Płodozmiany.Zmianowanie upraw.Uprawy współrzędne

[Kasienkar]

Dziękuje za informacje
czyli jak będę mocniej nawozić roślinki to będzie dobrze

[Jolek]

ja chyba zrobiłam błąd. W czosnek zimowy który jest pięknie rośnie powsadzałam na skraju fasolę tyczną aby pięła się po siatce. Fasola dopiero wschodzi a jak wyczytałam nie powinny być obok siebie. Zobaczę .

Jedne z moich obserwacji dotyczy ; lilii i czosnku ozdobnego.
Lilie rosną zdrowe i nie atakują je szkodniki.

[jondi]

Ja też tak zrobiłam( z niewiedzy) mam grzadkę czosnku i zaraz obok grządkę groszku, na razie rosną zobaczymy jak zaowocują.

[malgo_up]

Witam,
z racji, że na Forum niewiele jest informacji na temat upraw współrzędnych postanowiłam podzielić się wiadomościami, jakie posiadam. Do tego w tym roku wszystkie warzywa zasiałam w tym systemie. Zapraszam do lektury oraz dyskusji

Uprawa współrzędna
Zasady:
? Na 1 zagonie przynajmniej 2 gatunki
? Nie ma pustej przestrzeni niezagospodarowanej przestrzeni (żywa ściółka, rożne gatunki w różnych fazach)
? Bardzo zagęszczona uprawa

Idea:

? II wojna światowa ? niemiecka ogrodniczka - intensyfikacja upraw, zagęszczenie
? Sąsiedztwo niektórych gatunków ? stymulują się do rozwoju lub zahamowanie ich wzrostu
? Obecnie ? badania naukowe dotyczące uprawy współrzędnej
? Uprawy ekologiczne, integrowane warzyw ? znoszenie monokultury upraw

Cel:

? Stworzenie zróżnicowanych zespołów roślinnych i zwierzęcych (powrót do natury ? bioróżnorodność)
? Ogród bardziej różnorodny
? Gleba jest lepiej wykorzystana (zmniejszone parowanie, mniejsza ilość chwastów)
? Lepiej wykorzystana powierzchnia upraw
? Większa równowaga ekologiczna
? Większa zdrowotność roślin

Zdrowotność roślin i gleby:

? Większa dezorientacja szkodników
o Mniejsza widoczność roślin uprawnych (posadzenie koniczyny wokół zielonej kapusty brukselskiej ? porażenie przez mszycę 80% mniejszy)
o Wymieszanie zapachów (bielinek kapustnik, poły śnica marchwianka - węch. Por + marchew, hyzop + kapusta)
o Odstraszanie poprzez silny zapach (konopia siewna bardzo silnie pachnie i odstrasza nornice, myszy)
o Rośliny wabiące
1.Nasturcja wabi mszyce. Sadzona przy gatunkach warzyw lub pod śliwy, nasturcje są pryskane lub palone i sadzone nowe, aby zniszczyć populacje mszyc.
2. Ogórek wabiący dla pomidora w szklarni (jako roślina sygnalizująca w ochronie biologicznej)
o Mniejsza możliwość rozprzestrzeniania się chorób
o Rozwój owadów pożytecznych
? Wpływanie korzystne na zdrowotność gleby (różnorodność resztek po zbiorach)

Korzyści:

? Obniża populację szkodników i nasilenie chorób, co często wyklucza potrzebę stosowania ŚOR (środków ochrony roślin)
? Umożliwia zbiór kilku plonów z tej samej powierzchni w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego
? Chroni glebę przed erozją i nasłonecznieniem
? Hamuje rozwój chwastów
? Sprzyja rozwojowi wielu owadów pożytecznych
? Poprawia nie tylko zdrowotność warzyw, ale też ich aromat i smak (czosnek między różami ? bardziej pachną kwiaty)

Podstawowe zasady:

? Na wspólnej grządce nie należy uprawiać gatunków o wysokich i niskich wymaganiach pokarmowych
? Można łączyć ze sobą rośliny o wysokich i średnich lub o niskich i średnich wymaganiach
? Szczególnie efektywna i skuteczna jest uprawa roślin motylkowych z innymi gatunkami
? Problematyczna jest uprawa gatunków o bardzo zróżnicowanym zapotrzebowaniu na wodę (gatunek i faza rozwojowa roślin)
1. Cebula + marchew dobre połączenie (koniec lata cebula kończy rozwój, a marchew się rozwija, sieje się cebulę na zewnątrz) Cebula latem wymaga małej ilości wody, natomiast marchew dużej, problem gdyż korzystnie sadzić je razem, rozwiązanie, marchew w środku cebula na obrzeżach
? Jako uprawy główne, na środek grządki, należy umieszczać rośliny wysokie, o dużych wymaganiach co do światła, przestrzeni, jak również mające długi okres wegetacji
? W początkowym okresie wegetacji, kiedy rośliny nie są jeszcze rozwinięte można wolną przestrzeń wykorzystać pod uprawę roślin niedużych, o krótkim okresie wegetacji (sałata, rzodkiew, kalarepa)
? Odległość pomiędzy roślinami powinna być tak odmierzona, aby liście całkowicie wyrośniętych roślin stykały się lub nieco krzyżowały
? Łącząc ze sobą rośliny płytko i głęboko korzeniące się unikamy wzajemnej konkurencji roślin i wykorzystujemy zasoby wodne i pokarmowe znajdujących się na różnej głębokości
? Sąsiadujące rośliny oddziałują na siebie przez produkty przemiany materii, wydzielane lub uwalniane z żywych albo obumarłych części roślin
? Wpływ ten może stymulować lub hamować rozwój roślin
? Dużo o wzajemnym oddziaływaniu roślin może nam powiedzieć przestrzeń objęta korzeniami. Przy nieodpowiednim sąsiedztwie korzenie słabszego z partnerów ustępują dając przestrzeń korzeniom silniejszego gatunku. Jeśli rośliny dobrze znoszą swoje sąsiedztwo ich korzenie przeplatają się jedne z drugimi.
Sąsiedztwo: neutralne (żadnych efektów na sąsiedztwo)
korzystne (fitoncydy, smak)
Przykłady:

? Zapach cebuli, pora, sałaty, szałwii uprawianych na zagonie łącznie z marchwią odstrasza połyśnicę marchwiankę
? Zapach marchwi skutecznie wprawi w błąd śmietkę cebulankę, utrudniając jej odnalezienie rośliny żywicielskiej
? Cebula, por, czosnek (fitoncydy) rosnące w truskawkach ograniczają porażenie szarą pleśnią (też w fasoli, sałacie)
? Szałwia, koper, tymianek, pomidor, seler, nagietek oraz hyzop ograniczają występowanie bielinka na warzywach kapustnych
? Uprawa kapusty późnej z roślinami motylkowymi (wieloletnia koniczyna) lub miętą zmniejsza występowania szkodników na kapuście
? Marchew i seler ograniczają występowanie wgryzki szczypiorki na porach
? Nasturcja przyciąga mszyce i ślimaki, które w ten sposób rzadziej atakują inne gatunki
? Oberżyna przyciąga przędziorka chroniąc paprykę pod osłonami
? Nagietki i aksamitki uprawiane pomiędzy wieloma gatunkami roślin ograniczają występowanie nicieni w glebie (aksamitka w 1 rok zabija 80-90% nicieni, 2 cykle uprawy w ciągu roku)
? Bazylia pospolita ogranicza występowanie mączniaka na ogórkach
? Cząber ogrodowy zmniejsza liczebność mszycy burakowej
? Koper i lawenda odstraszają mszyce
? Tymianek, gorczyca biała, hyzop lekarski odstraszają ślimaki (gorczyca jako żywa ściółka)
? Koper przyśpiesza kiełkowanie wielu warzyw (m.in. marchwi) oraz polepsza walory smakowe buraka, cebuli, grochu.

Oddziaływanie ochronne warzyw we współrzędnej uprawie

Gatunek warzywa o działaniu ochronnym --> Oddziaływanie ochronne
Cebula--> połyśnica marchwianka, mszyca głogowo-marchwiowa na marchwi, mszyce na sałacie głowiastej
Chrzan pospolity--> stonka ziemniaczana na ziemniakach i pomidorze
Czosnek--> szkodliwe owady, nicienie, ślimaki i gryzonie, choroby bakteryjne i grzybowe na różnych gatunkach warzyw
Fasola karłowa--> mszyca kapuściana na kapustnych, mszyce na bobie
Groch--> bielinki na kapustnych
Kapusta--> septorioza selera na selerze
Marchew--> śmietka cebulanka, wgryzka szczypiorka na cebuli i porze, pchełki na rzodkiewce
Pomidor--> gąsienice bielinków, pietnówka kapustnica, śmietka kapuściana, pchełki na kapustnych, pchełki na rzodkiewce, rzodkwi, pachówka strąkóweczka na grochu mszyce na różnych gatunkach warzyw, rdza szparaga na szparagach.
Por--> połyśnica marchwianka na marchwi, piętnówka kapustnica, rolnice na kapustnych
Sałata głowiasta--> pchełki na kalarepie i rzodkiewce, połyśnica marchwianka na marchwi, fuzaryjne więdniecie pomidora, kiła kapusty na kapustnych.
Seler--> gąsienice bielinków i pchełki na kapustnych
Skorzonera--> połyśnica marchwianka na marchwi
Szparag--> więdnięcie pomidorów
Szpinak--> pchełki na rzodkiewce i rzodkwi

Oddziaływanie ochronne ziół i roślin przyprawowych w uprawie współrzędnej z warzywami

Gatunek rośliny o działaniu ochronnym--> Oddziaływanie ochronne
Bazylia pospolita--> połyśnica marchwianka na marchwi, śmietka cebulanka na cebuli, mączniak prawdziwy na ogórku
Cząber ogrodowy--> szkodniki fasoli, mszyce na różnych gatunkach warzyw
Gorczyca biała--> pachówka strąkóweczka na grochu, ślimaki
Hyzop lekarski--> bielinki na kapustnych, mszyce na różnych gatunkach warzyw
Koper ogrodowy--> bielinki na kapustnych, mszyce na różnych gatunkach warzyw
Lawenda wąskolistna--> mszyce, miodówki na różnych gatunkach warzyw
Mięta--> szkodniki kapustnych, np. bielinki, pchełki, mrówki w uprawach różnych gatunków warzyw
Nagietek lekarski--> kiła kapusty na kapustnych
Nasturcja większa--> bielinki na kapustnych, mszyce, ślimaki i mrówki na różnych gatunkach warzyw
Pieprzyca siewna--> ślimaki na różnych gatunkach warzyw
Szałwia lekarska--> bielinki na kapustnych, połyśnica marchwianka na marchwi, ślimaki na różnych gatunkach warzyw
Tymianek właściwy--> bielinki na kapustnych, ślimaki na różnych gatunkach warzyw
Trybuła ogrodowa--> mączniak rzekomy sałaty, mszyce, ślimaki, mrówki na różnych gatunkach warzyw

Rośliny odstraszające szkodniki

Szkodnik--> Roślina o działaniu odstraszającym
Bielinek kapustnik--> bylica piołun, konopie, macierzanka, mięta, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska
Bielinek rzepnik--> bylica piołun, konopie, macierzanka, mięta, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska
Drutowce--> gorczyca biała, gryka, sałata
Kret--> aksamitka, bazylia pospolita, komosa biała, wilczomlecz
Mszyce--> anyż, czosnek, kolendra, konopie, mięta, nasturcja, petunia, słonecznik, wrotycz pospolity
Mączliki, miodówki--> aksamitka, bylica piołun, nasturcja, nikandra miechunkowa
Nornice--> bez czarny (gałęzie wykładane w przechowalniach warzyw, podobnie działa ziele mięty i ostrzenia pospolitego), korona cesarska, czosnek, gorczyca biała, nostrzyk pospolity
Myszy--> bez czarny (gałęzie wykładane w przechowalniach warzyw, podobnie działa ziele mięty i ostrzenia pospolitego), korona cesarska, czosnek, gorczyca biała, groszek żółty, mięta, nostrzyk żółty, wilczomlecz
Nicienie--> aksamitka, cykoria, dalia ogrodowa, nagietek lekarski, por, rudbekia
Oprzędziki--> bylica piołun, wrotycz pospolity
Pachówka strąkóweczka--> gorczyca biała, pomidor
Pędraki--> bylica piołun, cebula, konopie, pelargonia, petunia
Pchełki--> bylica piołun, kocimiętka właściwa, konopie, mięta , pomidor, sałata, tytoń, wrotycz pospolity,
Piętnówka kapustnica--> mięta, konopie, pomidor, rozmaryn lekarski, seler, szałwia lekarska, tymianek właściwy
Połyśnica marchwianka--> bylica piołun, cebula, kolendra, kozibród pospolity, por, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska, tymianek właściwy
Przędziorki--> cebula, czosnek, szczypiorek
Skoczki--> pelargonia, petunia
Stonka ziemniaczana--> chrzan, fasola karłowa, len
Ślimaki--> czosnek, begonia, gorczyca biała
Śmietka kapuściana--> koniczyna biała

Korzystne towarzystwo rośliny głównej i przyprawy

Roślina główna--> Rośliny przyprawowe
burak ćwikłowy--> cząber, koper, kolendra, kminek
cebula--> bazylia, cząber, koper, majeranek, pietruszka
cukinia--> bazylia
fasola karłowa--> cząber, kminek, koper, rozmaryn, trybula
groch--> kminek, koper
kapusta i inne z rodziny kapustnych--> kminek, kolendra, koper
marchew--> czosnek, koper, majeranek, rozmaryn, szczypiorek
ogórek--> bazylia, czosnek, kminek, kolendra, koper, pietruszka
pomidor--> bazylia, czosnek, koper, pietruszka, szczypiorek
rzodkiewka--> pietruszka, rzeżucha, trybula
sałata głowiasta--> cząber, czosnek, kminek, koper, rzeżucha, trybula
seler--> koper
szpinak--> czosnek, kminek
ziemniak--> chrzan, czosnek, kminek, kolendra, koper

Żywe ściółki
Jest to metoda polegająca na wysiewie pomiędzy uprawiane rośliny nasion koniczyny lub niskich traw, jak np. życicy trwałej. Spośród koniczyn najlepsze do tego typu uprawy są gatunki o słabym wzroście. Najlepiej nadaje się tutaj koniczyna rozdęta i podziemna. Jeśli chcemy uzyskać jak najlepsze efekty powinniśmy wysiać koniczynę wcześniej, tak by wysadzać rośliny, gdy większa część międzyrzędzi pokryta została już rozrastającą się wsiewką. Ten sposób ma największe zastosowanie w przypadku uprawy kapusty białej, która jest wtedy słabiej atakowana przez śmietkę kapuścianą, piętnówkę kapustnicę, wciornastki oraz mszyce.

Tabelaryczne zestawienie zależności roślin na siebie w uprawach współrzędnych



Przepraszam za jakość zdjęć, są to zrzuty ekranu z excela, w którym robiłam tabele, jeśli ktoś będzie miał życzenie, to plik excela wyślę na maila.
-----------------------------------------
Tyle teorii (wyniesionej ze studiów). W tym roku była praktyka. Zdecydowaliśmy się na uprawy współrzędne z kilku powodów. Głównie z racji narastającego ataku połyśnicy marchwianki, marchew była gorzka i trudna w przechowywaniu przez inwazję szkodnika. A skoro już bawić się z dwoma warzywami, to postanowiłam ułożyć grafik dla całych upraw. Warzyw mamy 10 arów, wszystko dla rodziny dlatego rozplanowanie tego było dość uciążliwe. Mamy specjalny znacznik do rajek i po przeoraniu poletka, jego ugrabieniu, wyznaczyliśmy rajki, policzyłam je i zaczęłam planowanie. Mamy warzywa na dwóch osobnych poletkach, planowanie było o tyle utrudnione, żeby w ciągu rosły obok siebie rośliny lubiące się lub neutralne np.: koper-kapusta-burak-fasola-kukurydza itd. Tabele bardzo są pomocne. Kilka zdjęć z efektów:

poziomka-czosnek-kabaczek-bób

bób-cukinia-kukurydza-koper

koper-czerwona kapusta

koper-biała kapusta

koper-kalarepa-burak ćwikłowy

burak ćwikłowy-sałata (w głębi też kapusta)

burak ćwikłowy-fasola szparagowa

fasola szparagowa-kukurydza

kukurydza-patison-groszek cukrowy (z samosiejką kopru i chwastami, żeby miał się czego czepiać)

kukurydza-kabaczek-sałata-kukurydza-(miała być skorzonera ale nie wzeszła)-cebula z dymki

cebula-ogórek-brukiew

ogórek-koper-rzepa

pomidor-koper

pietruszka-seler

pietruszka-por

widok na drugie poletko z całą resztą ;) tutaj buraki i kapuściana spółka, koper

marchew-cebula z siewu

widok na poletko z marchewką, cebulą, pietruszką, selerem i porą

widok na pole z facelią (po prawej fragment poletka szparagowego, po lewej nasz sad)

jej wysokość - królowa facelia główna roślina pszczelarska na naszym polu. Na warzywniaku jest cenioną rośliną poplonową na zieloną masę i fitosanitarną


Wnioski na czas późnoletni: marchew faktycznie jest zdrowsza przy cebuli, rośliny ogółem są większe, lepiej wyrośnięte, przewietrzone. Buraki tylko u nas nie miały inwazji mszyc. Uprawa współrzędna rozbiła monokulturowe poletka (po 15 rządków marchwi, pietruchy, buraka) na mniejsze, po 2-3 rządki, skutecznie dezorientując szkodniki. Duża ilość kopru sprzyja owadom zapylającym, do tego od kilku lat mamy pięknego lokatora - pazia królowej, którego gąsienice żywią się koprem, a dorosłe piją nektar facelii.

Życzę owocnych upraw

[BobejGS]

na pewno nie raz nie dwa, tu zaglądne

[gaura]

Gosia, świetny zbiór wiedzy o uprawie współrzędnej , będę tu zaglądać.
Trochę z tych porad stosowałam już u siebie. I mogę potwierdzić, że marchew sadzona z cebulą i porem rośnie lepiej, ani marchwi ani cebuli nie atakują szkodniki. U mnie to się sprawdza już trzeci rok.
Cząber obok buraków i fasolki szparagowej, buraki przy fasolce, kalarepa w selerze- sprawdzone. Jednak sałata przy rzodkiewce nie dała rady w walce z pchełkami, ale na nie stosuje popiół drzewny.

[Ika2008]

Po raz pierwszy w tym roku posiałam marchewkę obok cebuli z dymki i o ile na marchwi nie widzę specjalnie różnicy w stossunku do lat ubiegłych, to cebula mnie mile zaskoczyła. Przede wszystkim zero szkodników i chorób, cebule dorodne, szczypior gruby i zdrowy.
W zyciu nie miałam tak ładnej ce buli.

[limonkaa]

Nie jeden raz tu jeszcze będę gościem

[Rzepka]

Gdzieś czytałam, że szarłat i starzec są nośnikami chorób grzybowych, mam w pobliżu ogórków i pomidorów rządek czyścia wełnistego i różne <zarazy >atakują moje uprawy, nie wiecie czy to ma jakiś związek ?
Pozdrawiam

[gosia79z]

Na poprzedniej stronie wątek ze zdjęciami warzywnika, a oto moja reakcja na niego
Mój wydaje się mikry.
Pozdrawiam

[Elfia]

Faktycznie piękny ten ogród.
Mój też jest maleńki, jak to przydomowy ogródek, ale staram się stosować co nieco z teorii upraw współrzędnych w swojej ogrodowej praktyce.

[PaulaPola]

A ja muszę powiedzieć, że w tym roku miałam najzdrowsze pomidory te, które rosły wspolrzednie z karłową kukurydza. Wsadzilam je tam bo nie miałam gdzie. Był problem z pierwszym gronem bo było przez kukurydze mocno zasłonięte. Gdyby zwiększyć dostęp było by idealnie. Górne grona dobrze wiązały, nie miały ani ZW ani SzP. Zastanawiam się czy tego za rok nie powtórzę.

[Elfia]

A ja muszę powiedzieć, że w tym roku miałam najzdrowsze pomidory te, które rosły wspolrzednie z karłową kukurydza.

Czyli pomidor plus kukurydza to dobrzy współtowarzysze? Szkoda, że kukurydza jest wysoka i pewnie zacienia dość mocno. Cały czas się waham, czy posadzić gdzieś kilka na próbę, bo obawiam się, że zabierze za dużo miejsca. Ale perspektywa stworzenia dobrych warunków pomidorom jest na tyle kusząca, że może jednak skuszę się na parę kukurydzek. Pierwotnie myślałam raczej o zestawieniu jej z fasolą, względnie dynią czy słonecznikiem. W sumie dopóki krzewy borówek nie rozrosną się, to mam jedno takie miejsce na małe testy.
W tym roku obok sałaty sadziłam aksamitki. Sałata rosła zdrowo, ale aksamitki w jej towarzystwie to był prawdziwy szał. Nigdzie nie miałam tak ładnych i zdrowych kwiatów. Za rok to połączenie będzie u mnie na 100%.
Pomidory i paprykę w szklarni oddzielę od razu rządkiem bazylii. Posadzenie jej obok papryki sprawiło, że ta zaczęła szybciej rosnąć. Ewidentnie odżyła po oddzieleniu jej od bezpośredniego towarzystwa pomidorów. A przy okazji miałam w tym miejscu najbardziej dorodną bazylię i sporo pesto do makaronu
Połączenie ogórków gruntowych i bazylii też zastosuję za rok, ale od razu, na etapie wysiewu lub pikowania. W tym roku dopiero, kiedy mączniak zaatakował ogórki doczytałam, że zapobiegawczo dobrze robi sadzenie obok ogórków bazylii. Ogórków nie uratowałam, ale bazylia nie złapała mączniaka nawet na jednym listku i rosła dobrze, a wręcz bardzo dobrze.
Ogólnie ten rok był czasem doszkalania się z allelopatii, testowania mniej i bardziej oczywistych połączeń. W kolejnym roku już od początku zaplanuję wszystko tak, by zastosować się do poczynionych notatek.
Marchewka z dymką to już standardowe zestawienie, podobnie jak parę oczywistości, o których już nie wspominam.

[BobejGS]

Wsadziłem nadprogramowe bawole serca właśnie w pędach dyni i przy kukurydzy. Padły jako pierwsze, z moich pięciu miejsc, w których miałem pomidory. Z tej trójki, to właśnie tylko pomidory się nie udały. Czy to miało wpływ czy nie, tego również nie wiem. Choć Ja w to wątpię.

[Rzepka]

Ja czytałam, że ogórki nie rosną w pobliżu ziół, na wiosnę przesadzałam kilkanaście odmian ziół, bo chciałam wsadzić ogórki, może niepotrzebnie się trudziłam, bo skoro mogą rosnąć w pobliżu bazylii, to może nie wadziły by im mięty, oregano, estragon, rozmaryn itd.