Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

CZYŚCICA ALPEJSKA
Acinos alpinus Syn. Satureja alpina,. Calamintha alpina





Niska, rozłożysta krzewinka górska, niezimozielona. Tworzy zwarte poduszki lub kępki.
Z mocno ukorzenionego kłącza wyrastają pędy. Pędy są płożące, na wierzchołkach wzniesione, omszone, ulistnione. Liście małe na krótkich ogonkach, ciemnozielone, w zarysie owalne do półokrągłych, naprzeciwległe, ząbkowane na wierzchołkach, rzadko owłosione, o zapachu mięty pieprzowej. Liście skórzaste, szorstkie i grube. Kwiaty liczne, drobne, dwuwargowe, rurkowate, osadzone w kątach liści na wzniesionych pędach. Kwiaty fioletowe, średnicy 25 mm z białymi nakropieniami na dolnej wardze, po stronie zewnętrznej różowoczerwone lub białe, osadzone po 6 w 3-8 lużnych nibyokółkach. Roślina krótkowieczna. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 24/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm
Szerokość 20-30 cm
Kolor czerwonofioletowe (różowoczerwone, białe)
Kwitnie VI-VIII
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na suchych zboczach, ścianach skalnych, wapiennych piargach, pastwiskach, w zaroślach, jasnych lasach na wysokości 900 do 2700 m.npm. w Górach Srodkowej i Południowej Europy od Hiszpanii, przez Alpy, Apeniny, Bałkany, Karpaty po Azję Mniejszą oraz na Krecie i w Afryce Północnej.
Stanowisko bardzo słoneczne w południe osłonięte (10 godzin słońca) , suche do umiarkowanie wilgotnego, umiarkowanie ciepłe. Toleruje suszę, nie znosi wilgoci ani palącego słońca.
Gleba mineralna, przepuszczalna, gliniasto próchnicza, uboga. Na glebach żyznych słabo kwitnie.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 1
Odczyn pH 5,5 -8,0 lekko kwaśny, obojętny, zasadowy. Tolerancyjna na odczyn, ale lubi zasadowy.
Wymagania Co 2 lata dzielić i przesadzać skrajne, części kępy. Podlewać sporadycznie, tylko w razie suchego lata. Ogławiać kwiatostany po kwitnieniu dla uniknięcia samosiewów. Wiosną usunąć uschnięte liście.
Rozmnażanie Podział - wiosną. Sadzonkowanie - sadzonki półzdrewniałe. Siew wiosną IV-V (stratyfikacja). Samosiew.
Zastosowanie Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, żwirowych, na murki, "zielone dachy" i do pojemników.
Roślina lecznicza o działaniu napotnym i przeciwgorączkowym. Roślina jadalna - herbaty.
Etymologia Nazwa rodzaju "acinos" z języka greckiego "akinos"= pachnąca, aromatyczna roślina w związku z zapachem liści.
Nazwa gatunku "alpinus" = alpejska, górska roślina.

[Janusz100]

JASIENIEC KĘDZIERZAWY
Jasione crispa Syn.Phyteuma crispa



Idea Stoj

Niska górska bylina płożąca, ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy płaskie poduszki liści. ..."Jasieńce to cenne rośliny do ogrodów skalnych"...24/
Pędy ma zdrewniałe, płone leżące, a kwiatostanowe wzniesione, bezlistne. Liście zebrane w odziomkowe rozety. Liście skórzaste, lancetowate, pofałdowane, ząbkowane, rzadko owłosione, siedzące. Kwiaty małe, niebieskie, pięciopłatkowe, zebrane w spłaszczone, gęste główki średnicy 2-3 cm na końcach pędów. Roślina krótkowieczna - kilka lat.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 24/ 53/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 7-10cm
Szerokość 15 c
Kwitnie V-VI
Kolor niebieski (rzadko różowy lub biały)
Mrozoodpornośc USDA 6

Rośnie na górskich murawach, piargach, w szczelinach skalnych na glebach kwaśnych (krzemionkowych) na wysokości do 2500 m.npm. w Europie Południowo Zachodniej na Półwyspie Iberyjskim (Pireneje) i w Afryce Północnej (Maroko, Tunis).
Stanowisko słoneczne w południe ocienione - wystawa wschodnia, zachodnia lub północna, umiarkowanie wilgotne (jesienią i zimą suche) Wrażliwa na wilgoć zimą.
Gleba mineralna, zasobna piaszczysto żwirowo próchnicza, kamienista, kwaśna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys kamienny 1 : 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 6,1-7,5 lekko kwaśny do obojętnego. Lubi lekko kwaśny.
WymaganiaSadzić tylko w podłożu i na stanowisku jw. Zbierać nasiona i wysiewać corocznie. Zimą sucho (daszek).
Rozmnażanie Podział kęp - wiosną. Siew bezpośrednio po zbiorze nasion w jesieni.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych i ogrodów żwirowych.
Odmiany
ssp.crispa[/bssp.a] 5-15 cm Liście owłosione Kwiaty niebieskie Pireneje, Portugalia.
ssp.amethistina 5-10cm Liście nieowłosione. Kwiaty fioletowe, ciemniejsze od typu Hiszpania Sierra Nevada.
inny gatunek to Jasione idea 5-10 cm Endemit z Gór Ida (Kazdagi) w Turcji 1300-1700 m.npm.
Etymologia Etymologia nazwy rodzaju niepewna. Niektórzy wywodzą od Jazona z wyprawy Argonautów. Starożytni Grecy znali roślinę o nazwie Jasione, ale nie ma pewności, że to ta sama roślina. Wg. Teofrasa pochodzi od "iasis" = gojenie, leczenie z uwagi na właściwości lecznicze. Nazwa gatunku "crispa" oznacza z j.łacińskiego kędzierzawy z uwagi na owłosienie rośliny.

[Janusz100]

GORYCZKA WIOSENNA
Gentiana verna





Niska, zimozielona bylina górska, hal i muraw naskalnych od piętra dolnego po hale, o ozdobnych kwiatach i liściach. Tworzy zwarte kępy przyziemnych rozetek liściowych. ..."Klejnoty ogrodów skalnych"...9/
Z krótkich kłączy wyrastają cienkie rozłogi zakończone rozetkami liści. Liście są szarozielone z wierzchu lśniące, skórzaste. Łodygowe są mniejsze. Łodyga kwiatostanowa krótka, wyprostowana, czterokanciasta z 1-3 par liści i pojedynczymi, zwróconymi ku górze , trąbkowatymi, niebieskimi, błyszczącymi, pięciopłatkowymi kwiatami. Kwiaty długości 2-3,5 cm o białej gardzieli i mocno odgiętych płatkach z fałdkami u ich nasady. Kwiaty zamykają się na noc, w czasie deszczu i gdy temperatura spada poniżej 10 st.C. z dokładnością do 1 st. Ciekawostką jest, że kwiaty zamykają się też w czasie wstrząsów spowodowanych np. silnym wiatrem. Roślina krótkowieczna. Roślina rodzima.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 8/ 9/ 15/ 24/ 31. RHS poleca odmianę "Angulosa" ** AGM 2002
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 5-12 cm
Szerokość 10-15 cm
Kwitnie IV-V (VI) Czsem powtarza we IX
Kolor intesywnie niebieski - lazurowobłękitny ( biały, różowawy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w górzystych rejonach Europy- Alpy, Kaukaz, na skałach, murawach naskalnych, halach na wysokosci do 3000 m.npm. od Irlandii po Rosję, Iran, Irak przez Azję Środkową do Mongolii, Afryka Północna - Maroko. W Polsce - Tatry, Pieniny, Spisz.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione do półcienistego, stale umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto ilasto żwirowo próchnicza, kamienista, umiarkowanie żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + dobry drenaz +Ca
Odczyn pH 6,6-8,5 obojętny do zasadowy. Roślina wapniolubna. Wg. 9/ Odczyn zależy od miejsca, w którym rośnie w naturze, moźe być również kwaśny.
Wymagania. Sadzić i przesadzać z bryłą ziemi, gdyż prawdopodobnie współżyje z grzybami mikoryzowymi. Ściółkować wokół rośliny żwirkiem wapiennym. W 1 roku po posadzeniu podlewać sukcesywnie, póżniej tylko gdy susza. Pożądana jest wysoka wilgotność powietrza, dlatego dobrze jest sadzić przy oczku wodnym lub zraszać w lecie. Nawozić można niewielkimi dawkami nawozów dla roślin kwitnących, pierwszy raz po stopnieniu śniegu, drugi raz w czasie tworzenia pączków kwiatowych i trzeci raz gdy tworzy nasiona. Z uwagi na krótkowieczność sukcesywnie wysiewać nasiona wokół rośliny matecznej.Lepiej podobno rośnie
w towarzystwie pierwiosnków, sasanek i dziewięćsiłów.
Rozmnażanie Siew jesienią, bezpośrednio po zbiorze nasion do gruntu, najlepiej w sąsiedztwie rośliny matecznej - łatwo. W innym okresie po stratyfikacji. Kiełkuje w ciemności. Sadzonki pędowe ukorzeniane w piasku - łatwo. Podział kępy wiosną - trudno.
Odmiany
"Angulosa" ma kwiaty większe od typu, ciemnnobłękitne ** AGM 2002
"Alba" Kwiaty białe.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, żwirowych, na obrzeża rabat i ścieżek, w szczeliny między kamieniami i do pojemników, koryt. Ładnie wygląda w dużej grupie, ale także w towarzystwie primula marginata, auricula czy saxigraga oppositifolia.
Roślina chroniona.
EtymologiaNazwa "Gentiana" pochodzi od Genthiusa króla Ilirii, który żył w II w.pne na obszarze obecnej Albani. Był on pierwszym, który zastosował goryczkę w leczeniu, swoich żołnierzy dotkniętych malarią, chociaż prawdopodobnie była ona używana w leczeniu znacznie wcześniej. Nazwa gatunku verna= wczesna; z uwagi na kwitnienie wczesną wiosną.

[Janusz100]

WYŻLIN HISZPAŃSKI
Antirrhinum hispanicum Syn. A. glutinosum, A.graniticum boissieri





Karłowata krzewinka zimozielona o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy kępy. ..."Niższe wyżliny to cenne rośliny do ogrodów skalnych"...24/
Łodygi ma płożące się, słabo rozgałęzione czasem wzniesione, gęsto ulistnione. Liście na całej długości łodygi, jajowate, szaro omszone, gęsto pokryte włoskami, srebrzystozielone. Kwiaty wargowe, pięciopłatkowe długości 2-3 cm, typowe dla "lwiej paszczy", zebrane w kwiatostan na końcu pędów. Kwiaty mają kolor różowy lub biały z żółtym sklepieniem dolnej wargi. Kwiaty mają zabawny kształt i po naciśnięciu szeroko sie otwieraja i kojarzą sie z paszczą zwierzęcia. Kwitnie długo. Roślina krótkowieczna. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 24/ i 53/.
T-2 Łatwa w uprawie, ale nie w pełni mrozoodporna.

Wysokość 15-25 cm
Szerokość 20 cm
Kwitnie VI-VIII Powtarza
Kolor fiołkoworóżowy (biały, żółty, różowy)
Mrozoodporność USDA 5. Wg. innych żródeł 6 a nawet 7

Rośnie na skakach i ścianach skalnych na wysokości 200-2500 m.npm. w Hiszpanii (Grenada, Almeria) Portugalii i Afryce Północnej (Maroko).
Stanowisko słoneczne w południe ocienione do pstrokatego cienia, umiarkowanie wilgotne (w okresie od wiosny do jesieni) potem suche, ciepłe.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, żwirowa, bogata w wapń, umiarkowanie żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0 + drenaż + Ca
Odczyn zasadowy
Wymagania Dobrze jest posadzić na zboczu, ułatwia odpływ wody. Wiosną przycinać łodygi dla poprawy zagęszczenia krzewu. Podlewać sporadycznie w porze wiosenno letniej. Wiosna nawozić nawozem wolnodziałającym lub dla roślin kwitnących.
Przekwitle kwiaty usuwać, kwitnie powtórnie. Zimą sucho (daszek). Zima okrywać. Część łodyg może przemarzać, ale wiosną odbijają z korzenia.
Rozmnażanie Siew wczesną jesienią lub wiosną po stratyfikacji. Sadzonki wczesnym latem - zielne lub z piętka w piasku.
Zastosowanie
Roślina ozdobnma do ogrodów skalnych, na suche murki, brzegi rabat, do pojemników , wiszacych koszy.
Etymologia
Nazwa rodzaju z j.greckiego antirrhinon=przeciwdziala; prawdopodobnie z uwagi na właściwiści lecznicze lub od "anty" i "rhis"=jak nos; z uwagi na kształt kwiatu lub kapsułki owoców. Nazwa gatunku "hispanicum"= hiszpański, siedlisko rośliny.

[Janusz100]

PRZYMIOTNO ZŁOŻONE
Erigeron compositus






Karłowata bylina arktyczno-górska o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy lużne,niskie kępy. ..."Doskonale nadaje sie do sadzenia...w ogrodach skalnych"...1/
Ma korzeń palowy z którego wyrastają podziemne, poziome kłącza. Liście ma pierzaste, ząbkowane, owłosione, szarozielone, zebrane
w odziomkowe rozety. Liście długoogonkowe, wachlarzowate, głęboko dłoniastodzielne. Łodygi liczne, wyprostowane, bezlistne.
Kwiaty stokrotkowate, średnicy 1,5-2,3 cm, białe lub lekko zaróżowione z żółtym środkiem, pojedyncze na szczycie łodyg. Wyglądem przypomina astry, ale płatki kwiatowe ma drobniejsze, osadzone w kilku rzędach po 20-60 płatków. Długo kwitnie. Roślina długowieczna. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 24/ 53/.
T-2 Łatwa w uprawie

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie V-VI (VII)
Kolor biały (różowy, liliowy, niebieski)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na miejscach piaszczystych i kamienistych, na skałach, łąkach i zboczach na wysokości 1800-4300 m.npm. na Grenlandii, Alasce, Czukotce w Rosji, w Quebecu w Kanadzie oraz w zachodniej części Ameryki Północnej.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione lub pstrokaty cień, umiarkowanie suche, osłoniete przed wiatrem, chłodne.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto żwirowa, nie ciężka, kwaśna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1: 1 + drenaż
Odczyn pH 5,6-7,8 lekko kwasny, obojętny, lekko zasadowy. Tolerancyjna na odczyn.
Wymagania Dzielić i przesadzać co 2-3 lata - póżną wiosną. W okresie wegetacji nie dopuścić do przesuszenia gleby. Po kwitnieniu ogławiać.
Rozmnażanie Podział dużych kęp wiosną. Siew (stratyfikacja)-wiosną - nie przykrywać nasion. Samosiew. Sadzonki z piętką w III-IV pod szkłem.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na murki kwiatowe, do koryt, na podwyższone rabaty.
Etymologia
Nazwa rodzaju ?Erigeron? od greckich słów ?eri? = wczesny i ?geron? = starzec; z uwagi na biało owłosione owoce. "compositus"=złożony.

[Janusz100]

NIEZAPOMINAJKA COLENSONA
Myosotis colensoi Syn.M. decora



Bylina górska o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy małe, gęste kępy. ..."Na uwagę zasługują stosunkowo mało znane niezapominajki z Nowej Zelandii"...25/ ..."Najbardziej znany nowozelandzki gatunek nezapominajki, lepiej rosnący w ogrodzie od innych gatunków z tego rejonu"...1/
Liście ma skórzaste, zielonoaksamitne, okrągławe, owłosione na górnej powierzchni, zebrane w odziomkowe rozetki. Łodygi boczne wyrastają daleko od liści rozety. Kwiaty ma drobne, średnicy 0,8-1,2 cm, pięciopłatkowe, białe z żółtymi oczkami. Roślina krótkotrwała. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 25/ 53/.
T-3 Roślina średnio wymagająca.

Wysokość 5 cm
Szerokość 15-30 cm
Kwitnie V
Kolor biały (niebieski, różowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie wśród wapiennych skał i piargów na wysokości 800-1300 m.npm. w Nowej Zelandii i na Wyspie Południowej. Endemit nowozelandzki.
Stanowisko półcieniste lub pstrokaty cień, stale wilgotne (w okresie wegetacji).
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto ilasta, żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liścioiwa : żwir wapiennny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż + Ca
Odczyn zasadowy
Wymagania Nawozić po kwitnieniu. Zimą sucho. Odporna na mróz.
Rozmnażanie Siew jesienią. Samosiew.
Zastosowanie Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na rabaty, pod drzewa i krzewy, do koryt i nad brzegi oczek wodnych. Ładnie wygląda z pierwiosnkami, skalnicami i małymi trawami ozdobnymi.
Etymologia Nazwa rodzaju "Myosotis" z języka greckiego = mysie ucho; z uwagi na wydłużony kształt liści tych roślin.
Nazwa gatunku "colensoi" od nazwiska Williama Colenso (1811-1899) misjonarza do Nowej Zelandii, botanika, badacza i polityka.

[Janusz100]

DZWONEK PAGÓRKOWY
Campanula collina Syn.C.annae, C.schistosa





Bylina górska, kłączowa, niezimozielona o kępiastym pokroju i ozdobnych kwiatach. Tworzy gęste kępy.
Łodygi ma liczne, wyprostowane, brązowawe. Dolne liście ma długich ogonkach, górne siedzące. Liście karbowane, ciemnozielone, ostro zakończone. Łodygi i liście pokryte drobnymi włoskami. Kwiaty w kątach górnych liści, zwieszone, pojedyncze lub zebrane w jednostronne grona do 5 sztuk. Kwiaty duże, do 3cm długości, ciemnopurpurowe lub niebieskofioletowe, wewnątrz owłosione. Kwitnie długo. Samosiew. Roślina ekspansywna.

Ocena *Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 24/.
T-2 Łatwa w uprawie

Wysokość 15-30cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie (V)VI-VII czasem powtarza
Kolor niebieskofioletowy
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na górskich łąkach, skalistych zboczach, piargach na wysokości 1600-3100 m.npm.oraz na torfowiskach, łąkach i lasach na równinach w Kaukazie, północno wschodniej Turcji i Armeni.
Stanowisko półcieniste do słonecznego, umiarkowanie wilgotne do wilgotnego.
Gleba normalna, przepuszczalna, gliniasto piaszczysta, umiarkowanie żyzna. roślina tolerancyjna na typ gleby.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1 : 1 + drenaż.
Odczyn pH 6,8 - 7,4 obojętny. Tolerancyjna na odczyn. Lubi obojętny do lekko zasadowego.
Wymagania Podlewać co 1-2 tygonie by gleba była stale umiarkowanie wilgotna. Nawozić nawozem wolnodziałającym lub dla roślin kwitnących. Po kwitnieniu usuwać przekwitłe kwistostany dla uniknięcia samosiewu. Suche liście usuwać póżną jesienią lub wczesną wiosną. Ograniczać rozrost.
Rozmnażanie.
Podział dużych kęp wczesną wiosną lub jesienią. Siew- nie wymaga stratyfikacji.
Zastosowanie Roślina ozdobna, zadarniająca, okrywowa do wiekszych ogrodów skalnych, pod krzewami, na murki, w szczeliny skalne, na rabaty bylinowe i nad oczka wodne. Nadaje sie na kwiat cięty.
Etymologia Nazwa "Campanulla" od łacińskiego "mały dzwon" z uwagi na dzwonkowaty kształt kwiatów.
Nazwa gatunku "collina"= wzgórza, pagórki.

[Janusz100]

SASANKA KAUKASKA
Pulsatilla caucasica

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Niska, górska bylina kłączowa o pokroju krzaczastym i ozdobnych liściach, kwiatach i owocach. Podobna w pokroju do P.albana z drobno pociętych, pierzastych i miękko owłosionych liści zebranych w rozety...lecz kwiaty ma smuklejsze, nie zwisłe, lecz wzniesione do góry. Tworzy kępy...."Jedna z ładniejszych, żółtych sasanek"...17/ Prawdziwy klejnot.Tworzy kępy.
Korzeń ma palowy. Kwiaty delikatne, dzwonkowate, wzniesione do góry. Roślina trująca.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 17
T-2 Łatwa w uprawie

Wysokość 15-20 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie IV
Kolor bladożółty lub bladofioletowy
USDA 4
Rośnie w górach Kaukazu.
[/b]Stanowisko słoneczne, umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto gliniasta wapienna
Podłoże - ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż + ca
Odczyn obojętny do zasadowego.Nie jest wrażliwa na brak wapnia w glebie. 17/
Wymagania. Ogławiać kwiatostany, powtórnie kwitnie.Chronić przed ślimakami. Zimą sucho.
Rozmnażanie Siew bezpośrednio po zbiorze nasion. Sadzonkowanie
Zastosowanie Roślina ozdobna do małych ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, pojemników, koryt
Etymologia Nazwa "Pulsatilla" pochodzi od łacińskiego słowa "pulsatus" = przetaczający wiatr, pulsujace, z uwagi na puszyste nasiona poruszane najmniejszym powiewem wiatru.Nazwa gatunku "caucasica" od siedliska rośliny na Kaukazie.

[Janusz100]

ASTER PŁOŻĄCY
Aster speciosus "Connecticut"

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina płożąca, niezimozielona cenna z uwagi na bardzo póżny okres kwitnienia. Pędy ma sztywne, drewniejące i zakorzeniające się w podłożu, silnie rozgałęzione, płożące. Liście ma ciemnozielone, lancetowate gęsto pokrywające łodygi.Rozrasta się poziomo na powierzchni gleby tworząc efektowne kobierce. Dywany liści pokryte jesienią ogromną ilością małych kwiatów o średnicy do 1 cm. Tworzy dywan pojedynczych, białych kwiatów z żółtym oczkiem, kwitnie długo jeszcze po przymrozkach jesiennych. W okresie kwitnienia roślina wygląda jak przyprószona śniegiem.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna
T-2 Łatwa w uprawie

Wysokość 5- 15 cm
Szerokość
Kolor biały (beżowy, kremowy)
Kwitnie X-XI
Mrozoodporność USDA 4
Stanowisko słoneczne do półcieniste. W półcieniu mniej obficie kwitnie.
Gleba przepuszczalna, ale może być cięższa, piaszczysto gliniasta przeciętna, umiarkowanie wilgotna, średnio żyzna. W żyżniejszm podłożu rozrasta się intensywnie.
Podłoże + drenaż
Odczyn pH 5,5-7,2 obojętny
Wymagania Dzielić i przesadzać co 3-5 lat. Wiosną przyciąć pędy o 1/2 długości. W zimie lekko okrywać.
Rozmnażanie Sadzonkowanie sadzonki pędowe wiosną. Oddzielanie ukorzenionych pędów. Siew - nie zawsze zawiązuje nasiona.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, pojemników, na tarasy, cmentarze, zadarniająca na skarpy.

[Janusz100]

JASTRZĘBIEC KOSMATY
Hieracium villosum





Górska bylina kłączowa o pokroju płaskim, płożącym, ozdobnych szarozielonych liściach i jaskrawych, żółtych kwiatach. Jeden z najbardziej dekoracyjnych jastrzębców. Tworzy kępy. ..." Gatunek...nadający się do sadzenia w ogrodach skalnych"... 1/
Występuje od piętra dolnego po hale na murawach naskalnych.
Z kłącza wyrasta rozeta liści odziomkowych i do kilku łodyg kwiatostanowych. Łodygi są wyprostowane, ulistnione, mało rozgałęzione, gęsto pokryte włoskami. Liście są lancetowate, ząbkowane, faliste, pokryte włoskami, miękkie, wełniste. Liście odziomkowe są coraz mniejsze ku górze łodygi. Kwiaty średnicy do 2,5 cm. Płatki języczkowe zebrane w koszyczki. Kwiatostany po 1-4 główek kwiatostanowych. Kwitnie długo. Rośnie szybko. Nie jest długowieczny, ale sam się rozsiewa. Gatunek zmienny. Roślina rodzima.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 4/ 11/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 15-30 cm
Szerokość 30 cm i więcej
Kwitnie VI-VIII Powtarza
Kolor żółty
Mrozoodporność USDA 5, 6.

Rośnie na kamienistym lub trawiastym podłożu wapiennym na suchych murawach, piargach, wapiennych skałach na wysokości 1400-2500 m.npm. w górach Europy Środkowej i Południowo Wschodniej - Alpy, Apeniny, Jura, Bałkany, Karpaty i Azji do Syberii Zachodniej. W Polsce wyłącznie w Tatrach.
Stanowisko słoneczne, umiarkowanie wilgotne, umiarkowanie chłodne. Toleruje suszę.
Gleba normalna przepuszczalna, piaszczysto gliniasto próchnicza, żwirowo kamienista, umiarkowanie żyzna do ubogiej. Tolerancyjna na typ gleby.
Podłoże - ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn obojętny do zasadowego. Lubi zasadowy.
Wymagania Podlewać skąpo. Ogławiać z uwagi na samosiew. Zimą sucho.
Rozmnażanie Siew IV-VI po stratyfikacji. Kwitnie w 2 roku. Samosiew. Podział - trudno.
Zastosowanie Ozdobna roślina zadarniająca przeznaczona do ogrodów skalnych, naturalistycznych, na rabaty i obwódki. Ładnie wygląda w towarzystwie rojników.
Roślina lecznicza o działaniu gojącym, leczy rany, wykrztuśnym i moczopędnym.
Etymologia Nazwa rodzaju pochodzi z grec. "hierakion" = jastrząb. Nazwa gatunku "Villosum" = owłosienie, w związku tym, że cała roślina jest gęsto owłosiona.

[Janusz100]

FLOKS COVILLE,A
Phlox covillei Syn. P.caespitosa var. covillei





Niska, zimozielona bylina górska o ozdobnych, ciemnozielonych liściach i białych kwiatach. Kwitnie oficie. Tworzy gęste poduszki, darnie.
Łodygi ma gęsto rozgałęzione, ulistnione. Liście drobne, lancetowate, wąskie, igłowate, sztywne. Kwiaty kielichowate, małe do 1 cm średnicy, białe z długą rurką, pięciopłatkowe, zebrane po 1-2 na szczycie łodyg. Kwiaty selikatnie pachną. Rośnie wolno.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 5/ 11/ 17/.
T-1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 3-7 cm
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie IV-V (VI)
Kolor biały (bladoróżowy, lawendowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w zaroślach krzewinkowych, miejscach suchych, otwartych skalistych na wysokości 3000-4400 m.npm. w górach Południowo zachodnich Stanów Zjednoczonych - Kalifornia, Nevada.
Stanowisko słoneczne do umiarkowanie półcienistego, umiarkowanie suche, ciepłe. W półcieniu dłużej kwitnie. Nie znosi stagnującej wody.
Gleba normalna do mineralnej, przepuszczalna, piaszczysto gliniasta, żwirowo próchnicza, niekwaśna. Rośnie w ogrodowej, przepuszczalnej, piaszczystej.
Odczyn lekko kwaśny do obojętny.
Podłoże - ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys 1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 0 : 1 : 1 + drenaż
Wymagania Roślina ekspansywna - trzeba co jakiś czas przerzedzić. Regularnie odchwaszczać. Podlewać gdy dłuższa susza i w razie potrzeby nawozić jednorazowo, nawozem wolnodziałającym - latem. Po kwitnieniu ściąć kwiaty. Zimą sucho (drenaż). Zimą lekko okrywać. W chłodniejszych rejonach Polski może przemarzać.
Rozmnażanie Podział bryły korzeniowej po kwitnieniu. Sadzonkowanie. W naszych warunkach nasion nie zawiązuje.
Zastosowanie Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych,na murki, do pojemników, na skarpy, rabatu i do ogrodów naruralistycznych.
Etymologia Nazwa "Phlox" z greckiego "phlox" = płomień z powodu koloru czerwonych kwiatów niektórych odmian. Nazwa gatunku od nazwiska Federica Vernon Coville ( 1867-1937) amerykańskiego botanika i głównego ogrodnika Departamentu Rolnictwa USA.

[Janusz100]

ROZCHODNIK WłOSISTY
Sedum pilosum Syn. Prometheum pilosum, R.kosmaty





Roślina górska, dwuletnia o zimozielonych liściach tworzących rozety oraz bardzo dekoracyjnych intensywnie różowych kwiatach.
Liście ma miękkie, łopatkowate, oliwkowozielone, pokryte drobnymi włoskami, które przy intensywnym nasłonecznieniu przebarwiają się na kolor czerwonobrunatny. Liście zebrane są w gęste rozety, podobne do rozet rojników, średnicy 2-4 cm. W drugim roku uprawy z każdej rozetki wyrasta pęd kwiatostanowy wysokości ok 8 cm w górnej części rozgałęziony. Tworzy zbity, płaskokulisty kwiatostan. Kwiaty ma pięciopłatkowe, średnicy 0,5-1 cm. Kwitnie w drugim roku po wysiewie. Po kwitnieniu i wydaniu nasion cała roślina zamiera. Roślina odnawia się z licznego samosiewu.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1, 5, 11, 17.
T-3 Średnio wymagająca zwłaszcza z uwagi na konieczność corocznego odnawiania z siewu.

Wysokość 6-10 cm
Szerokość 4-10 cm
Kwitnie (IV) V-VI (VII) w zależności od pory kiełkowania i warunków pogodowych
Kolor jasnoróżowy do czerwonoróżowego (biały, żółty)
USDA 5

Rośnie na suchych skałach wapiennych i w suchych szczelinach skalnych na Kaukazie w Turcji i Północnym Iranie na wysokości 800-2400 m.npm.
Stanowisko słoneczne, suche, ciepłe .
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, skalista, jałowa, wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys + drenaż + Ca 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0
Odczyn zasadowy
Wymagania Ściółkować żwirkiem kamiennym. Nie ogławiać ! Zebrać nasiona. Roślina dwuletnia, zamiera po kwitnieniu. Samosiewy dobrze jest przechowywać w zimnym pomieszczeniu do wiosny. W miejscach suchych w zimie tworzy kępy z samosiewu. Podczas deszczowej pogody kwiaty maja tendencje do pokładania się, ponieważ kwiatostany są ciężkie. Zimą sucho (daszek).
Roślina mrozoodporna.
Rozmnażanie Należy zebrać nasiona i corocznie wysiewać. Siew zimą lub wczesną wiosna po stratyfikacji. Samosiew.
Zastosowanie Ozdobna roślina skalna przeznaczona do ogrodów skalnych, Alpine house, pojemników, koryt. Nadaje się do uprawy doniczkowej w domu.
Etymologia Etymologia Nazwa "Sedum" pochodzi od łacińskiego słowa "sedare" = uspokoić, gdyż niektóre gatunki łagodzą ból ran. Wg. innej interpretacji pochodzi od łacińskiego słowa "sedere" = siedzieć, gdyż rośliny są niskie i przylegają do podłoża. Ta ostatnia interpretracja wydaje się bardziej poprawna. Nazwa gatunku "pilosum" z j.łacińskiego = owłosienie.

[Janusz100]

DZWONCZYN CZARNOGÓRSKI
Edraianthus montenegrinus Syn.E.graminifolius f.montenegrinus





Roślina górska, częściowo zimozielona ozdobna z uwagi na dzwonkowate kwiaty.
Tworzy małe kępki, równowąskich, trawiastych, sinozielonych liści do 4 cm długości. Kwiaty ma pojedyncze do 3, na krótkich łodyżkach, skierowane ku górze. Kwiaty są dzwonkowate, niebieskofioletowe, długości 3 cm, bardzo duże w stosunku do wielkości rośliny. Botanicy są skłonni do uznania go za odrębny gatunek od E.graminifolius z uwagi na krótkie liście i łodygi kwiatostanowe oraz pojedyncze kwiaty.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 11, 17.
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 5-10 cm (15 cm)
Szerokość 8-10 cm
Kwitnie V-VI
Kolor niebieskofioletowy (biały)
USDA 7

Rośnie w szczelinach wapiennych skał w północnej Czarnogórze - Dumitor, Komovi do wysokości 2500 m.npm. Endemit.
Stanowisko słoneczne, wilgotne, chłodne.
Gleba mineralna do normalnej przepuszczalna, piasczcysto, żwirowo, prócznicza, wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0 + drenaż + Ca
Odczyn - w naturze ponad pH 8. W ogrodzie tolerancyjna na odczyn, ale w podłożu niezasadowym kwiaty ma mniej intensywnie wybarwione.
Wymagania Ściółkować wokół rośliny żwirkiem. Wymaga podłoża suchego przy szyjce korzeniowej. Podlewać od póżnej wiosny do lata. Zimą sucho (daszek).
Rozmnażanie Wysiew nasion póżną zimą lub wiosną - łatwo.(stratyfikacja). Sadzonki z bocznych pędów wiosną - trudniej.
Odmiana
ssp. dumitoreus
Zastosowanie roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na półki skalne, w szczeliny, na suche murki, do pojemników i ogrodów
żwirowych.
EtymologiaNazwa"Edrainathus" wywodzi się z greckich słów "hedraios" = siedzi,siedzący i "anthos" kwiat, bu podkreślić, że kwiaty są blisko ziemi. Nazwa gatunku "montenegrinus" od Czarnogóry.

[Janusz100]

DZWONCZYN WĄSKOLISTNY
Edraianthus tenuifolius Syn. Wahlenbergia tenuifolia





Niska, trawiasta bylina , częściowo zimozielona o pokroju płożącym i ozdobnych kwiatach.
Tworzy kępki równowąskich, orzęsionych na brzegach liści, długości 5 cm, szerokości do 1 cm. Pędy ma długości 10-15 cm. Kwiaty wzniesione na krótkich łodygach w główkach po 5-15 kwiatów. Kwiaty dzwonkowate, jasnofioletowe z jaśniejszymi wnętrzami. Roślina krótkowieczna, nawet w naturze, ale odnawia się przez samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 17, 24, 40.
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 20 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor ciemnoniebieski, niebieskofioletowy (biały)
USDA 6

Rośnie w Bałkanach Zachodnich od Chorwacji po Albanię i Grecję do 1000 m.npm. na podłożach wapiennych.
Stanowisko słoneczne do umiarkowanie słonecznego, umiarkowanie wilgotne, chłodne. Roślina odporna na suszę.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, żwirowo próchnicza, wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 0 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,6 - 7,8 obojętny, lekko zasadowy. W naturze rośnie na wapieniach, w ogrodzie może rosnąć na glebie o odczynie obojętnym.
Wymagania Nie przesadzać (korzeń palowy) Ściółkowa wokół rośliny żwirkiem zwłaszcza wokół szyjki korzeniowej, która musi być sucha. Podlewać od póżnej wiosny do lata. Zimą sucho (daszek)
Zastosowanie roślina ozdobna do ogrodów skalnych, szczeliny skalne, suche murki, pojemniki.
RozmnażanieSiew w końcu zimy w I, II w temperaturze pokojowej, ale można i do gruntu po stratyfikacji.. Możliwy samosiew. Siewki należy wcześnie wysadzać na miejsca stałe. Krzyżuje się łatwo stąd konieczna selekcja.
EtymologiaNazwa"Edrainathus" wywodzi się z greckich słów "hedraios" = siedzi,siedzący i "anthos" kwiat, bu podkreślić, że kwiaty są blisko ziemi.

[Janusz100]

PEŁNIK ALPEJSKI
Trollius altissimus Syn. T.europaeus ssp.transilvanicus, P.siedmioogrodzki





Bylina wysokogórska,niezimozielona o ozdobnych pierzastych liściach i jaskrawych kwiatach.
Wyrasta z krótkiego kłącza. Liście odziomkowe ma na długich ogonkach z blaszkami podzielonymi na pięć odcinków, głęboko rozciętych na kilka klap (z reguły 3). Łodygę ma nierozgałęzioną, ulistnioną. Liście łodygowe są mniejsze i słabiej podzielone, zmniejszające się ku górze łodygi. Na szczycie łodygi wytwarza pojedynczy, duży, kulisty kwiat średnicy do 3 cm złożony z 10-15 płatków (działek kielicha). Płatki zachodzą na siebie stwarzając wrażenie pełnych, stąd polska nazwa rośliny. Kwiaty są wyglądem podobne do róży, lekko pachnące. Pojedyncze kwiaty kwitną krótko, ale sukcesywnie rozwijają się nowe kwiaty. W czasie deszczu, niepogody kwiaty zamykają się. Bardzo podobnym gatunkiem jest T.europaeus, ale jest wyższy i ma mniejsze kwiaty. Roślina trująca. Roślina rodzima.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 7/ 11/ 25/ 26/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Rośnie na łąkach, halach górskich, wilgotnych półkach, szczelinach i piargach, w ziołoroślach nad potokami na podłożu zarówno wapiennym jak i granitowym w górach Europy Środkowej i Południowej - Kaukaz. W Polsce w Sudetach, Karpatach- Tatry, Pieniny, Bieszczady na wysokości 940-2100 m.npm.

Wysokość 20-30 cm (35cm)
Szerokość 30-50 cm.
Kwitnie (V) VI-VII
Kolor złocistożółty, cytrynowożółty
USDA 4
do
Stanowisko słoneczne w południe ocienione (od 10-16 tej) lub "pstrokaty" cień rzadkiego drzewa lub krzewu , mokre, stale wilgotne, chłodne. Roślina tolerancyjna na stanowiska bardziej suche, ale rośnie wówczas słabo.
Gleba cięższa z domieszka gliny i torfu, zasobna w próchnicę.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1 : 1
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy
Wymagania Ogławiać. Podlewać w lecie nawet codziennie. Młode pełniki ściąć przy ziemi, co spowoduje ich rozkrzewienie i obfite kwitnienie w następnym roku.
Rozmnażanie Siew wiosna lub jesienią (stratyfikacja) - łatwo. Podział wczesną wiosną lub póżnym latem.
Odmiany W uprawie ogrodowej rzxadko występują czyste formy tego pełnika. Najczęściej są to krzyżówki zwane wpólną nazwą
Trollius x cultorum.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, naturalistycznych, przy brzegach oczek cieków i wodnych, na rabaty bylinowe. Nadaje sie na kwiat cięty. Roślina lecznicza. Roślina objęta ścisłą ochroną. Motyw dekoracyjny góralski.
Etymologia Nazwa rodzaju"trollius" z języka greckiego = pełnik, z uwagi na "pełne", wielopłatkowe kwiaty. Nazwa gatunku "altissimus" od "altus" = najbardziej wysoki.