Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

Rojnik orzęsiony Sempervivum ciliosum
Syn. R.wełnisty, S. borissi




Sukulent. Bylina zimozielona, okrywowa. Tworzy poduszki rozet.
Rozłogi ma cienkie, na nich wyrastają rozety potomne zanim roślina zakwitnie. Rozety kuliste zamknięte lub w połowie zamknięte, pokryte srebrzystymi włoskami, średnicy 2,5-5 cm. Liście szarozielone, sztywne, mięsiste, owłosione, tworzą średniej wielkości rozety. Pędy kwiatostanowe silnie ulistnione. Kwiaty zielankawożółte do żółtych, gwiazdkowate na 15 cm pędach kwiatostanowych. Po wydaniu nasion rozeta zamiera ale roślina wytwarza silne rozłogi z bocznymi rozetami.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 33/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie VI-VII (VIII)
Kolor zielonkawożółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na podłożu kamienistym, na skalach , suchych łąkach i wzgórzach.
Występowanie Bułgaria, Grecja północno - zachodnia, Półwysep Bałkański - była Jugosławia, Macedonia, Albania.
Stanowisko słoneczne ? wystawa południowa lub wschodnia, suche do umiarkowanie wilgotnego . Roślina tolerancyjna na suszę.
Gleba mineralna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, jałowa do umiarkowanie żyznej. Uprawiane w ogrodach zadowolą się każdą glebą.
Podłoże :
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty 3 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 5,6-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi bezwapienny 8/. Wg. 9/ najlepiej rośnie w obojętnym lub zasadowym. 8/.
Wymagania Przesadzać co 2 - 3 lata. Glebę wokół rośliny ściółkować drobnym żwirkiem. Podlewać w czasie suszy, płytko, co 4 tygodnie. Nawozić ewentualnie fosforem i potasem bez azotu. Zimą sucho (daszek).
Rozmnażanie Podział - oddzielanie ukorzenionych rozetek w gruncie. Roślina żyworodna - rozmnóżki .
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, na murki, skarpy, szczeliny między kamieniami i płytami chodnikowymi, pojemniki, tarasy oraz na tzw."zielone dachy".
Etymologia Nazwa "Sempervivum" pochodzi od łacińskich słów "semper" = zawsze oraz "vivus" = życie inaczej "zawsze żywy" z uwagi na to, że są bardzo odporne na różne warunki wzrostu (np.suszę) oraz zachowują liście w zimie.
Nazwa gatunkowa "ciliosum" od "ciliosa" = frędzle podobne do rzęs na powiekach, które występują na liściach rośliny.

[Janusz100]

Rojnik ogrodowy Sempervivum x hybridum





Rojnik...rodzaj związany z obszarami górskimi. Wskutek dużej zmienności i łatwości
krzyżowania się gatunków oprócz paru dziesiątków gatunków istnieje kilkaset mieszańców
i odmian"...(3) ..."W szkółkach europejskich uprawianych jest ponad 100 form - gatunków, mieszańców i odmian ogrodowych."...(4)
..."Większość rojników wytwarza ...małe żółte, różowe lub białe gwiazdkowate kwiaty, jednak główną ich ozdobą są symetryczne rozety liści tworzące zwartą darń" ..."Rojniki potrafią nie
kwitnąć przez kilka sezonów"...(1) ..."jednakże z punktu widzenia efektu ogrodowego różnice pomiędzy nimi są nieznaczne. Chodzi o to, aby w kolekcji były reprezentowane poszczególne
typy i główne barwy od jasnozielonej do ciemnobrązowej i purpurowej"...(3) ..."Do cenionych zalet...należą przede wszystkim bogactwo kształtów i paleta barw różnych odcieni. Gatunki
o liściach czerwonych kwitną na ogół czerwono lub różowo, a zielonolistne mają najczęściej
kwiaty żółte"...8/.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecane przez 9/ 15/ 33/.
Odmiana ?Otello? uznana za ***najpiękniejszą, najbardziej dekoracyjną roślinę skalną wg 34/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 5 -20 cm
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor w zależności od odmiany.(biały, żółte, różowe, purpurowe).
Mrozoodporność USDA 5

Mieszańce ogrodowe typów rosnących w rejonach górskich.
Stanowisko słoneczne, suche.
Gleba mineralna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, jałowa.
Podłoże :
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty 3 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 2 : 2 : 2 + drenaż
Odczyn pH 6,8-7,6 obojętny, lekko zasadowy 9/. Wg. 8/ - bezwapienny. Uprawiane w ogrodach zadowolą się glebą w każdym odczynie 8/,najlepiej obojętnym.
Rozmnażanie Podział - Oddzielanie ukorzenionych rozetek w IV lub w VIII. Siew. Metoda
siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu należy poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Wymagania
Zimą sucho. Zimą lekko okrywać.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, na murki, szczeliny skalne, między kamieniami , na wrzosowiska, na rabaty bylinowe, obwódki, pojemniki, koryta, na balkony i tarasy, na tzw. zielone dachy, cmentarze.
Odmiany
"Rubin" Rozetki rubinowoczerwone. VII Kwiaty różowoczerwone * * * AGM
"Otello"Rozety bardzo ciemne i duże brązowoczerwone.Kwiaty różowoczerwone* * * AGM 2008
?Commander Hay? Rozety bardzo duże. Liście fioletowoczerwone .Kwiaty różowe **AGM 1993
RHS w 2008 r. wytypowało i nadało AGM odmianom Bronco, Crispyn, Delta, Fuego, Gaill, Gallivarda, Jet Stream, Lilac Time, Reinhard, Rotkopf,Spiders Lair, Tristesse.
Z innych gatunków Sempervivum RHS poleca do ogrodów skalnych Sempervivum pittoni , Sempervivum guiseppi . Z innych odmian na uwagę zasługują "Olivetti" rozetki oliwkowozielone , duże" Pilatus" rozetki purpurowobrązowe"Granat" rozetki zielone z granatowymi końcami "Atropurpurea" rozetki karminowopurpurowe
Etymologia Nazwa "Sempervivum" pochodzi od łacińskich słów "semper" = zawsze oraz "vivus" = życie inaczej "zawsze żywy" z uwagi na to, że są bardzo odporne na różne warunki wzrostu (np.suszę) oraz zachowują liście w zimie.

[Janusz100]

Rojnik murowy Sempervivum tectorum





Sukulent. Górska bylina zimozielona o pokroju zwartym, rozetowym. Tworzy poduszki o ozdobnych liściach i kwiatostanach. Należy do najpopularniejszych roślin skalnych. Roślina rodzima.
Mięsiste listki zebrane są w bardzo duże, płaskie rozety, średnicy 10 cm -17 cm średnicy. Liście podłużnie lancetowate, niebieskawe do zielonych z czerwonymi końcami, sztywne, mięsiste, ostro zakończone, bokiem orzęsione. Pędy kwiatostanowe grube bardzo wysokie, do 50 cm, sztywne owłosione, gęsto ulistnione, często czerwonawe, wyrastają ze środka rozety i wydają kilkadziesiąt gwiazdkowatych kwiatów, 13 płatkowych, średnicy 2-2,5 cm, koloru brudnoróżowego lub purpurowego zebranych w kwiatostan. 4/ Po kwitnieniu cała rozeta zamiera. Roślina wydaje z kącików liści liczne rozłogi zakończone kolejnymi małymi rozetkami potomnymi. Gatunek zmienny - rozety i kwiatostany masywne. Ma mnóstwo odmian i mieszańców podawanych w praktyce ogrodniczej jako typ?.?Najpiękniejszą barwę ma wiosną?? 31/

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 3/ 15/ 31/ 33/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 15-20 cm ( 40 cm )
Szerokość 30-50 cm
Kwitnie VI-VIII (IX)
Kolor blado różowy (czerwony, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na miejscach skalistych i kamienistych, piaskach i suchych łąkach, starych murach i dachach zarówno na niżu jak i w górach na skałach do wysokości 2800 m.npm.
Występowanie Góry Europy Środkowej i Południowej , Alpy, Półwysep Iberyjski, Pireneje Kaukaz, Iran. Polska - Sudety
Stanowisko bardzo słoneczne, suche.
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto ilasta, żwirowa, uboga do zasobnej, bezwapienna. Wymagania pokarmowe bardzo małe.
Podłoże :
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty 3 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 6,6-7,5 obojętny, lekko zasadowy 9/. Wg. 8, 14/ - na glebach bezwapiennych. Najlepiej więc uprawiać na glebie obojętnej.
Wymagania Dzielić co 2 - 3 lata. Podlewać w razie suszy, głęboko co 4 tygodnie. Zima sucho. Zimą okrywać.
Rozmnażanie Podział - latem. Oddzielenie ukorzenionych rozetek w gruncie. Sadzonkowanie - sadzonki liściowe. Siew na powierzchni ziemi bez przykrycia. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, alpinariów, na skarpy, murki, wśród kamieni
i płyt, w szczeliny skalne, na obwódki, do pojemników, na tzw."zielone dachy" i do zimnych szklarni.
Roślina jadalna, liście i pędy do sałatek, sok jako dodatek do drinków. Roślina lecznicza o działaniu ściągającym, moczopędnym, na ból zębów, na choróby skóry, oparzenia, ukąszenia, użądlenia, brodawki, odciski, gojenie ran.
Odmiany Odmian jest kilkaset,... ? w ogrodach uprawia się ponadto dość liczne mieszańce...Ostatnio objęte są nazwą S. x hybridum hort.?? 31/
"Atropurpurea" rozety szropurpurowe
"Atroviolaceum" rozety szarobrązowo fioletowe
"Robustum" rozety niebieskozielone
?Royanum?rozety zielone o końcach liści obustronnie purpurowych** AGM 2008
"Triste" rozety niebieskopopielate
Etymologia Nazwa "Sempervivum" pochodzi od łacińskich słów "semper" = zawsze oraz "vivus" = życie inaczej "zawsze żywy" z uwagi na to, że są bardzo odporne na różne warunki wzrostu (np.suszę) oraz zachowują liście w zimie.
Nazwa gatunku "tectorum" od słowa "tectus" = dach, z uwagi na to, że sadzono go na dachach gdyż wierzono, że chroni dom przed piorunami, burzą, ogniem i czarami.Bardzo często porasta stare mury i domy kryte słomianą strzechą.

[Janusz100]

Lepnica bezłodygowa Silene acaulis Syn. Kwitnący mech

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bardzo niska wysokogórska i arktyczna zimozielona bylina poduszkowa przypominająca nieco mech. Ozdobna z uwagi na kulisty i zwarty, poduszkowaty pokrój. Roślina rodzima.Rośnie w piętrze kosówlki, halnym i turniowym.
Każda poduszka ma zawsze tylko jeden korzeń sięgający 1 m wgłąb podłoża (W naturze nawet 3-6 m).
Z korzenia tego wyrastają skupione i gęsto ulistnione długie łodyżki, które tworzą półkulistą poduszkę do 30 cm średnicy. Poduszka jest bardzo zwarta i gęsta wysokości 1,5 cm na brzegu do nawet 10 cm pośrodku. Złożona ona jest z drobnych, krótkich skórzastych, eliptycznych, o zaostrzonych końcach, intensywnie zielonych, często jedwabistych, orzęsionych na brzegach liści. Liście na wierzchołkach są nieco zagięte. Dolne liście utrzymują się w stanie uschniętym przez wiele lat. Kwiaty, pojedyncze, dzwonkowate, drobniutkie, 0,5-1,2 cm średnicy, różowe, pięciopłatkowe o brzegach sercowato wciętych, często otoczone wydętym kielichem, na szczytach krótkich, szypułek, tuż nad liśćmi. Uprawiane w ogrodach nie kwitną tak obficie jak w naturze. Roślina długowieczna - w naturze do 300 lat. ...?Na nizinach wcześnie obumiera?? 31/ Gatunek zmienny.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ 15/ 31/ 53/.Lepiej uprawiać obficiej kwitnącą odmianę Floribunda lub Plena.
T-2. Łatwa w uprawie. Wg. 45/ - trudny i zazwyczaj nie kwitnie. W moim ogrodzie rośnie bez problemu, ale poduszka wytwarza zaledwie kilka kwiatków.

Wysokość 2-5 cm (10 cm)
Szerokość 20-30 cm ( w naturze tworzy poduchy nawet do 1 m średnicy. 26/
Kwitnie VI-VIII(IX)
Kolor jasnoróżowy do ciemnoróżowego i rzadko biały.
Mrozoodporność USDA 2

Rośnie na miejscach kamienistych, stromych zboczach, urwiskach, skałach, piargach, lużnych murawach naskalnych, halach do wysokości 3700 m.npm oraz w tundrze arktycznej.
Występowanie podbiegunowa część Eurazji i Ameryki Północnej, Arktyka, Alaska oraz wysokie góry Europy (Alpy, Karpaty, Pireneje) i Ameryki Północnej (Góry Skaliste). Polska-Tatry, od 1000-2600 m.npm.
Stanowisko bardzo jasne nie narażone na bezpośrednie promienie słoneczne - wystawa północna lub wschodnia 53/, stale umiarkowanie wilgotne, zimne . Na stanowisku słonecznym i ciepłym usycha.
Gleba normalna, bardzo przepuszczalna, żwirowo, próchniczo, kamienista z niedużą ilością lekkiej gliny, uboga.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 1 : 1 : 1 : 1
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : kora drzewna : torf odkwaszony 3 : 1 : 2 : 3
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Wg. 9/ - odczyn obojętny . Wg. 45/ ? słabo wapienny.Wg.11/ ? wapienny. W Tatrach na wapieniu rośnie ssp. longiscapa a na granicie ssp. exscapa. 26/
Wymagania Zdecydowanie zawodzi w uprawie na nizinie. Sadzić w szczeliny skalne, na stromych stokach 45/ Nie nawozić. Latem podlewać solidnie, głęboko co tydzień, ale nie nadmiernie. Konieczne jest częste odnawianie rośliny, bo stare poduszki słabo kwitną i zasychają. 9/ Zimą sucho. Zimą okrywać.45/
Rozmnażanie Podział niemożliwy bo korzeń palowy. Sadzonkowanie pędów ( pęczków łodyżek )
w inspekcie- wiosną. Siew bezpośrednio po zbiorze, jesienią lub wiosną..
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów, na murki, w szczeliny skalne, między kamieniami, na rabaty, obwódki. Roślina jadalna gotowana jako warzywo, korzeń do żucia. Roślina lecznicza do leczenia kolki u dzieci.
Odmiany
"Floribunda" odmiana obficiej kwitnąca od typu.
?Plena?odmiana o kwiatach pełnych.
Etymologia Nazwa "Silene" prawdopodobnie pochodzi od słowa greckiego "sialon" = ślina, śluz nawiązującego do lepkości niektórych gatunków. Wg. mitologii greckiej Sileneus to brzuchaty półbóg przybrany ojciec i towarzysz Bachusa, boga wina. Kwiat Lepnicy ma kielichy spuchnięte jak brzuch Sileneusa i roślina pieni się jak Sileneus w stanie zamroczenia alkoholowego. Nazwa gatunku "acaulis" od greckiego słowa "a" = bez "kaulos" = łodygi.

[Janusz100]

Miecznica wąskolistna Sisyrinchium angustifolium
Syn.S, anceps, S. arenicola, S.bermudiana





Niewielka bylina przypominająca kępkę trawy ozdobna z uwagi na pokrój, liście i kwiaty.Tworzy gęste kępki....?Najtrwalsza z kilku uprawianych gatunków miecznic?... 9/ Jedyny gatunek zimotrwały w Polsce.
Liście wąskie, trawiaste, ciemnozielone, ostro zakończone. Roślina zrzucająca liście przed zimą (w zachodniej Polsce częściowo zimotrwała).Pędy kwiatostanowe wyrastają z pędów liściowych i po kwitnieniu zamierają, stąd po obfitym kwitnieniu rośliny mogą ginąć. 1/
Pędy kwiatowe płaskie, rozgałęzione. Kwiaty drobne po kilka na wierzchołkach płaskich pędów. Kwiaty sześciopłatkowe w kształcie gwiazdek, jasnoniebieskie z żółtą gardzielą, rozwijają się stopniowo. Po przekwitnięciu wytwarza ozdobne owoce koloru brązowego. Roślina niezbyt trwała, ale odnawiająca z samosiewu.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 25/ 31/.
T-2. Łatwa w uprawie

Wysokość 15-20 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie V-VI (VII)
Kolor fioletowoniebieski (biały, żółty, różowy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na wilgotnych łąkach i innych miejscach trawiastych, nad piaszczystymi brzegami wód
i bagnach, w wilgotnych jasnych lasach.
Występowanie USA stany wschodnie od Nowej Fundlandii do Wirginii, Michigan i Gór Skalistych, Kanada Wschodnia.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne. Toleruje krótkotrwałą letnią suszę, po kwitnieniu. W miejscu półcienistym słabiej kwitnie, ale go toleruje.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasta, średnio żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,6-7,2 obojętny 9/. Na glebach kwaśnych słabiej kwitnie.
Wymagania Kępki dzielić co 2 - 3 lata. W razie suszy przed kwitnieniem ? podlewać. Ściółkować kompostem. 31/ Po kwitnieniu przycinać tuż nad ziemią. Zimą sucho. Zaleca się ją na zimę okrywać. 31/
Rozmnażanie Podział po przezimowaniu lub póżnym latem - łatwo. Siew jesienią (stratyfikacja) - łatwo. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu należy poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na skarpy, do ogrodów żwirowych, na rabaty, tarasy, balkony, do pojemników, nad brzegi oczek wodnych. Ładnie wygląda z trawami niskimi, roślinami poduszkowymi i w otoczeniu kamieni.
Roślina jadalna - gotowane liście
Roślina lecznicza w leczeniu biegunki i dolegliwości żołądkowych i trawiennych.
Etymologia Nazwa "Sisyrinchium" pochodzi od słów greckich "sus" = świnia i "rhynchos" =nos czyli wieprzowy ryj, jako aluzja do wyglądu korzeni rośliny. Jest to etymologia wątpliwa mimo,że podana przez Pliniusza i dotyczy prawdopodobnie innej rośliny. Nazwa gatunku "angustifolium" od "angustus" = wąskie, cienkie i "folium" = liście.
Dekoracyjny jest też :
Sisyrinchium idahoense var.macounii?Album? USA 10-15 cm Kwiaty białe **AGM 1993 polecany przez 15/ 33/.oraz
Sisyrinchium macrocarpum Miecznica wielkoowocowa Argentyna 15 cm Kwiaty złotożółte ** AGM 1993 jest jednak krótkowieczna.
Sisyrynchium californicum Miecznica kalifornijska Kanada do Kaliforni 20-30 cm VI-VII Kwiaty jasnożółte - polecany przez 15/ 25/ 31/.

[Janusz100]

URDZIK KARPACKI Soldanella carpatica Syn. Jaślinek





Niska, zimozielona, bylina górska o ozdobnych okrągłych liściach i kwiatach. W Tatrach pospolita od regla dolnego, lasów bukowych, jodłowych i świerkowych poprzez łąki, hale i murawy naskalne po najwyższe szczyty. Tworzy przyziemne rozety lub kępy liści. ..."Urdziki należą do naszych najpiękniejszych roślin górskich"...3/ 8/ Roślina rodzima.
Ma podziemne pełzające kłącza z krótkimi korzeniami. Wszystkie liście zebrane w rozetkę. 26/ Liście ciemnozielone, okrągławosercowate, skórzaste, grube, spodem purpurowe, osadzone na długich ogonkach. Liście średnicy 1- 3 cm. Z pomiędzy liści wyrasta nieulistniona łodyga kwiatowa wysokości 10 cm, pojedyncza ( lub kilka), wzniesiona, wiotka, gruba o czerwonawym zabarwieniu. Kwiaty ma dzwonkowate, średnicy 1,2 cm, fioletowe, łukowato zwisające po 2 - 5 sztuk na pędzie. Płatki zrośnięte przy szypułce, a poniżej dzielą się na 5 ząbków i są głęboko, delikatnie podzielone na wąskie frędzelki. Po przekwitnięciu rozwijają się nowe, młode listki. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 25/ i 31/.
T-2 - łatwa w uprawie...." Najłatwiejszy w uprawie, dobrze znoszący nizinny klimat urdzik"... 9/
Szerokość 20 cm
Kwitnie IV-V
Kolor jasnofioletowy (białe, fioletowo lawendowe)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na skraju górskich lasów iglastych, w zaroślach, na halach, murawach, skałach od podnóża gór po szczyty górskie na wysokości 500-3000 m.npm na podłożu zarówno wapiennym jak i granitowym.
Występowanie Karpaty Zachodnie, Polska - Tatry, Gorce, Pilsko, Małe Pieniny, Babia Góra, Polica, Wzniesienie Gubałowskie. Endemit Karpat Zachodnich. 26/W Tatrach pospolity od regla dolnego po hale i murawy naskalne.
Stanowisko umiarkowanie półcieniste lub umiarkowanie słoneczne (unikać południowego słońca - wystawa wschodnia i północna), stale umiarkowanie wilgotne do wilgotnego, chłodne a nawet zimne. Gatunek cieniolubny. Roślina wrażliwa na suszę. Nie lubi rozgrzewającego się podłoża. Całkowicie jednak zacieniony słabiej kwitnie.
Gleba organiczna do normalnej, przepuszczalna, średnio zwięzła, gliniasto piaszczysto wrzosowo torfowa , bogata w próchnicę, umiarkowanie żyzna, kwaśna.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 2 : 1 + drenaż + torf kwaśny
Roślina tolerancyjna na podłoże z wyjątkiem ciężkiej gleby.
Odczyn pH 5,1-6,5 lekko kwaśny. Lubi kwaśny 9/
Wymagania Dzielić i przesadzać co kilka lat. Roślinę należy ściółkować drobno zmielona korą lub żwirkiem, lubi obecność mchu. Podlewać - zawsze umiarkowana wilgoć, ale nie nadmierna. Dobry jest kompost z igliwia lub podłoże z lasu iglastego z dodatkiem mchu torfowca a także nawóz wolnodziałający i dla roślin kwitnących. Zimą sucho (daszek). Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział starszych roślin -po kwitnieniu, latem, ostrożnie, może nie kwitnąć w następnym sezonie. Siew nasion wiosną, bezpośrednio po zbiorze ? łatwy. Metoda siewu 2 . Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu należy poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna wyłącznie do ogrodów skalnych i alpinariów. Ładnie wygląda z przylaszczkami, pierwiosnkami, małymi roślinami cebulowymi. 8/
Etymologia Nazwa "Soldanella" wywodzi się z łacińskiego słowa "soldanus" włoskiego "soldano,soldo) = moneta, mała moneta z uwagi na okrągłe liście niektórych gatunków tego rodzaju.
Nazwa gatunku "carpatica" z uwagi na siedlisko rośliny w Karpatach.

Inne polecane gatunki Soldanella to
Soldanella alpina Urdzik alpejski Pireneje, Alpy, Karpaty, Apeniny, Bałkany 5-10cm IV-V Kwiaty niebieskofioletowe - polecany przez 8/ 9/ 25/ 31/ 53/.
Soldanella minima Urdzik drobny Alpy, Apeniny 4-6 cm IV-V Kwiaty fioletoworóżowe polecany przez 25/ 31/ 53/.
Soldanella montana Urdzik górski Pireneje, Alpy, Bałkany 10-20 cm IV-VI Kwiaty fioletowoniebieskie polecany przez 8/ 25/ 31/ 53/.
Soldanella villosa Urdzik owłosiony Pireneje 10-30 cm V-VI Kwiaty fioletowe **AGM 2012 polecany przez 15/ 25/ 33/.

[Janusz100]

Macierzanka cytrynowa Thymus x citriodorus
syn. T. serpyllum var citriodoratus



Zimozielona krzewinka okrywowa o pokroju krzaczastym, kulistym, ozdobna z uwagi na pokrój, barwne liście i cytrynowy zapach. Tworzy gęste wypukłe kępy...."Barwna,ładnie prezentująca się na skalistym tle roślina"... 9/ Roślina rodzima.
Pędy ma wzniesione, rozgałęzione, gęsto ulistnione, owłosione. Liście drobne, na krótkich ogonkach, jajowate, zielone z białym obrzeżeniem,o brzegu nieco podwiniętym i silnym cytrynowym zapachu.
Liście przebarwiają się jesienią karminowo. Kwiaty rurkowate, bladoliliowe, w okółkach na szczytach łodyg, zebrane w wydłużony kłos. Rozrasta się szeroko. Kwitnie obficie. Gatunek bardzo zmienny.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 3/ 9/ 25/. Na uwagę zasługują zwłaszcza mieszańce ?Aureus?i ?Silver Queen?polecane przez 33/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 45-60 cm
Kwitnie VII-VIII
Kolor bladoliliowe
Mrozoodporność USDA 6

Mieszaniec T. pulegioides i T. vulgaris. Wg. ostatnich badań jest odrębnym gatunkiem. W Polsce pospolity na suchych, piaskowych łąkach, poboczach dróg, nasypach, skarpach i skałach.
Stanowisko bardzo słoneczne nawet o południowej wystawie, suche, wybitnie ciepłe. W cieniu rośnie zbyt wybujała.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasta, jałowa do przeciętnej, wapienna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : perlit : torf odkwaszony 3 : 1 : 2 : 3 + Ca
Odczyn pH 6,6-8,5 obojętny, zasadowy. Lubi zasadowy 9/, toleruje obojętny.
Wymagania Ścinać po kwitnieniu. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać, gdyż czasem wymarza. 4/
Rozmnażanie Podział darni wiosną lub jesienią. Odcinanie ukorzenionych pędów. Sadzonkowanie - sadzonki bocznych pędów oderwanych z piętką IX - XI.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na skarpy, zbocza, murki, rabaty bylinowe, obwódki, do pojemników, ogrodów ziołowych, jako runo parkowe i tło dla innych roślin.
Roślina jadalna jako przyprawa, na sałatki, do potraw i herbaty o smaku cytrynowym.
Roślina lecznicza o działaniu antyseptycznym, na astmę i inne choroby układu oddechowego.
W przemyśle perfumeryjnym - dezodoranty, płyny do płukania ust, środki odkażające.
Roślina miododajna.
Świeże gałązki mogą być stosowane jako pachnąca ozdoba.
Odmiany
Mieszańce o nieokreślonym pochodzeniu
"Aureus" 5-10 cm VI-VIII Kwiaty liliowe . Liście ciemnożółto obrzeżone. * * AGM
"Silver Queen" 10-15 cm VI-VII Kwiaty białoróżowe.Liście z białym obrzeżeniem *** AGM 1993
"Done Valley" 10-15 cm VI-VII Kwiaty różowoliliowe . Liście ciemnozielone , żółtoobrzeżone. Pokrój zwarty. Polecany przez 9/
"Gold Stream" 10-15 cm VI-VIII Liście żółtozielone.
"Golden Darf" 5 cm VI-VIII Kwiaty różowe. Liście zielonożółte.
Etymologia Nazwa "Thymus" wywodzi się od greckiego słowa "thymon" = odwaga siła. Rzymianie wierzyli, że kąpiel w tymianku dodaje siły i wigoru lub "thymos" = duch, wcześniej dym, z uwagi na silny, dymny zapach tymianku.

[Janusz100]

Macierzanka piaskowa Thymus serpyllum



Niska krzewinka zimozielona, okrywowa o płożących pędach. Tworzy niską, zwartą darń i nawisy na kamieniach - z tego powodu zaliczana do najładniejszych. ..."Pod względem kwiatów najładniejsza z uprawianych macierzanek"...9/.Tworzy gęste i miękkie kobierce. Roślina rodzima.
Pędy ma rozgałęzione, płożące, drewniejące, ukorzeniające się i pokryte licznymi listkami. Liście ma eliptyczne, długie, jaskrawozielone, orzęsione u nasady, silnie pachnące. Roślina kobiercowa. Kwiaty rurkowate, dwuwargowe, długości 0,6 cm, lilioworóżowe, zebrane w gęste szczytowe kuliste okółki, nibykłosy na wzniesionych pędach. Kwitnie długo i obficie. Pachnie mocno. Rośnie szybko.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 25/ 31/ 53/, zwłaszcza odmiany ?Coccineus? i ?Pink Chintz? polecane przez 33/.
T-2. Łatwa w uprawie . Jest rośliną niewybredną.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 30-60 cm
Kwitnie VII-VIII
Kolor lilioworóżowy (biały, różowy, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w lasach sosnowych, na leśnych polanach, na suchych, piaskowych łąkach, poboczach dróg, nasypach.
Występowanie Europa Północna i Środkowa , Syberia, Afryka Północna.Polska -roślina pospolita na niżu.
Stanowisko bardzo słoneczne? wystawa południowa lub zachodnia 53/ do umiarkowanie słoneczne , suche. Roślina ciepłolubna, wrażliwa na nadmiar wilgoci .
Gleba normalna, przepuszczalna, miękka, lekka, piaszczysta, jałowa do przeciętnej. Toleruje suche i ubogie gleby. Na stanowiskach żyznych tworzy piękniejsze kobierce.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : perlit : torf kwaśny 3 : 1 : 2 : 3 + drenaż
Odczyn pH 5,8-6,8 lekko kwaśny, obojętny. Lubi glebę bezwapienną 9/
Wymagania Przycinać po kwitnieniu i wiosną przed kwitnieniem do wysokości 1,5 cm. Ograniczać rozrost. Nie wymaga nawożenia. Podlewać od czasu do czasu , głęboko, co 2-3 tygodnie.
Rozmnażanie Podział w ciągu całego okresu wegetacji, najlepiej wiosną ? łatwo. Podział ukorzenionych pędów. Sadzonkowanie - sadzonki wierzchołkowe odrywane z piętką ? IX - XI . Siew wczesna wiosną - typ. Metoda siewu 1. Zakwita w 2 roku.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na skarpy, murki, rabaty bylinowe, obwódki, do ogrodów ziołowych, jako roślina graniczna wokół rabat i ścieżek, substytut trawnika przy małym ruchu pieszym. Wypełnia miejsce znikających latem drobnych bylin cebulowych. 4/
Roślina jadalna - liście jako przyprawa i herbaty. Roślina lecznicza od czasów starożytnych o działaniu antyseptycznym, dezynfekującym, wykrztuśnym, stosowana na infekcje dróg oddechowych, astmę, przeciw robakom. W przemyśle perfumeryjnym jako składnik dezodorantów.
Odmiany Odmiany ogrodowe są bardzo liczne i maja bardziej zdecydowane kolory kwiatów.
?Pink Chintz? 10cm Kwiaty różowofioletowe . Liście ciemnozielone **AGM 1993
"Coccineus" 10 cm V-VII Kwiaty czerwonofioletowe. Liście ciemnozielone. * * AGM 1993
"Albus" 5 cm VI-VII Kwiaty białe. Liście jasnozielone, polecana przez 9/.
"Aureus" 5 cm VI-VII Kwiaty białe. Liście złotawe.
"Magic Carpet" 5 cm V-VI Kwiaty karminoworóżowe.
Etymologia Nazwa "Thymus" jak przy Thymus x citridorus.
Nazwa gatunku "serpyllum" od dwóch greckich słów "herpyllos" i "serpere" oznaczających pełzanie z uwagi na płożący pokrój rośliny.
15/ 33/ polecają ponadto gatunek
Thymus polytrichus ssp. britannicus?Thomas White? Europa 10 cm Kwiaty białe ** AGM 1993, a 25/ 33/
Thymus pulegioides ?Bertram Anderson? Macierzanka zwyczajna Europa 10-20 cm V-IX Kwiaty liliowe ** AGM 1993

[Janusz100]

Przetacznik goryczkowaty Veronica gentianoides

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina kłączowa o ozdobnych, szerokich, ciemnozielonych liściach zebranych w rozetę. Rozety liści tworzą darń.
Łodyga wyprostowana, nierozgałęziona. Liście nieco mięsiste, grube, jajowate, długie, ciemnozielone, błyszczące, drobno karbowane, w kształcie miseczki (łodygowe małe). Rozety liści tworzą gęste darnie. Pędy kwiatostanowe gęsto ulistnione, pokryte są krótkimi, ząbkowanymi liśćmi. Kwiaty bladoniebieskie, ciemniej żyłkowane, zebrane w kłosy długości do 25 cm, na długich szypułkach. 4/ Gatunek zmienny.

Ocena * * AGM Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecany przez 9/ 25/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm (30)
Szerokość 30-50 cm
Kwitnie V-VI
Kolor bladoniebieski
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w wilgotnych lasach, na ich skraju, na łąkach w terenach wysokogórskich na wysokości 1000 - 3600 m.npm.
Występowanie Europa Zachodnia, Azja Południowo Wschodnia ,Turcja, Krym, Kaukaz, Iran Północno-Zachodni.
Stanowisko bardzo słoneczne do półcienistego, stale umiarkowanie wilgotne. Latem wilgotne.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, ilasta, piaszczysto próchnicza, przeciętna do żyznej.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + dobry drenaż
Toleruje każdy typ gleby umiarkowanie wilgotnej.
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Co kilka lat dzielić. Wiosną nawóz granulowany lub dla roślin kwitnących. Latem podlewać od czasu do czasu , głęboko, co 1 - 2 tygodnie. Po kwitnieniu ściąć łodygi kwiatostanowe.
Rozmnażanie Podział wczesna wiosną lub jesienią. Odcinanie ukorzenionych bocznych rozet po kwitnieniu. Sadzonkowanie - sadzonki zielne. Siew wiosną lub jesienią. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu należy poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na skarpy, murki, na rabaty bylinowe, obwódki, do pojemników. Ładnie wygląda z kwiatami w kolorze jasnożółtym lub pomarańczowym.
Kwiaty nadają się na kwiaty cięte. ...?przydatny na podnóża skalniaków?? 9/
Odmiany
"Variegata"Liście biało obrzeżone
"Nana" odmiana niższa od typu, karłowa
Etymologia Nazwa "Veronica" pochodzi od rzymsko - greckich słów "vera eikon" gdzie "vera" = prawda i "eikon " = obraz, wizerunek. Nazwa wiąże się z Świętą Weroniką, która podała Jezusowi w drodze na Golgotę chustę dla otarcia twarzy z krwi i potu, na której odbił się wizerunek jego twarzy. Wg. innych żródeł pochodzi od greckiego słowa "pheronike"gdzie phero = niosę i "nike" = zwycięstwo.
Nazwa gatunkowa "gentianoides" od gentiana = goryczka: liście podobne do liści goryczek.

Z innych gatunków Veronica na uwagę zasługują polecany przez 33/.
Veronica umbrosa Georgia Blue Gruzja 10-15 cm Kwiaty ciemnoniebieskie ** AGM 2012
1/ 2/ 8/ 15/ 25/ 33/ polecają
Veronica cinerea Przetacznik szary Azja Mniejsza 5-15 cm V-VI Kwiaty niebieskie **AGM 1993
9/ 25/ 31/ 53/ polecają :
Veronica armena Przetacznik armeński Kaukaz 5-15 cm V-VII Kwiaty ciemnoniebieskie.
Veronica fruticans Przetacznik krzewinkowy Europa 5-10 cm VI-VII Kwiaty niebieskie
a 15/ 53/polecają
Veronica caespitosa Przetacznik darniowy Turcja, Syria,Liban 5-10 cm V-VI Kwiaty niebieskie

[Janusz100]

Przetacznik kłosowy Veronica spicata
Syn.V.kelleri

Red Fox
ssp. Incana.

Bylina stepowa, zimozielona o pokroju krzaczastym, ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy zwartą, niską kępę liści. Roślina rodzima.
Pędy wzniesione, nierozgałęzione i owłosione. Liście naprzeciwległe, lancetowate, szarozielone, wąskie, grubo karbowane, ku górze łodygi stopniowo malejące. Kwiaty małe, gwiazdkowate, fioletowoniebieskie z żyłkowaniem, zebrane w wąskie, nierozgałęzione, długie kłosy w kształcie stożka. Kwiatostan gęsty, wielokwiatowy. Kwitnie długo. Rośnie szybko.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 3/ 9/ 25/ 31/.
T-2. Łatwa w uprawie 31/

Wysokość 15-40 cm
Szerokość do 100cm
Kwitnie VI-VII (IX)
Kolor fioletowoniebieskie (biały, różowy, niebieski)
Mrozoodporność USDA 3

Rośnie na suchych murawach, łąkach, stepach, zaroślach, zboczach, słonecznych wzgórzach, brzegach lasów na wysokości do 400 m.npm.
Występowanie Europa,, Azja Wschodnia i Centralna. Polska - pospolity na niżu w całym kraju.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne , umiarkowanie wilgotne. Znosi krótkotrwałą suszę. Roślina kserotermiczna. Roślina ciepłolubna.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowo kamienista, uboga. Toleruje każdy typ gleby i lekki cień.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + dobry drenaż
Odczyn pH 6,6-7,5 obojętny, lekko zasadowy. Wg.9/- nawet lekko kwaśny. Roślina tolerancyjna na odczyn gleby.
Wymagania Dzielić co kilka lat. Wyblakłe kwiatostany usuwać. Wiosną ściółkować dobrze przegniłym kompostem lub nawozem. Podlewać od czasu do czasu, głęboko, co 1 - 2 tygodnie. Nawozić nawozem wolnodziałającym i dla roślin kwitnących.
Rozmnażanie Podział kęp jesienią lub wczesną wiosną. Odcinanie ukorzenionych pędów. Sadzonkowanie VIII, IX . Siew IV - VI . Metoda wysiewu 1.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, ogrodów naturalistycznych, na wrzosowiska, rabaty bylinowe, obwódki, na tzw."zielone dachy, pojemniki, parki.
Kwiaty nadają się na kwiaty cięte.
Roślina miododajna.
Odmiany Wybierać należy niskie odmiany.
ssp. Incana Przetacznik siwy Krym , Syberia 15-35 cm VII-VIII .Kwiaty cimnoniebieskie. ...?Przypomina V. spicata, lecz jest bardziej owłosiony, aksamitny, prawie biały...?31/
"Nana Blauteppich" VI-VIII Kwiaty fioletowoniebieskie.
"Heidekind" VI-VIII Kwiaty czerwonoróżowe. Liście srebrnoszare.
"Silberteppich" VI-VII Kwiaty niebieskie. Liście srebrzyste.
"Erica" VII-IX Kwiaty różowe.
"Alba" VI-VIII Kwiaty białe.
?Red Fox? Kwiaty szkarłatne.
Etymologia Nazwa "Veronica" pochodzi od rzymsko - greckich słów "vera eikon" gdzie "vera" = prawda i "eikon " = obraz, wizerunek. Nazwa wiąże się z Świętą Weroniką, która podała Jezusowi w drodze na Golgotę chustę dla otarcia twarzy z krwi i potu, na której odbił się wizerunek jego twarzy. Wg. innych żródeł pochodzi od greckiego słowa "pheronike"gdzie phero = niosę i "nike" = zwycięstwo.
Nazwa gatunku "spicata" pochodzi prawdopodobnie od łacińskiego słowa "spica" = kłos zboża z uwagi na kształt kwiatostanu.

[Janusz100]

Przetacznik rozesłany Veronica prostrata syn. V. rupestris





Bylina okrywowa, półkrzew, częściowo zimozielony o pokroju płożącym. Tworzy niskie, lużne kępy i nawisy naskalne. Roślina rodzima.
Ma pędy płone drewniejące, płożące, rozgałęzione, gęsto ulistnione. Cała roślina gęsto pokryta kędzierzawymi włoskami. Liście drobne, naprzeciwległe, szarożółtozielone, lancetowate, brzegiem ząbkowane na krótkich ogonkach. Pędy kwiatostanowe wzniesione gęsto pokryte drobnymi liśćmi zakończone gęstymi gronami kwiatów. Kwiaty małe niebieskie, srednicy do 1 cm, czteropłatkowe w kształcie krzyża, zebrane we wzniesione, wielkokwiatowe, kłosokształtne grona wyrastajace po 1 - 4 z kątów liści w górnej części łodygi. Rośnie szybko.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 8/ 9/ 15/ 25/ 33/ 53/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 30-40 cm
Kwitnie V-VI
Kolor jasnoniebieskofiooletowy (biały, różowy, niebieski)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na ciepłych murawach na słonecznych suchych zboczach, zaroslach stepowych, jasnych lasach.
Występowanie Europa Południowa i Środkowa, Azja Zachodnia po Syberię Zachodnią, Bałkany, Kaukaz, Polska - rzadko na północy kraju i na Wyżynie Lubelskiej.
Stanowisko słoneczne w południe osłonięte 53/ do półcienistego, suche do umiarkowanie wilgotnego, ciepłe. Roślina kserotermiczna 28/.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, lużna, piaszczysto ilasta, żwirowa, umiarkowanie żyzna, wapienna . Wymagania pokarmowe średnie. Toleruje każdy typ gleby.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + dobry drenaż + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + dobry drenaż + Ca
Odczyn pH 6,8-7,6 obojętny, lekko zasadowy 2/. Wg.9/ - dobrze rośnie na glebach o odczynie zasadowym.
Wymagania Po kwitnieniu przyciąć silnie łodygi. Podczas suszy podlewać, rzadko co
1 - 2 tygodnie. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział w VIII lub wczesna wiosną. Sadzonkowanie - sadzonki wierzchołkowe VIII - IX. Siew wiosną lub jesienią. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po miesiącu należy poddać ponownej stratyfikacji przez okres 1 miesiąca.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych,ogrodów żwirowych, na skarpy, suche murki, rabaty bylinowe i do pojemników, do zimnych szklarni. Ładnie wygląda z ubiorkiem skalnym, rogownicą kutnerowatą, żółtymi posłonkami, krwawnikiem wełnistym i gożdzikami 8/. Roślina wymierająca, krytycznie zagrożona.
Odmiany
?Spode Blue" 10 cm Kwiaty niebieskie. Tworzy poduszki ** AGM 1997
Etymologia
Nazwa "Veronica" pochodzi od rzymsko - greckich słów "vera eikon" gdzie "vera" = prawda i "eikon " = obraz, wizerunek. Nazwa wiąże się z Świętą Weroniką, która podała Jezusowi w drodze na Golgotę chustę dla otarcia twarzy z krwi i potu, na której odbił się wizerunek jego twarzy. Wg. innych żródeł pochodzi od greckiego słowa "pheronike"gdzie phero = niosę i "nike" = zwycięstwo.
Nazwa gatunku"prostata" od "prostratus" = pokłony, rozprzestrzeniający się blisko ziemi, leżący na ziemi z uwagi na płożący pokrój rośliny.

[Janusz100]

Barwinek pospolity Vinca minor




Krzewinka płożąca o ozdobnych zimozielonych liściach. . Najbardziej wytrzymały gatunek Vinca. Tworzy gęsty kobierzec .Roślina rodzima.
Pędy płonne płożą się i zakorzeniają. Pędy kwiatostanowe wznoszą się ku górze. Liście owalne, ostro zakończone, ciemnozielone, lśniące, skórzaste, krótkoogonkowe. Kwiaty pojedyncze, pięciopłatkowe, dość duże, 2,5 ? 3 cm szerokości, fioletowoniebieskie, z lejkowatą rurką korony, na długich szypułkach wyrastających z kątów liści. Roślina bardzo ekspansywna. 31/ Roślina lekko trująca.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 3/ 31/, a odmiany jak niżej przez 33/.
T-2 Łatwa w uprawie?.?Jest niewybredna, polecamy ją nawet początkującym amatorom?? 31/

Wysokość 10-20 cm
Szerokość ponad 100 cm
Kwitnie IV-V Powtarza sporadycznie.
Kolor niebieskawoliliowy(odmiany białe, fioletowe i purpurowe )
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w lasach, zaroślach, przy starych murach i skałach do wysokości 1100 m.npm.
Występowanie Europa Środkowa i Zachodnia od Portugali i Francji po Krym i Kaukaz., Obszar Morza Śródziemnego, Azja Mniejsza. Polska ? rzadko - na niżu i w dolnych partiach gór (Bieszczady),
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie słonecznego ,cieniste, umiarkowanie wilgotne. Roślina nie znosi upałów i stanowisk w pełnym słońcu, suchych.
Gleba normalna, lużna, lekka do średnio zwięzłej, piaszczysto gliniasto ilasta, próchniczo liściowa, umiarkowanie żyzna do bardzo żyznej. Tolerancyjny co do typu gleby i oświetlenia.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy 2/.
Wymagania Podlewać w czasie suszy. Zasilać nawozami organicznymi. Przycinać, ograniczać niepożądany rozrost - wiosną. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział kęp - łatwo lub okłady (IV - VII). Sadzonkowanie - sadzonki wierzchołkowe III - IX. Siew jesienią (stratyfikacja )lub wiosną.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na rabaty bylinowe, obwódki, cmentarze, do pojemników. Roślina na skarpy do stabilizacji gleby. Nadaje się na zastęcze trawniki, ponieważ nieżle znosi deptanie. 31/
Roślina lecznicza liście i kwiaty o działaniu uspokajającym, przeciwskurczowym, ściągającym, pobudzającym trawienie, żółciopędnym, stosowana na obniżenie ciśnienia krwi, przeciw krwawieniom, stanom zapalnym błon śluzowych, na egzemy, do leków homeopatycznych.
Roślina chroniona.
Odmiany
?Alba? 15 cm V-VI Kwiaty białe. * * AGM
?Atropurpurea? 10 cm V-VIII Kwiaty czerwonawopurpurowe** AGM 1993
?Azurea Flore Pleno? 15 cm IV-VII Kwiaty podwójne, błękitne** AGM 1993
"Gertrude Jekyll" 10 cm IV-VI Kwiaty białe * * AGM
"La Grawe" 15 cm IV-V Kwiaty duże , niebieskie . * * AGM 1993
"Rubra" 10 cm IV-V Kwiaty fiolet biskupi * * AGM
"Variegata" 10 cm V-VI Kwiaty niebieskie . Liście pstre. * * AGM 1993
Etymologia Nazwa 'Vinca" od łacińskiego słowa "vincere" = wygrywać, pobić, pokonać, chodzi prawdopodobnie o choroby - wygrywać z chorobą. Wg. innych żródeł "vincio" - związać, z uwagi na przeplatające się pędy. Nazwa gatunkowa "minor" = mniejszy, drobny z uwagi na kwiaty.

[Janusz100]

Pierwiośnik górski Vitaliana primulifolia
syn. Douglasia vitaliana, Androsace vitaliana, Primula vitaliana.

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina wysokogórska, zimozielona, płożąca o pokroju poduszkowym, atrakcyjna z uwagi na liście, kwiaty i pokrój. Tworzy zwarte, niskie, zielone poduszki złożone z rozetek liści....?Roślina poduszkowa, zbliżona pokrojem do wielu skalnic i o podobnym zastosowaniu?... 9/
Liście wąskolancetowate, igiełkowate, ozdobne, miękkie, soczyście zielone ułożone w rozety tuż przy podłożu. Liście pokryte drobnymi włoskami. Kwiaty żółte, rurkowate, pojedyncze stosunkowo duże, średnicy 1 ? 2 cm, na krótkich szypułkach tuż ponad liśćmi. Kwitnie obficie. Wolno rośnie.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 53/.
T-1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 3-5 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie V-VI
Kolor jasno żółty
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na kamienistych murawach, wilgotnych piargach i skałach na wysokości 1800-3200 m.npm.
Występowanie Góry Europy Południowej i Środkowej - Alpy, Apeniny, Pireneje.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowana wilgoć ? latem. Wiosną wilgotna, po przekwitnięciu suche. Roślina wrażliwa na suszę i nadmiar wilgoci. W cieniu słabiej kwitnie i traci zwarty pokrój.
Gleba mineralna , przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa , przeciętna do jałowej.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 2 : 1 : 2 : 1
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Wg.9/ - lekko wapienny.
Wymagania Co 3 lata dzielić i przesadzać. Roślinę ściółkować żwirkiem drobnym. W lecie
i wiosną podlewać od czasu do czasu, głęboko, co 1 - 2 tygodnie. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział w VIII - łatwo. Sadzonkowanie - sadzonki zielne z pojedynczych rozetek przed kwitnieniem ? łatwo się ukorzenia. Siew jesienią (stratyfikacja). Metoda siewu 2.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych i alpinariów, szczeliny, murki, rabaty bylinowe, pojemniki na balkonach i tarasach, doniczki.
Odmiany
"Cinerea" 5 cm IV-V Kwiat żółty. Liść szary.
"Praetuniana" syn. Ssp.praetuniana 5 cm Kwiat żółty. Liść szary.
Etymologia Nazwa "Vitaliana" została nadana na cześć Vitaliano Donati
(1717-1763 r.) botanika włoskiego i archeologa zainteresowanego m.in.florą i fauną Adriatyku.