Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

PIERWIOSNEK TRACKI
Primula frondosa





Niewielka bylina górska o ozdobnych liściach i kwiatach. Liście ma szaroniebieskie, jajowate, szerokie, brzegiem ząbkowane, spodem omączone, zebrane w odziomkowe rozety. Z rozet wyrastają bezlistne pędy kwiatostanowe,długości 10-15 cm. Kwiaty ma pięciopłatkowe, różowe z żółtym oczkiem, zebrane w baldachy po 20 - 30 sztuk.

Ocena ** AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna, polecana przez 3, 15, 33, 53.
T-2 Łatwa w uprawie. Łatwiejsza niż P.farinosa.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 10-15 cm
Kwitnie IV, V
Kolor różowofioletowy, ciemnopurpurowy
Mrozoodporność USDA 4, 5

Rośnie na mokrych, trawiastych miejscach wzdłuż strumieni, na półkach i w szczelinach skalnych, w jasnych lasach lub zaroślach na podłożach zarówno zasadowych jak i kwaśnych
Występowanie Północno wschodnia Bułgaria - Stara Planina na wysokości 900 - 2000 m.npm. Endemit bułgarski.
Stanowisko półcieniste w południe ocienione, wystawa wschodnia lub północna, stale umiarkowanie wilgoytne, chłodne.
Gleba organiczna do normalnej, ilasto gliniasta, słabo przepuszczalna, żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 lub 1 : 2 : 0
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny
Wymagania
Należy podlewać, by podłoże było stale umiarkowanie wilgotne. Nawozić nawozem wolnodziałającym potem dla roślin kwitnących lub kompostem. Po kwitnieniu usuwać przekwitłe kwiatostany i uschłe liście. Zima lekko okrywać.
Rozmnażanie
Podział - łatwo, kwitnie w 2 roku. Siew nasion wiosną lub po zbiorze ( stratyfikacja ) - łatwo. Sadzonkowanie - sadzonki liściowe.
Zastosowanie
Bylina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, koryt. Ladnie wygląda w małych grupach lub pojedynczo na tle roślin ciemnozielonych.
Etymologia
Nazwa "Primula" od łacińskiej nazwy "Primus" = pierwszy, z uwagi na najwcześniej wiosną kwitnący kwiat. Nazwa gatunku "frondosa" z łac. =liściasty.

[Janusz100]

PIERWIOSNEK OBRZEŻONY
Primula marginata Syn.P. crenata





Roślina częściowo zimozielona o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy małe kępy. Łodygę ma drzewiastą, wydłużoną. Liście ma niebieskozielone, skórzaste, brzegami ostro ząbkowane i biało przebarwione, zebrane w rozety. Starsze liście zimą zamierają. Pędy kwiatowe 2,5-15 cm wysokości zakończone są 2-10 kwiatami, pięciopłatkowymi barwy niebieskolawendowej z białym oczkiem w środku, Srednicy 2-3 cm, zebrane w baldachy. Roślina chroniona we Francji i Włoszech.

Ocena ** AGM Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 25/ 33/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 5 - 12 cm
Szerokość 15-30 cm
Kwitnie (IV) V,VI
Kolor niebieskolawendowy (biały, żółty, różowy, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na ocienionych skałach, trawiastych półkach, stokach, w pionowych szczelinach skalnych zwykle o wystawie północnej, na podłożu wapiennym.
Występowanie Alpy Nadmorskie i Kotyjskie, na wysokości 800-3600 m.npm.
Stanowisko półcieniste do słonecznego - w południe zacienionego, stale umiarkowanie wilgotne, chłodne. Nie znosi wysokich temperatur. W lecie chronić przed upałem.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto ilasta.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : grys + Ca + drenaż
Odczyn pH 6,6 - 7,8 obojętny do lekko zasadowy
Wymagania Najlepiej sadzić pod nawisem skalnym. Dzielić i przesadzać co kilka lat, bo roślina gubi dolne liście wydłużając łodygi - rozety liści wyrastają ponad podłoże. Należy je obsypać podłożem lub zakopać głębiej. Nie zwilżać liści podczas podlewania. Usuwać uschłe liście. Zimą chronić przed wilgocią.
Rozmnażanie
Podział po kwitnieniu lub wczesną jesienią. Sadzonkowanie - sadzonki korzeniowe, łatwiej przez oddzielanie ukorzenionych rozet. Siew nasion (startyfikacja)
Zastosowanie
Bylina ozdobna do ogodów skalnych, alpinariów, kontenerów, na tarasy i rabaty bylinowe.
Odmiany Ma wiele odmian ogrodowych o różnych kolorach kwiatów. RHS poleca m.in. odmiany
Linda Pope o kwiatach fioletowoniebieskich
Prichard o kwiatach fioletowoniebieskich
Beamish o kwiatach czertwonofioloetowych
Etymologia
Nazwa "Primula" od łacińskiej nazwy "Primus" = pierwszy, z uwagi na najwcześniej wiosną kwitnący kwiat
Nazwa gatunku marginata = obrzeżona; bo liście ma pokryte na brzegach białym nalotem.

[Janusz100]

PIERWIOSNEK HALLERA
Primula halleri Syn. Primula longiflora, Pierwiosnek długokwiatowy.





Niezimozielona, kępkowa bylina wysokogórska o ozdobnych liściach i kwiatach. Liście ma niebieskozielone, łopatkowate, na brzegach drobno ząbkowane i lekko karbowane, spodem pokryte białym nalotem. Liście zebrane są w odziomkowe rozety. Spomiędzy liści wyrasta łodyga kwiatostanowa, 8-18 cm wysoka. Kwiaty są fioletowopurpurowe z żółtymi oczkami, pięciopłatkowe zebrane po 2-12 sztuk w prawie kuliste baldaszki na szczycie łodyg. W Polsce występował w Bieszczadach, obecnie uznany za wymarły.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 25 i 31.
T-3 Średnio wymagająca.

Rośnie na wilgotnych murawach naskalnych, kamienistych łąkach i paSTWISKACH, szczelinach skalnych na podłożu wapiennym.
Występowanie Góry Środkowej i Południowej Europy - Alpy, Karpaty, Bałkany i Azji - Mały Kaukaz, Armenia.

Wysokość 8-25 cm
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie IV, V (VI)
Kolor ciemnofioletowoczerwony
Mrozoodporność USDA 4, 5

Stanowisko Półcieniste do słoneczne w południe osłonięte - wystawa wschodnia, stale umiarkowanie wilgotne, osłonięte, chłodne. Roślina wrażliwa na suszę.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, ilasto żwirowo próchnicza, wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir 1 : 1; 1 + drenaż + Ca.
Odczyn pH 7,1-7,8 lekko kwaśny do lekko zasadowy. Lubi zasadowy.
Wymagania Nie lubi przesadzania. Podlewać w czasie suszy. Można kompostować. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział rośliny. Siew nasion.(stratyfikacja)
Zastosowanie
Bylina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na skarpy, do pojemników i koryt.
Etymologia.
Nazwa "Primula" od łacińskiej nazwy "Primus" = pierwszy, z uwagi na najwcześniej wiosną kwitnący kwiat. Nazwa gatunkowa "halleri" od nazwiska Albrechta von Haller (1708-1777 r.) szwajcarskiego lekarza i botanika.

[Janusz100]

SKALNICA STRIBRNY,EGO
Saxifraga stribrnyi





Zimozielona górska bylina poduszkowa o ozdobnych rozetach liściowych i kwiatach. Zaliczana do sekcji skalnic poduszkowych Porphirion podsekcji Engleria.
Pędy ma pełzające rozgałęzione. Wyrastają z nich płaskie rozety liści 1,5-3,5 cm średnicy. Liście rozetowe ma skórzaste, 1 - 2 cm długości, srebrzystoszare, sino inkrustowane wapnem, zwłaszcza na brzegach. Z środka rozet wyrastają czerwonawe łodygi kwiatostanowe, 6-10 cm wysokości, rzadko ulistnione liśćmi czerwonawo zabarwionymi. Łodygi zakończone są wiechami 10-30 fioletoworóżowych, dzwonkowatych, kwiatów. Łodygi, liście Lodygowe i kwiaty są silnie owłosione czerwonawymi włoskami. Łodyga początkowo wygięta pastorałowo w miarę kwitnienia wyprostowuje się. Rośnie bardzo wolno. Na zdjęciu 1 roślina roczna. Na zdjęciu 4 roślina czteroletnia. Różni się od S. porophyla rozgałęzionymi kwiatostanami.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna.
T-3 Średnio wymagająca w uprawie.

Wysokość 6-15 cm
Szerokość 10-30 cm
Kwitnie IV-VI
Kolor fioletoworóżowy
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w szczelinach wapiennych skał na wysokośći 500-1600 m.npm
Występuje w Północnej Grecji i Bułgarii - Pirin, Rodopy. Endemit bałkański.
Stanowisko półcieniste, umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba mineralna, przepuszczalna, wapienna.
Podłoże
ziemia liściowa : ziemia darniowa : żwir wapienny ! : 1 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1-8,5 lekkko kwaśne, obojętne do silnie zasadowego. Lubi zasadowy, bo w naturze rośnie na skałach wapiennych.
Wymagania
Podlewać w czasie suszy. Nawozić kompostem. Ogławiać przekwitłe kwiatostany. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Sadzonkowanie - sadzonki zielne. Siew bezpośrednio po zbiorze odkryty lub kryty w II-V po stratyfikacji. Kiełkuje po 14 - 60 dniach.
Zastosowanie
Bylina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, pojemników.
Etymologia
Nazwa "Saxifraga" pochodzi od łacińskich słów "saxum" = kamień i "frango" = złamać
i wskazuje na zastosowanie do leczenia kamieni nerkowych. Wg. innej interpretacji pochodzi od "saxum"= ,kamień i "frago" = przerwa z uwagi na to, że rośnie na skałach w szczelinach skalnych. Nazwa gatunku od nazwiska Vaclava Stribrny(1853-1933) czeskiego botanika, badacza flory Bułgarii.

[Janusz100]

GĘSIÓWKA NARADKOWATA
Arabis androsacea





Niska, zimozielona bylina poduszkowa. Tworzy kępki...."Cenna roślina do ogrodów skalnych"...9/ Cała roślina pokryta jest srebrzystymi, jedwabistymi włoskami. Łodygi ma zdrewniałe u podstawy i ulistnione. Liście jajowate zebrane w przylegające gęsto do siebie rozetki. Kwiaty średnicy 0,8 cm, białe zebrane po 1 do kilku na szczytach pędów, bez walorów ozdobnych. Pędy kwiatostanowe rosną w czasie kwitnienia.

Ocena ** Dekoracyjna roślin a skalna. .Polecana przez 9/ 24/i 53/
T-2 Łatwa w uprawie

Wysokość 7-13 cm
szerokość 15-40 cm
Kwitnie V-VI
Kolor biały (różowy)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie na kamienistych zboczach gór, skałach i murawach naskalnych na wysokości 900-3000 m.npm.
Występowanie Południowa Turcja - Taurus.
Stanowisko Słoneczne do półcienistego, suche, ciepłe. Toleruje suszę.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysta, mało zasobna bezwapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa: żwir ! :1 :1 + drenaż
Odczyn lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania Daielić i przesadzać co kilka lat. Kwiaty warto usuwać, by nie przesłaniały walorów poduszki 9/. Zimą sucho.
Rozmnażanie Podział w VIII-IX - łatwo. Sadzonkiy. zielne po kwitnieniu. Siew jesienią lub wczesną wiosną po stratyfikacji.
Zastosowanie
Ozdobna roślina okrywowa, zadarniająca do ogrodów skalnych, pojemników na murki.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Arabis" oznacza z łaciny nazwy roślin z Arabii. Nazwa gatunku"androsacea" = naradkowata, taka jak naradka.

[Janusz100]

SŁONECZNICA CONGESTUM
Delosperma congestum Gold Nugget





Sukulent. Niska wysokogórska bylin zimozielona, Podkrzew o dekoracyjnych liściach i kwiatach. Tworzy płaskie poduszki, gęste kobierce i nawisy na kamieniach. Liście ma gruboszowate, trójkanciaste, mięsiste, ostro zakończone. Liście jasnozielone przebarwiają się zimą na bordowo. Kwiaty duże, średnicy 2-3 cm, podobne do kwiatów stokrotek tylko jasnożółte, błyszczące, z białym oczkiem. Kwiaty otwierają się przy słonecznej pogodzie. Kwitnie długo. Rośnie umiarkowanie. Bardzo podoba do D.nubigenum,jest jednak bardziej zwarta, kwitnie obficiej, lepiej zimuje, tworzy nasiona a nawet daje samosiewy. /"Ogrody" nr 3/2008/. W jednym miejscu do 5 lat.

Ocena ** Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 33/ i 53/.
T-2 Łatwa w uprawie. Jedna z najłatwiejszych z rodzaju.

Wysokość 5-7 cm (10 cm)
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie V-VIII
Kolor jasnozółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na skałach i piargach w wyusokich górach do 3200 m.npm w Afryce Południowej.
Stanowisko bardzo słoneczne (wystawa południowa lub zachodnia) 53/ do półcienistego, suche do umiarkowanie wilgotnego, ciepłe. Toleruje suszę. Lubi w lecie po południu - cień.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczlna, piaszczysto gliniasto żwirowo kamienista, umiarkowanie żyzna do ubogiej.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys !1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 0 : 1 : 1 + dobry drenaz.
Odczyn pH 6,1-7,8 obojętny do lekko zasadowy.
Wymagania Nawozić wiosną - umiarkowanie. Unikać nadmiernego podlewania w lecie, chociaz potrzebuje więcej wody niż inne gatunki. Zimą sucho (daszek). Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział kęp. Sadzonkowanie - sadzonki zdrewniałe. Siew 9samosiew).
Zastosowanie
Ozdobna bylina okrywowa do ogrodów skalnych,alpinariów, ogrodów żwirowych, do pojemników, na murki i skarpy. Ładnie wygląda np. z opuncją.
Odmiana ?Gold Nugget? 5 cm Kwiaty cytrynowożółte. Liście ciemnozielone.** AGM 2012
Etymologia Nazwa "Delosperma" z greckich słów "delos" = jawne, ewidentne, widzialne i "sperma" = nasiono, ziarno . Nazwa nadana z uwagi na otwartą owocnię, w której przechowywane są nasiona.

[Janusz100]

TRÓJLIST WYPROSTOWANY
Trillium erectum Syn. Red Trillium





Wysoka, leśna, kłączowa roślina okrywowa ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Starsze okazy tworzą duże kępy.
Z grubych kłączy wyrastają wyprostowane, nierozgałęzione pędy. Pędy mają tylko 3 liście i na szczycie pojedynczy trójpłatkowy kwiat oparty na 3 przylistkach. Liście ma siedzące, zwężające się ku szczytowi, jednolicie zielone z wyrażnym żyłkowaniem. Kwiaty ma lekko zwieszone, średnicy 3-6 cm, nieprzyjemnie pachnące. Kwitnie 3 tygodnie. Po kwitnieniu, latem liście zamierają. Owocem jest czerwona jagoda. Roślina długowieczna, żyje ok. 30 lat. Rośnie wolno.

Ocena ** AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 25/ 33/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 15-40 cm
Szerokość 30 cm
Kwitnie IV-VI
Kolor różowy do czerwony (biały, bladożółty, zielonkawy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w jasnych żyznych lasach liściastych (dąb, klon, buk), zaroślach, na brzegach rzek i strumieni na wysokości 200-700 m.npm. w części wschodniej Ameryki Północnej i w Kanadzie.
Stanowisko półcieniste do cienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, chłodne. W okresie wegetacji słoneczne
i wilgotne. Nie znosi stagnującej wody.
Gleba organiczna, przepuszczalna, głęboka, piaszczysto ilasta, zasobna.
Odczyn pH 5,6 - 7,5 lekko kwaśny do obojętnego.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2 + nieco torfu kwaśnego
Wymagania Sadzić póżnym latem lub jesienią na głębokość 10 cm co 20-30 cm w glebę głeboko uprawioną. Nie lubi przesadzania. Nie sadzić w sąsiedztwie roślin ekspansywnych. W okresie wegetacji podlewać gdy sucho. Wczesna wiosną nawozić nawozem wolnodziałającym lub obornikiem. Gdy kwiaty więdną nawozem dla roślin cebulowych lub jesienią kompostować. Oznaczyć miejsce sadzenia, bo liście usychają w lecie. Nie ścinać kwiatów ani liści. Zimą lekko okrywać zwłaszcza młode rośliny.
Rozmnażanie Podział kłączy póżnym latem lub wczesna jesienią. Siew nasion bezpośrednio po zbiorze(stratyfikacja). Kiełkują po 2 zimach, kwitną po 5 latach. 4/
Zastrosowanie
Roślina okrywowa do ofgrodów skalnych i leśnych. Roślina jadalna i lecznicza o właściwościach ściągających i antyseptycznych.
Odmiana var.album odmiana biała.
Etymologia Nazwa rodzajowa ?trillium? od łac. tres = trzy, trilix= trzykrotny i lilium=lilia Liście, podsadki i płatki okwiatu po 3. Nazwa gatunkowa z łac. erectus = w pozycji pionowej, odnosi się do wyprostowanej łodygi.

[Janusz100]

TRÓJLIST WIELKOKWIATOWY
Trillium grandiflorum Syn. T.erythrocarpum, T. rhomboideum





Wysoka, leśna bylina okrywowa o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy kępy. ..."Jedna z najefektowniejszych amerykańskich dziko rosnących roślin kwitnących"... 1/
Ma krótkie, grube kłącze z którego wyrastają wyprostowane, nierozgałęzione łodygi w górnej części wytwarzające okółek trzech liści. Liście są jajowate, zaostrzone na końcach, ciemnozielone, bez plamek. Liście z widocznym żyłkowaniem, nieco pofałdowane. Nieco ponad okółkiem liści wytwarza pojedynczy kwiat złożony z 3 zielonych podsadek i 3 białych płatków w stronę brzegów różowiejące. Płatki w miarę przekwitania różowieją. Liście zamierają po kwitnieniu - latem. Rośnie wolno. Roślina długowieczna - do 70 lat.

Ocena ** Bardzo dekoracyjna roślina. Polecana przez 1/2/ 33/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 20-40 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie (IV) V-VI
Kolor biały (różowawy, zielonawy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w żyznych, wyżynnych lasach liściastych i mieszanych, zaroślach i przydrożach w północno wschodniej części Ameryki Północnej i Kanada.
Stanowisko Półcieniste do cienistego (wystawa wschodnia), wilgotne, chłodne.
Gleba organiczna, przepuszczalna, piaszczysto ilasto, próchnicza, żyzna.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2
Odczyn pH 5,6 - 7,5 Lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania Najłatwiejszy w uprawie z trójlistów. Sadzić na głębokość 10 cm co 20 cm. Oznaczyć miejsca sadzenia. Wiosną nawozić nawozami organicznymi. Chronić przed suszą - podlewać. Jesienią kompostować.
Rozmnażenie Starsze rośliny można dzielić. Podzial kłączy póżnym latem lub wczesna jesienią. Siew na jesieni. Kiełkuje po 2 zimach. Kwitnie po 4 - 5 latach.
Zastosowanie Ozdobna roślina okrywowa do ogrodów skalnych, naturalistyhcznych lub leśnych, pod drzewa i krzewy liściaste. Roślina jadalna - liście. Roślina lecznicza.
Odmiana "Flore Pleno" ma pełne kwiaty]?Snow Bunting? ma kwiaty białe, pełne, f. roseum ? kwiaty różowe, f. variegatum ? płatki zielono, białe.
Etymologia Nazwa rodzajowa ?trillium? od łac. tres = trzy, trilix= trzykrotny i lilium=lilia Liście, podsadki i płatki okwiatu po 3. Nazwa gatunkowa "grandiflorum"= wielkokwiatowa z uwagi na wielkość kwiatów.

[Janusz100]

GOŻDZIK SIEDMIOGRODZKI
Dianthus callizonus





Drobna, zimosielona bylina górska o pokroju kępiastym i ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy niewielkie, gęste kępki. ..."Piękny, wielkokwiatowy idealny na półki skalne"... 9/
Z grubego kłącza wyrastają pędy wzniesione lub pokładające się, wysokości 5 - 10 cm, są one rzadko naprzeciwlegle ulistnione z pojedynczym kwiatem na szczycie. Liście są lancetowate, szarozielone, błyszczące, górne ostro zakończone, dolne tępe, osadzone na łodydze parami. Kwiaty pięciopłatkowe, różowofioletowe, średnicy 2,5-4 cm, z ciemniejszym pierścieniem i drobnymi białymi plamkami u nasady płatków, w gardzieli owłosione. Płatki są na górze ząbkowane.

Ocena ** AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 24/ 33/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca. A. Rehacek nie zalicza jej do trudnych w uprawie, w przeciwieństwie do D. glacjalis. 53/

Wysokość 5-10 cm (15cm)
Szerokośc 12-20 cm
Kwitnie (V) VI
Kolor różowofioletowy
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w górach na skałach tarasach i piargach wapiennych w południowych Karpatach do wysokości 2000 m.npm.- Piatra Craiului w Rumunii. Endemit.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione do półcienistego (wystawa wschodnia), suche do umiarkowanie wilgotnego, osłonięte, chłodne.
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto żwirowo próchnicza, lekko kamienista, ale dość żyzna, lekko wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż + Ca .
Odczyn lekko zasadowy
Wymagania Nie sadzić w pobliżu roślin ekspansywnych, bo mogą go zagłuszyć. Podlewać rzadko tylko gdy susza. Zimą sucho. Zimą okrywać.
Rozmnażanie
Podział starszych poduszek. Sadzonkowanie - sadzonki zielne w VII. Siew w III.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na półki skalne, skarpy, murki, do pojemników. Ladnie wygląda z innymi niewielkim roślinami skalnymi.
Etymologia Nazwa "Dianthus" pochodzi od greckich słów "Dios" = bóg oraz "anthos" = kwiat. Inaczej - kwiat boga, niebiański kwiat , kwiat Jowisza.

[Janusz100]

PENSTEMON KOSMATY
Penstemon hirsutus var Pygmaeus Syn.Chelone hirsuta,Wąsatka kosmata, Żółwik kosmaty.





Karłowa, górska bylina krzaczasta, zimozielona ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy kępy. Jeden z najłatwiejszych w uprawie. gatunków...często stosowany w ogrodach skalnych"... 1/
Pędy ma wyprostowane, pokładające się, gęsto owłosione, czerwono nabiegłe. Liście lancetowate, brzegiem nierówno ząbkowane, osadzone na łodydze naprzeciwlegle, ciemnozielone, przebarwiajace sie zimą na brązowo. Kwiaty fioletowo białe z żółtą gardzielą, pięciopłatkowe, rurkowato lejkowate, długości 2,5 cm zebrane w wiechy. Kwitnie obficie i długo, ponad 4 tygodnie. Rośnie umiarkowanie. Samosiew niewielki..

Ocena * dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 25/ 53/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokośc 10-15 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie VI-VII. powtarza jesienia.
Kolor jasno fioletowy (biały do różne odcienie lawendy)
USDA 4

Rośnie na górskich łąkach, leśnych polanach, kamienistych urwiskach w wschodniej i północno wschodniej części Ameryki Północnej i wschodniej Kanadzie.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne do suchego, osłonięte.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto gliniasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna. Roślina odporna na suszę. Nienawidzi gleb ciężkich i podmokłych. W uboższej glebie żyje dłużej.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1 : 1 + drenaż.
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Dzielić i przesadzać co 3 - 4 lata. Sadzić w miejsce osłonięte przed wiatrem. Wiosna nawozić nawozem wolnodzialającym lub organicznym. W razie suszy podlewać. Po przekwitnieniu ogławiać kwiaty do górnych liści, a stare łodygi kwiatowe przycinać do póżnej jesieni lub wiosną. Zimą sucho. Zima lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp - łatwo. Sadzonkowanie - sadzonki bocznych pędów - wczesnym latem. Siew jesienią - stratyfikacja, selekcja.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na murki w szczeliny skalne, skarpy, rabaty bylinowe, do pojemników, na tarasy. Nadaje się na kwiat cięty. Ładnie wygląda w towarzystwie szałwi, rozchodników lub gożdzików.
Odmiany
[b"]Albus"[/b] Kwiaty białe.
Etymologia Nazwa ?Penstemon? z łac.?pente? - jeden z pięciu ? piąty pręcik jest sterylny i inny niż pozostałe. Narwa gatunku hirsutus = wlochaty, kosmaty, owłosiony,

[Janusz100]

PENSTEMON SKALNY.
Penstemon rupicola 'Six Hills" Syn. Penstemon"Six Hills Hybrid"





Niska, zimozielona, płożąca krzewinka ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy darnie.
Liście ma eliptyczne do okrągłych, skórzaste, grube, sztywne, brzegiem drobno ząbkowane, szarozielone, na spodzie brązowawe, 1-2 cm długości. Kwiaty ma lejkowate, cylindryczne, długości 2,5-3,5 cm, różowoliliowe, zebrane w niewielkie kwiatostany po 2-4 sztuki na szczytach łodyg.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 53.
T-2 Łatwa w uprawie.
Wysokość 5 - 15 cm
Szerokość 20-50 cm
Kwitnie V - VI
Kolor różowoliliowy
Mrozoodporność USDA 7

Mieszaniec Penstemn rupicola i P. fruticosus var. sconleri.
Rodzice rosną na skalistych zboczach w iglastych lasach w części zachodniej Ameryki Północnej.
Stanowisko słoneczne w południe osłonięte (wystawa wschodnia lub północna), do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, ciepłe.
Gleba mineralno próchnicza, przepuszczalna, piaszczysto żwirowa, umiarkowanie żyzna, bezwapienna. Nie lubi gleb ciężkich i podmokłych.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż
Odczyn pH 5,6 - 7,5 kwaśny do obojętnego. Roślina nie znosząca wapna.
Wymagania
Dzielić i przesadzać co 4 lata. Wokół rośliny ściółkować żwirkiem kamiennym. Wiosną kompostować. W lecie podlewać w czasie suszy.
Po przekwitnieniu kwiaty ogławiać. Jesienią ogławiać nisko nad podłożem. Zimą sucho. Zimą dobrze okrywać przed wiatrem, słońcem i mrozem. W zimniejszym klimacie roślina jednoroczna.
Rozmnażanie Podział wiosną - łatwo. Sadzonki bocznych pędów (ukorzeniacz) - wczesnym latem, odcinanie ukorzenionych pędów bocznych.
Zastosowanie
Roślina okrywowa do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów szczelinowych.
Etymologia Nazwa ?Penstemon? z łac.?pente? - jeden z pięciu ? piąty pręcik jest sterylny i inny niż pozostałe. Nazwa odmiany "Six Hills" nazwa wzięta od kurhanów usypanych wzdłuż tzw. drogi rzymskiej w Stevenage w Angli.

[Janusz100]

RUTEWNIK ZAWILCOWATY
Callianthemum anemonoides Syn. C. acaule, C. berardii





Niewielka, niezimozielona wysokogórska bylina kłączowa ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Tworzy zwarte, niskie kępki. "...świetna roślina do ogrodów skalnych"... 1/ Zwiastun wiosny. Relikt polodowcowy.
Z krótkiego kłącza wyrasta kępka pierzastych, mocno powcinanych, odziomkowych liści na długich ogonkach. W czasie kwitnienia liście odziomkowe nie są w pełni wyrośnięte. Z pomiędzy liści wyrasta łodyga z pojedynczym kwiatem, często pozbawiona liści lub z jednym liściem, liście te są małe, krótkoogonkowe. Liście młode przebarwione są na bordowo, starsze są niebieskozielone. Kwiaty ma 12 do 18 płatkowe, średnicy 2,5-3,5 cm, białe z zielonożółtym lub żółtym oczkiem. Po kwitnieniu łodyga wydłuża się do 20 cm. Rośnie bardzo wolno. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 24/ 31/ 53.
T-3 Średnio wymagająca. Wg. Z.Rehacka - trudna w uprawie. wg. E.Radziula - dla doświadczonych kolekcjonerów.

Wysokość 6-15 cm (20cm)
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie (III) IV
Kolor biały (bladoróżowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w wilgotnym rumoszu skalnym, w jasnych, górskich lasach iglastych (sosnowych), na dolomitach i skałach wapiennych, na wysokości 700-1200 m.npm. w Alpach austryjackich, włoskich i Styrii. Endemit północno wschodnich Alp Wapiennych.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione (wystawa północna), do umiarkowanie ocienionego (zwłaszcza latem), stale umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto żwirowo próchnicza, umiarkowanie żyzna do żyznej, zasadowa.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + Ca + dobry drenaż
Odczyn lekko zasadowy do zasadowy.
Wymagania Kłącza sadzić poziomo. Wokół rośliny Sciółkować żwirkiem wapiennym. Podlewać by podłoże było stale wilgotne, zwłaszcza wiosną i wczesnym latem. Zimą sucho drenaż i daszek. Im starsza roślina tym obficiej kwitnie.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp - ostrożnie. Siew bezpośrednio po zbiorze nasion - jesienią - łatwo. Kwitnie w 2 roku.
Zastosowanie Bylina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów szczelinowych i żwirowych.
Etymologia Nazwa rodzaju "Callianthemum" z grec. "calli"= piękny, "anthos" = kwiat. Nazwa gatunku "anemonoides" = zawilcowaty z uwagi na podobieństwo liści do liści zawilca.

[Janusz100]

Dzwonczyn trawolistny
Edraianthus graminifolius Syn Wahlenbergia graminifolia, Campanula graminifolia.





Niska bylina wysokogórska, o kępiastym pokroju, dekoracyjnych, zimozielonych liściach i intensywnej barwie kwiatów. Tworzy regularne poduszki...."Malowniczy i niezastąpiony na każdym skalniaku"... 9/
Liście ma trawiaste, równowąskie, lancetowate, zebrane w odziomkowe, gęste rozety, matowo ciemnozielone. Spomiędzy nich wyrasta kilka półleżących pędów kwiatostanowych. Pędy są wzniesione, nierozgałezione, często przebarwione na czerwonawo. Kwiaty dzwonkowate, pięciopłatkowe, niebieskofioletowe, owłosione na brzegach, długości 1,5-3 cm, siedzące, wyprostowane, zebrane po 3 - 6 w szczytowych kulistych pęczkach. Kwitnie obficie w okresie do 1 miesiąca. Roślina krótkowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina akalna. Polecana przez 2/ 9/ 15/ 24/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość20-30 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor niebieskofioletowy (fioletowy, biały - rzadko)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na skalistych, wapiennych zboczach na wysokości 1500-2300 m.npm. w Europie Południowo Wschodniej, w środkowych i południowych Apeninach, Bałkanach i południowych Karpatach.
Stanowisko bardzosłoneczne (wystawa południowa lub zachodnia) 53/ do umiarkowanie półcienistego, umiarkowanie suche do umiarkowanie wilgotnego (w okresie kwitnienia), ciepłe.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa, zasadowa.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 0 : 1 lub 1 : 1 : 1 + Ca + drenaż
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Nie przesadzać z uwagi na długi korzeń. Podlewać od póżnej wiosny do lata. Wiosną nawozić ostrożnie nawozem wolnodziałającym lub kompostem, latem nawozem dla rożlin kwitnących. Zimą sucho (drenaż + daszek). Zimą okrywać.
Rozmnażanie Siew nasion zimą lub wczesną wiosną po stratyfikacji. Sadzonkowanie - bocznych pędów - wiosną. Podział niemożliwy.
Odmiana "Albus" Kwiaty białe.
f. montenegrinus przez niektórych botaników uznawana za odrębny gatunek E. montenegrinus Dzwonczyn czarnogórski.
Wys. 5-10cm Kwiaty pojedyncze Czarnogóra - Durmitor, Albania, Macedonia, Kosowo. Stanowisko umiarkowanie wilgotne, chłodne, gleba żwirowo próchnicza.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, szczelinowych, żwirowych, na suche murki i do pojemników oraz na rabaty bylinowe. Ładnie wygląda w towarzystwie np. z karłowatymi gożdzikami o różowych kwiatach"... 9/
Etymologia Nazwa"Edrainathus" wywodzi się z greckich słów "hedraios" = siedzi,siedzący i "anthos" kwiat, bu podkreślić, że kwiaty są blisko ziemi.