1W czerwony - 20$
* 4x LED 1W niebieski - 6$
* 19x3=57 LEDów białych FLUX na pasku (podzelone na 3 odcinki) - 30zł
* stara obudowa metalowa z odtwarzacza Video
* wentylator komputerowy 80mm
* elektornika:
- 4x LM317T + 4x oporniki 4.2ohma (0.6W) - jako zródła prądowe LEDów mocy 3zł
- stabilizatory 7815 oraz 7812 jako zródła napieciowe do białych LEDów - 2zł
- stabilizator 7805 -jako żródło napieciowe do wentylatora -1zł
- kilka diod 1A do obnizania napiecia i zmniejszania start cieplnych na układach LM317 i 78xx - 2zł
Sekcja zasilajaca "wyszabrowane" ze starego wzmacniacza audio do komputerowych głośników - daje napiecie niecałych 20V .
Diody mocy (1Watowe) połaczone sa w 4 sekcje po 6 diod połaczonych szeregowo każda (5 czerwonych + 1 niebieska). Każda taka sekcja ma własne zródło pradowe 300mA zbudowane za stabilizatora LM317T i opornika 4.2ohma.
Wszystkie sekcje podpięte równoloegle do napięcia zaislania
Ze stablizartorów 7815 i 7812 (2 osobne aby rozdzielić stary ciepła na 2 osobne układy) zrobione zródło napieciowe 12V do zasilania 3 odcinków białych pasków LED.
Na stabilizatorze 7805 napiecie zasilania wentylatora komputerowego (specjalnie zasilane z 5V a nie z 12 aby wentylator chodził wolniej i bezgłośnie.
Całość pobiera 19.5V*(4*300A+19*20mA+20mA)=31.2W + starty na trafo i prostowniku co daje sumarycznie ~35W poboru energii z sieci. Zobaczymy czy tyle wystarczy aby coś sensownego wyrosło
Pusta obudowa
Powklejane Power LEDy
Polutowane sekcje LED
Test PowerLED
Dołożenia białcyh pasków LED
Sekcja zasialania
I gotowe urządzenie nad rozsadą
Zapraszam: spis treści ogród
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
- sparks25
- 500p
- Posty: 696
- Od: 14 lut 2010, o 22:15
- Opryskiwacze MAROLEX: 1 szt.
- Lokalizacja: kujawsko-pomorskie chełmno
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Czy to cos działa? minął miesiąc wiec efekt powinno byc widać.
- lesioc
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 1862
- Od: 3 cze 2008, o 10:20
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Pilchowice
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Działa, a w zasadzie działoło do przedwczoraj, kiedy to rozsade wyniosłem do szklarni.
Genralnie prawie wszystkie rośliny rosły całkiem dobrze, nie wyciągały się za bardzo. Kiełowały również bez problemowo.
Dodatkowo zawuażyłem, że nie musze podlewać ich tak często jak to ma miejsce kiedy były postawione na oknie. Wtedy mocniesze słońce wysuszało zimię bardzo szybko, przy LEDach nie ma takiego problemu.
Z niepokojących objawów :
* Tunbergia - liście tunbergii po około miesiącu dostały dziwnych plamek, a następnie zaczęły blednąc (robiły się niemalże białe) i odpadać. Dotyczy to tylko najstarszych liści (pierwszych po liścieniach), nowo wypuszczone były ładne i zielone. Nie przypominam sobie aby działo się coś takiego w zeszłym roku, jak były hodowane na oknie.
* Tytoń ozdobny - wykiełkował..... i stoi w miejscu. Nie miałem nigdy do czynienia z tą rośliną, więc nie wiem czy to normalne.
Do pozostałych siewek nie mam zastrzeżeń, a zasadziłem: kilka odmian pomidorów, kilka odmian melona, kobee pnącą, mine lobata, powoje, niecierpki, celozje, nastrucje pnące.... nie pamiętam co tam jeszcze było
Tutaj można zobaczyć filmik poklatkowy jak to wszysktko sobie rośnie (coś koło 2 tygodni w kilkadziesiąt sekund) :
http://vimeo.com/10962437 .
A tutaj zdjecia - kolory fatalne bo trudno robić zdjećia z takim czerwonym oświetleniem. Ale widac jak wyglądają siewki.
Z przodu pomidory i melony, z tyłu pnącza.
Genralnie prawie wszystkie rośliny rosły całkiem dobrze, nie wyciągały się za bardzo. Kiełowały również bez problemowo.
Dodatkowo zawuażyłem, że nie musze podlewać ich tak często jak to ma miejsce kiedy były postawione na oknie. Wtedy mocniesze słońce wysuszało zimię bardzo szybko, przy LEDach nie ma takiego problemu.
Z niepokojących objawów :
* Tunbergia - liście tunbergii po około miesiącu dostały dziwnych plamek, a następnie zaczęły blednąc (robiły się niemalże białe) i odpadać. Dotyczy to tylko najstarszych liści (pierwszych po liścieniach), nowo wypuszczone były ładne i zielone. Nie przypominam sobie aby działo się coś takiego w zeszłym roku, jak były hodowane na oknie.
* Tytoń ozdobny - wykiełkował..... i stoi w miejscu. Nie miałem nigdy do czynienia z tą rośliną, więc nie wiem czy to normalne.
Do pozostałych siewek nie mam zastrzeżeń, a zasadziłem: kilka odmian pomidorów, kilka odmian melona, kobee pnącą, mine lobata, powoje, niecierpki, celozje, nastrucje pnące.... nie pamiętam co tam jeszcze było
Tutaj można zobaczyć filmik poklatkowy jak to wszysktko sobie rośnie (coś koło 2 tygodni w kilkadziesiąt sekund) :
http://vimeo.com/10962437 .
A tutaj zdjecia - kolory fatalne bo trudno robić zdjećia z takim czerwonym oświetleniem. Ale widac jak wyglądają siewki.
Z przodu pomidory i melony, z tyłu pnącza.
Zapraszam: spis treści ogród
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
-
- 100p
- Posty: 125
- Od: 6 maja 2009, o 23:30
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Miastko-Pomorze Środkowe
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
jestem pod wrazeniem
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
lesioc, czy mógłbyś podać swoje gg chciałbym zapytać o kilka szczegółów w twoim projekcie.
- bishop
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 5191
- Od: 4 cze 2008, o 22:54
- Opryskiwacze MAROLEX: więcej niż 1 szt.
- Lokalizacja: ze wsi/prawie środek Polski
- Kontakt:
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Czemu gg?
Inni też chętnie się dowiedzą, nasze Forum jest otwarte i bezpłatne
Inni też chętnie się dowiedzą, nasze Forum jest otwarte i bezpłatne
Pozdrawiam - Krzysiek
Mój czasopożeracz
Mój czasopożeracz
- lesioc
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 1862
- Od: 3 cze 2008, o 10:20
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Pilchowice
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Dokładnie, forum jest po to aby wymieniać się doświadczeniami i informacjami, tak aby inni tez mogli szukać wiadomości i inspiracji. Chętnie udzielę wszelkich informacji o tym projekcie - o ile oczywiście będę w stanie - w tym włąśnie wątku.
Shayer - jeżeli masz jakiś powód, aby omawiać sprawę prywatnie to podaj go w prywatnej wiadmosci do mnie - a wtedy coś wykombinujemy ;)shayer pisze:lesioc, czy mógłbyś podać swoje gg chciałbym zapytać o kilka szczegółów w twoim projekcie.
Zapraszam: spis treści ogród
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Niestety ale PW odpada, gdyż nie mam takowej możliwości tj. mam komunikat iż nie mogę jeszcze wysyłać PW. Sprawę chciałem omówić przez gg, gdyż jestem kompletnym laikiem. Myślę kopić czy też zrobić taki panel LED na fazę wzrostu by rośliny wysiane w październiku mogły spokojnie rosnąć i doczekać marca by pełną parą mogły już same rosnąć. Na fazę wzrostu to by były raczej same diody niebieskie? Myślałem nad kupnem 35' diod tylko nie do końca jestem przekonany co do ilości potrzebnej mocy na 1m^2 i ilości lm.
- lesioc
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 1862
- Od: 3 cze 2008, o 10:20
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Pilchowice
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Bardzo jest trudno znaleźć sensowne informacje na temat zapotrzebowania roślin na energię świetlną - jedyne rzeczowe wyliczenia poprate doświadczeniami jakie znajdywałem zawsze dotyczyły maryśki (cannabis salva) - z wiadomych powodów. Tutaj "hodowcy" na prawdę bardzo starają się oszczędzac na enrgii i testuja z LEDami ile wlezie - tym niemniej ze względu na to, że do nie dawna jeszcze diody takie były bardzo drogie, więc i eksperymenty na razie są na mała skalę .
Genralnie dowiedziałem się, że istnieja 2 podstawowe rodzaje chlorofilu A i B, które mają nieco inne dominujące długości absorbowanych fali
Maksimum absorpcji dwóch najczęściej występujących chlorofili to
* 430 nm i 662 nm dla chlorofilu a
* 453 nm i 642 nm dla chlorofilu b
Niestety .. nie bardzo wiem jak sprawdzić która roślina ma jaki typ chlorofilu - a może zawsze są oba tylko w róznych proporcjach ? jeżeli ktoś wie coś na ten temat to chetnie bym się dowiedział ;)
Żeby sprawę nieco zagmatwać, to okazuje się, że woda bardzo dobrze pochłania prominiowanie własnie w tych zakresach długości fal - stąd zarówno rośliny wodne jak i niektóre ladowe wykształciły sobie jeszcze inne substancje które absorbują światło i przekazują jego energię do chlorofilu:
* fikobilisomy - u sinic i krasnorostów - maksimum absorbcji przypada na 470-650nm
* ?-karoten - pochałania promieniowanie pomiędzy 370-500nm , szczyt przypada na jakiś ~440nm - bawi rośliny na czerwono
* luteina (pochodna ?-karotenu) - ???? - barwi na żółto
* fukoksantyna - u okrzemek i brunatnic - absorbuje światło od żółto-zielonej do żółto-niebieskiej części spektrum - barwi na brunatno
Ponadto różne te substancje mają zupełnie różną sprawność, to znaczy inny procent fotonów jest przechwytywany i rózny procent energii jest przekazywany dalej do chlorofilu:
* ?-karoten - 10-50%
* luteina - 50-60%
* fukoksantyna - 70-80%
stąd zapotrzebowanie na różne długości swiatła jest różne u innych gatunków roślin... szczególnie odmienne u roślin bardziej prymitywnych lub wodnych
Zakładając jednak hodowlę roślin ziemnych, ozdobych, które nie maja dużej ilości karotenoidów (maja barwę zieloną, a nie czerwonawą od ?-karotenu lub zółtawą od luteiny) to można założyc że niezbędne jest prominiowanie w zakresie fal czerwonych i niebieskich.
Z obserwacji zachowania cannabis wynika również, że naświetlanie bardziej na czerwono przyspiesza wzrost roślin, podczas gdy naświetlanie bardziej na niebiesko stymuluje rośliny do kwitnięcia - ale czy ta obserwacja przkłada się na inne gatunki to nie mam zielonego pojęcia. Nigdzie indziej nie znalazłem podobnej informacji.
Generalnie przyjmowana jest proprcja energetczna 60-80% w czerwony (a jeszcze lepiej w czerwony(oznaczany jako red) i pomarańczowy(oznaczany jako amber)) a reszta w niebieski(oznaczany jako blue) i na szumnie nazywany ultrafioletowym kolor fioletowy (oznaczany jako UV/ultraviolet).
Genralnie dowiedziałem się, że istnieja 2 podstawowe rodzaje chlorofilu A i B, które mają nieco inne dominujące długości absorbowanych fali
Maksimum absorpcji dwóch najczęściej występujących chlorofili to
* 430 nm i 662 nm dla chlorofilu a
* 453 nm i 642 nm dla chlorofilu b
Niestety .. nie bardzo wiem jak sprawdzić która roślina ma jaki typ chlorofilu - a może zawsze są oba tylko w róznych proporcjach ? jeżeli ktoś wie coś na ten temat to chetnie bym się dowiedział ;)
Żeby sprawę nieco zagmatwać, to okazuje się, że woda bardzo dobrze pochłania prominiowanie własnie w tych zakresach długości fal - stąd zarówno rośliny wodne jak i niektóre ladowe wykształciły sobie jeszcze inne substancje które absorbują światło i przekazują jego energię do chlorofilu:
* fikobilisomy - u sinic i krasnorostów - maksimum absorbcji przypada na 470-650nm
* ?-karoten - pochałania promieniowanie pomiędzy 370-500nm , szczyt przypada na jakiś ~440nm - bawi rośliny na czerwono
* luteina (pochodna ?-karotenu) - ???? - barwi na żółto
* fukoksantyna - u okrzemek i brunatnic - absorbuje światło od żółto-zielonej do żółto-niebieskiej części spektrum - barwi na brunatno
Ponadto różne te substancje mają zupełnie różną sprawność, to znaczy inny procent fotonów jest przechwytywany i rózny procent energii jest przekazywany dalej do chlorofilu:
* ?-karoten - 10-50%
* luteina - 50-60%
* fukoksantyna - 70-80%
stąd zapotrzebowanie na różne długości swiatła jest różne u innych gatunków roślin... szczególnie odmienne u roślin bardziej prymitywnych lub wodnych
Zakładając jednak hodowlę roślin ziemnych, ozdobych, które nie maja dużej ilości karotenoidów (maja barwę zieloną, a nie czerwonawą od ?-karotenu lub zółtawą od luteiny) to można założyc że niezbędne jest prominiowanie w zakresie fal czerwonych i niebieskich.
Z obserwacji zachowania cannabis wynika również, że naświetlanie bardziej na czerwono przyspiesza wzrost roślin, podczas gdy naświetlanie bardziej na niebiesko stymuluje rośliny do kwitnięcia - ale czy ta obserwacja przkłada się na inne gatunki to nie mam zielonego pojęcia. Nigdzie indziej nie znalazłem podobnej informacji.
Generalnie przyjmowana jest proprcja energetczna 60-80% w czerwony (a jeszcze lepiej w czerwony(oznaczany jako red) i pomarańczowy(oznaczany jako amber)) a reszta w niebieski(oznaczany jako blue) i na szumnie nazywany ultrafioletowym kolor fioletowy (oznaczany jako UV/ultraviolet).
Zapraszam: spis treści ogród
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
No no no, bardzo konkretnie opisane muszę przyznać. Przyznam, że ten na kilku stronach poświęconych konopi znajdowałem ciekawe informacje. Lecz hodowcy maryśki skupiają się bardziej na wysokoprężnych lampach sodowych (HPS), które to są idealne na fazę kwitnienia. Ale "CI" bardziej oszczędni na świetlówkach opierają swoją hodowle. 2700k na kwitnienie, a 6400k na wzrost. Mnie interesuje jednak by małe siewki wytrzymały przez zimę. Myślałem również nad kupnem kilku świetlówek kompaktowych o barwie 6400K lecz niezbyt przekonany jestem co do ilości potrzebnych na 1m^2. Na serwisie aukcyjnym są dostępne świetlówki liniowe o barwie nawet 10 000k lecz tu kompletnie nie wiem czy się nada.
- lesioc
- Przyjaciel Forum - gold
- Posty: 1862
- Od: 3 cze 2008, o 10:20
- Opryskiwacze MAROLEX: 0 szt.
- Lokalizacja: Pilchowice
Re: Doświetlanie roslin/rozsady diodami LED
Zajrzałem teraz na wikipedię sprawdzajac czy pojawiły się nowe informacje od czasu jak budowałem swój naświetlacz (czyli nieco ponad pół roku temu) i z zaskoczeniem stwierdzam, że temat fotosyntezy się znacznie rozrósł.
Co więcej pojawiły się nowe informacje na temat chlorofilu A i B:
Co więcej pojawiły się nowe informacje na temat chlorofilu A i B:
Na temat fotoukładów - czyli kompleksów absorbujących światło:Stosunki ilościowe chlorofili w roślinach zależą między innymi od warunków siedliskowych: rośliny cieniolubne (cienioznośne) mają więcej chlorofilu b, rośliny światłolubne (światłożądne) ? chlorofilu a.
oraz dosyć ciekawa informacja:fotoukład I składający się z centrum reakcji PS I oraz układu antenowego określanego jako LHC I. W centrum reakcji znajduje się para cząsteczek chlorofilu a. PS I działa z maksymalną wydajnością przy długości fali 700 nm stąd stosowane oznaczenie ? P 700. Fotoukład PS I występuje głównie w lamelach ? tylakoidach stromy. Charakterystyczne dla fotoukładu I są układy antenowego określane nazwą ? LHC I (ang. Light Harvesting Complex), w których stosunek chlorofilu a do chlorofilu b wynosi: a:b=4:1.
fotoukład II składający się z centrum reakcji PS II oraz układu antenowego określanego jako LHC II. W centrum reakcji znajduje się para cząsteczek chlorofilu a. PS II działa z maksymalną wydajnością przy długości fali 680 nm stąd stosowane oznaczenie ? P 680. Fotoukład PS II występuje głównie w tylakoidach gran. Charakterystyczne dla fotoukładu II są układy antenowego określane nazwą ? LHC II, w których stosunek chlorofilu a do chlorofilu b wynosi: a:b = 1:1.
W docierającym do powierzchni Ziemi świetle słonecznym, promieniowanie czynne fotosyntetycznie stanowi od 43,5% w dni pochmurne do 53% w dni słoneczne[3]. Ilość ta zależy od kąta padania światła, zachmurzenia, zapylenia itp. Globalną sumę promieniowania aktywnego fotosyntetycznie ocenia się na 255 ? 1019 kJ ? rok-1, tj. 80,9 ? 10^9 MW, a w okolicach Krakowa 13 400 ? 106 kJ ? ha-1? rok-1, tj. 42,5 W ? m-2.
Zapraszam: spis treści ogród
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin
"Fotografia nie jest związana z patrzeniem lecz z czuciem. Jeżeli nie czujesz nic w tym na co patrzysz, nigdy nie uda ci się sprawić,
aby ludzie patrząc na twoje zdjęcia cokolwiek odczuwali." Don McCullin