Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

SŁONECZNICA CONGESTUM
Delosperma congestum Gold Nugget





Sukulent. Niska wysokogórska bylin zimozielona, Podkrzew o dekoracyjnych liściach i kwiatach. Tworzy płaskie poduszki, gęste kobierce i nawisy na kamieniach. Liście ma gruboszowate, trójkanciaste, mięsiste, ostro zakończone. Liście jasnozielone przebarwiają się zimą na bordowo. Kwiaty duże, średnicy 2-3 cm, podobne do kwiatów stokrotek tylko jasnożółte, błyszczące, z białym oczkiem. Kwiaty otwierają się przy słonecznej pogodzie. Kwitnie długo. Rośnie umiarkowanie. Bardzo podoba do D.nubigenum,jest jednak bardziej zwarta, kwitnie obficiej, lepiej zimuje, tworzy nasiona a nawet daje samosiewy. /"Ogrody" nr 3/2008/. W jednym miejscu do 5 lat.

Ocena ** Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 33/ i 53/.
T-2 Łatwa w uprawie. Jedna z najłatwiejszych z rodzaju.

Wysokość 5-7 cm (10 cm)
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie V-VIII
Kolor jasnozółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na skałach i piargach w wyusokich górach do 3200 m.npm w Afryce Południowej.
Stanowisko bardzo słoneczne (wystawa południowa lub zachodnia) 53/ do półcienistego, suche do umiarkowanie wilgotnego, ciepłe. Toleruje suszę. Lubi w lecie po południu - cień.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczlna, piaszczysto gliniasto żwirowo kamienista, umiarkowanie żyzna do ubogiej.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys !1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 0 : 1 : 1 + dobry drenaz.
Odczyn pH 6,1-7,8 obojętny do lekko zasadowy.
Wymagania Nawozić wiosną - umiarkowanie. Unikać nadmiernego podlewania w lecie, chociaz potrzebuje więcej wody niż inne gatunki. Zimą sucho (daszek). Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział kęp. Sadzonkowanie - sadzonki zdrewniałe. Siew 9samosiew).
Zastosowanie
Ozdobna bylina okrywowa do ogrodów skalnych,alpinariów, ogrodów żwirowych, do pojemników, na murki i skarpy. Ładnie wygląda np. z opuncją.
Odmiana ?Gold Nugget? 5 cm Kwiaty cytrynowożółte. Liście ciemnozielone.** AGM 2012
Etymologia Nazwa "Delosperma" z greckich słów "delos" = jawne, ewidentne, widzialne i "sperma" = nasiono, ziarno . Nazwa nadana z uwagi na otwartą owocnię, w której przechowywane są nasiona.

[Janusz100]

TRÓJLIST WYPROSTOWANY
Trillium erectum Syn. Red Trillium





Wysoka, leśna, kłączowa roślina okrywowa ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Starsze okazy tworzą duże kępy.
Z grubych kłączy wyrastają wyprostowane, nierozgałęzione pędy. Pędy mają tylko 3 liście i na szczycie pojedynczy trójpłatkowy kwiat oparty na 3 przylistkach. Liście ma siedzące, zwężające się ku szczytowi, jednolicie zielone z wyrażnym żyłkowaniem. Kwiaty ma lekko zwieszone, średnicy 3-6 cm, nieprzyjemnie pachnące. Kwitnie 3 tygodnie. Po kwitnieniu, latem liście zamierają. Owocem jest czerwona jagoda. Roślina długowieczna, żyje ok. 30 lat. Rośnie wolno.

Ocena ** AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 25/ 33/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 15-40 cm
Szerokość 30 cm
Kwitnie IV-VI
Kolor różowy do czerwony (biały, bladożółty, zielonkawy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w jasnych żyznych lasach liściastych (dąb, klon, buk), zaroślach, na brzegach rzek i strumieni na wysokości 200-700 m.npm. w części wschodniej Ameryki Północnej i w Kanadzie.
Stanowisko półcieniste do cienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, chłodne. W okresie wegetacji słoneczne
i wilgotne. Nie znosi stagnującej wody.
Gleba organiczna, przepuszczalna, głęboka, piaszczysto ilasta, zasobna.
Odczyn pH 5,6 - 7,5 lekko kwaśny do obojętnego.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2 + nieco torfu kwaśnego
Wymagania Sadzić póżnym latem lub jesienią na głębokość 10 cm co 20-30 cm w glebę głeboko uprawioną. Nie lubi przesadzania. Nie sadzić w sąsiedztwie roślin ekspansywnych. W okresie wegetacji podlewać gdy sucho. Wczesna wiosną nawozić nawozem wolnodziałającym lub obornikiem. Gdy kwiaty więdną nawozem dla roślin cebulowych lub jesienią kompostować. Oznaczyć miejsce sadzenia, bo liście usychają w lecie. Nie ścinać kwiatów ani liści. Zimą lekko okrywać zwłaszcza młode rośliny.
Rozmnażanie Podział kłączy póżnym latem lub wczesna jesienią. Siew nasion bezpośrednio po zbiorze(stratyfikacja). Kiełkują po 2 zimach, kwitną po 5 latach. 4/
Zastrosowanie
Roślina okrywowa do ofgrodów skalnych i leśnych. Roślina jadalna i lecznicza o właściwościach ściągających i antyseptycznych.
Odmiana var.album odmiana biała.
Etymologia Nazwa rodzajowa ?trillium? od łac. tres = trzy, trilix= trzykrotny i lilium=lilia Liście, podsadki i płatki okwiatu po 3. Nazwa gatunkowa z łac. erectus = w pozycji pionowej, odnosi się do wyprostowanej łodygi.

[Janusz100]

TRÓJLIST WIELKOKWIATOWY
Trillium grandiflorum Syn. T.erythrocarpum, T. rhomboideum





Wysoka, leśna bylina okrywowa o ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy kępy. ..."Jedna z najefektowniejszych amerykańskich dziko rosnących roślin kwitnących"... 1/
Ma krótkie, grube kłącze z którego wyrastają wyprostowane, nierozgałęzione łodygi w górnej części wytwarzające okółek trzech liści. Liście są jajowate, zaostrzone na końcach, ciemnozielone, bez plamek. Liście z widocznym żyłkowaniem, nieco pofałdowane. Nieco ponad okółkiem liści wytwarza pojedynczy kwiat złożony z 3 zielonych podsadek i 3 białych płatków w stronę brzegów różowiejące. Płatki w miarę przekwitania różowieją. Liście zamierają po kwitnieniu - latem. Rośnie wolno. Roślina długowieczna - do 70 lat.

Ocena ** Bardzo dekoracyjna roślina. Polecana przez 1/2/ 33/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 20-40 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie (IV) V-VI
Kolor biały (różowawy, zielonawy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie w żyznych, wyżynnych lasach liściastych i mieszanych, zaroślach i przydrożach w północno wschodniej części Ameryki Północnej i Kanada.
Stanowisko Półcieniste do cienistego (wystawa wschodnia), wilgotne, chłodne.
Gleba organiczna, przepuszczalna, piaszczysto ilasto, próchnicza, żyzna.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2
Odczyn pH 5,6 - 7,5 Lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania Najłatwiejszy w uprawie z trójlistów. Sadzić na głębokość 10 cm co 20 cm. Oznaczyć miejsca sadzenia. Wiosną nawozić nawozami organicznymi. Chronić przed suszą - podlewać. Jesienią kompostować.
Rozmnażenie Starsze rośliny można dzielić. Podzial kłączy póżnym latem lub wczesna jesienią. Siew na jesieni. Kiełkuje po 2 zimach. Kwitnie po 4 - 5 latach.
Zastosowanie Ozdobna roślina okrywowa do ogrodów skalnych, naturalistyhcznych lub leśnych, pod drzewa i krzewy liściaste. Roślina jadalna - liście. Roślina lecznicza.
Odmiana "Flore Pleno" ma pełne kwiaty]?Snow Bunting? ma kwiaty białe, pełne, f. roseum ? kwiaty różowe, f. variegatum ? płatki zielono, białe.
Etymologia Nazwa rodzajowa ?trillium? od łac. tres = trzy, trilix= trzykrotny i lilium=lilia Liście, podsadki i płatki okwiatu po 3. Nazwa gatunkowa "grandiflorum"= wielkokwiatowa z uwagi na wielkość kwiatów.

[Janusz100]

GOŻDZIK SIEDMIOGRODZKI
Dianthus callizonus





Drobna, zimosielona bylina górska o pokroju kępiastym i ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy niewielkie, gęste kępki. ..."Piękny, wielkokwiatowy idealny na półki skalne"... 9/
Z grubego kłącza wyrastają pędy wzniesione lub pokładające się, wysokości 5 - 10 cm, są one rzadko naprzeciwlegle ulistnione z pojedynczym kwiatem na szczycie. Liście są lancetowate, szarozielone, błyszczące, górne ostro zakończone, dolne tępe, osadzone na łodydze parami. Kwiaty pięciopłatkowe, różowofioletowe, średnicy 2,5-4 cm, z ciemniejszym pierścieniem i drobnymi białymi plamkami u nasady płatków, w gardzieli owłosione. Płatki są na górze ząbkowane.

Ocena ** AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 24/ 33/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca. A. Rehacek nie zalicza jej do trudnych w uprawie, w przeciwieństwie do D. glacjalis. 53/

Wysokość 5-10 cm (15cm)
Szerokośc 12-20 cm
Kwitnie (V) VI
Kolor różowofioletowy
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w górach na skałach tarasach i piargach wapiennych w południowych Karpatach do wysokości 2000 m.npm.- Piatra Craiului w Rumunii. Endemit.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione do półcienistego (wystawa wschodnia), suche do umiarkowanie wilgotnego, osłonięte, chłodne.
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto żwirowo próchnicza, lekko kamienista, ale dość żyzna, lekko wapienna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż + Ca .
Odczyn lekko zasadowy
Wymagania Nie sadzić w pobliżu roślin ekspansywnych, bo mogą go zagłuszyć. Podlewać rzadko tylko gdy susza. Zimą sucho. Zimą okrywać.
Rozmnażanie
Podział starszych poduszek. Sadzonkowanie - sadzonki zielne w VII. Siew w III.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na półki skalne, skarpy, murki, do pojemników. Ladnie wygląda z innymi niewielkim roślinami skalnymi.
Etymologia Nazwa "Dianthus" pochodzi od greckich słów "Dios" = bóg oraz "anthos" = kwiat. Inaczej - kwiat boga, niebiański kwiat , kwiat Jowisza.

[Janusz100]

PENSTEMON KOSMATY
Penstemon hirsutus var Pygmaeus Syn.Chelone hirsuta,Wąsatka kosmata, Żółwik kosmaty.





Karłowa, górska bylina krzaczasta, zimozielona ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy kępy. Jeden z najłatwiejszych w uprawie. gatunków...często stosowany w ogrodach skalnych"... 1/
Pędy ma wyprostowane, pokładające się, gęsto owłosione, czerwono nabiegłe. Liście lancetowate, brzegiem nierówno ząbkowane, osadzone na łodydze naprzeciwlegle, ciemnozielone, przebarwiajace sie zimą na brązowo. Kwiaty fioletowo białe z żółtą gardzielą, pięciopłatkowe, rurkowato lejkowate, długości 2,5 cm zebrane w wiechy. Kwitnie obficie i długo, ponad 4 tygodnie. Rośnie umiarkowanie. Samosiew niewielki..

Ocena * dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 25/ 53/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokośc 10-15 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie VI-VII. powtarza jesienia.
Kolor jasno fioletowy (biały do różne odcienie lawendy)
USDA 4

Rośnie na górskich łąkach, leśnych polanach, kamienistych urwiskach w wschodniej i północno wschodniej części Ameryki Północnej i wschodniej Kanadzie.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne do suchego, osłonięte.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto gliniasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna. Roślina odporna na suszę. Nienawidzi gleb ciężkich i podmokłych. W uboższej glebie żyje dłużej.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1 : 1 + drenaż.
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Dzielić i przesadzać co 3 - 4 lata. Sadzić w miejsce osłonięte przed wiatrem. Wiosna nawozić nawozem wolnodzialającym lub organicznym. W razie suszy podlewać. Po przekwitnieniu ogławiać kwiaty do górnych liści, a stare łodygi kwiatowe przycinać do póżnej jesieni lub wiosną. Zimą sucho. Zima lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp - łatwo. Sadzonkowanie - sadzonki bocznych pędów - wczesnym latem. Siew jesienią - stratyfikacja, selekcja.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na murki w szczeliny skalne, skarpy, rabaty bylinowe, do pojemników, na tarasy. Nadaje się na kwiat cięty. Ładnie wygląda w towarzystwie szałwi, rozchodników lub gożdzików.
Odmiany
[b"]Albus"[/b] Kwiaty białe.
Etymologia Nazwa ?Penstemon? z łac.?pente? - jeden z pięciu ? piąty pręcik jest sterylny i inny niż pozostałe. Narwa gatunku hirsutus = wlochaty, kosmaty, owłosiony,

[Janusz100]

PENSTEMON SKALNY.
Penstemon rupicola 'Six Hills" Syn. Penstemon"Six Hills Hybrid"





Niska, zimozielona, płożąca krzewinka ozdobna z uwagi na kwiaty. Tworzy darnie.
Liście ma eliptyczne do okrągłych, skórzaste, grube, sztywne, brzegiem drobno ząbkowane, szarozielone, na spodzie brązowawe, 1-2 cm długości. Kwiaty ma lejkowate, cylindryczne, długości 2,5-3,5 cm, różowoliliowe, zebrane w niewielkie kwiatostany po 2-4 sztuki na szczytach łodyg.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 53.
T-2 Łatwa w uprawie.
Wysokość 5 - 15 cm
Szerokość 20-50 cm
Kwitnie V - VI
Kolor różowoliliowy
Mrozoodporność USDA 7

Mieszaniec Penstemn rupicola i P. fruticosus var. sconleri.
Rodzice rosną na skalistych zboczach w iglastych lasach w części zachodniej Ameryki Północnej.
Stanowisko słoneczne w południe osłonięte (wystawa wschodnia lub północna), do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, ciepłe.
Gleba mineralno próchnicza, przepuszczalna, piaszczysto żwirowa, umiarkowanie żyzna, bezwapienna. Nie lubi gleb ciężkich i podmokłych.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir : grys 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż
Odczyn pH 5,6 - 7,5 kwaśny do obojętnego. Roślina nie znosząca wapna.
Wymagania
Dzielić i przesadzać co 4 lata. Wokół rośliny ściółkować żwirkiem kamiennym. Wiosną kompostować. W lecie podlewać w czasie suszy.
Po przekwitnieniu kwiaty ogławiać. Jesienią ogławiać nisko nad podłożem. Zimą sucho. Zimą dobrze okrywać przed wiatrem, słońcem i mrozem. W zimniejszym klimacie roślina jednoroczna.
Rozmnażanie Podział wiosną - łatwo. Sadzonki bocznych pędów (ukorzeniacz) - wczesnym latem, odcinanie ukorzenionych pędów bocznych.
Zastosowanie
Roślina okrywowa do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów szczelinowych.
Etymologia Nazwa ?Penstemon? z łac.?pente? - jeden z pięciu ? piąty pręcik jest sterylny i inny niż pozostałe. Nazwa odmiany "Six Hills" nazwa wzięta od kurhanów usypanych wzdłuż tzw. drogi rzymskiej w Stevenage w Angli.

[Janusz100]

RUTEWNIK ZAWILCOWATY
Callianthemum anemonoides Syn. C. acaule, C. berardii





Niewielka, niezimozielona wysokogórska bylina kłączowa ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Tworzy zwarte, niskie kępki. "...świetna roślina do ogrodów skalnych"... 1/ Zwiastun wiosny. Relikt polodowcowy.
Z krótkiego kłącza wyrasta kępka pierzastych, mocno powcinanych, odziomkowych liści na długich ogonkach. W czasie kwitnienia liście odziomkowe nie są w pełni wyrośnięte. Z pomiędzy liści wyrasta łodyga z pojedynczym kwiatem, często pozbawiona liści lub z jednym liściem, liście te są małe, krótkoogonkowe. Liście młode przebarwione są na bordowo, starsze są niebieskozielone. Kwiaty ma 12 do 18 płatkowe, średnicy 2,5-3,5 cm, białe z zielonożółtym lub żółtym oczkiem. Po kwitnieniu łodyga wydłuża się do 20 cm. Rośnie bardzo wolno. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 24/ 31/ 53.
T-3 Średnio wymagająca. Wg. Z.Rehacka - trudna w uprawie. wg. E.Radziula - dla doświadczonych kolekcjonerów.

Wysokość 6-15 cm (20cm)
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie (III) IV
Kolor biały (bladoróżowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w wilgotnym rumoszu skalnym, w jasnych, górskich lasach iglastych (sosnowych), na dolomitach i skałach wapiennych, na wysokości 700-1200 m.npm. w Alpach austryjackich, włoskich i Styrii. Endemit północno wschodnich Alp Wapiennych.
Stanowisko słoneczne w południe ocienione (wystawa północna), do umiarkowanie ocienionego (zwłaszcza latem), stale umiarkowanie wilgotne, chłodne.
Gleba mineralna, przepuszczalna, piaszczysto żwirowo próchnicza, umiarkowanie żyzna do żyznej, zasadowa.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + Ca + dobry drenaż
Odczyn lekko zasadowy do zasadowy.
Wymagania Kłącza sadzić poziomo. Wokół rośliny Sciółkować żwirkiem wapiennym. Podlewać by podłoże było stale wilgotne, zwłaszcza wiosną i wczesnym latem. Zimą sucho drenaż i daszek. Im starsza roślina tym obficiej kwitnie.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp - ostrożnie. Siew bezpośrednio po zbiorze nasion - jesienią - łatwo. Kwitnie w 2 roku.
Zastosowanie Bylina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów szczelinowych i żwirowych.
Etymologia Nazwa rodzaju "Callianthemum" z grec. "calli"= piękny, "anthos" = kwiat. Nazwa gatunku "anemonoides" = zawilcowaty z uwagi na podobieństwo liści do liści zawilca.

[Janusz100]

Dzwonczyn trawolistny
Edraianthus graminifolius Syn Wahlenbergia graminifolia, Campanula graminifolia.





Niska bylina wysokogórska, o kępiastym pokroju, dekoracyjnych, zimozielonych liściach i intensywnej barwie kwiatów. Tworzy regularne poduszki...."Malowniczy i niezastąpiony na każdym skalniaku"... 9/
Liście ma trawiaste, równowąskie, lancetowate, zebrane w odziomkowe, gęste rozety, matowo ciemnozielone. Spomiędzy nich wyrasta kilka półleżących pędów kwiatostanowych. Pędy są wzniesione, nierozgałezione, często przebarwione na czerwonawo. Kwiaty dzwonkowate, pięciopłatkowe, niebieskofioletowe, owłosione na brzegach, długości 1,5-3 cm, siedzące, wyprostowane, zebrane po 3 - 6 w szczytowych kulistych pęczkach. Kwitnie obficie w okresie do 1 miesiąca. Roślina krótkowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina akalna. Polecana przez 2/ 9/ 15/ 24/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość20-30 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor niebieskofioletowy (fioletowy, biały - rzadko)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na skalistych, wapiennych zboczach na wysokości 1500-2300 m.npm. w Europie Południowo Wschodniej, w środkowych i południowych Apeninach, Bałkanach i południowych Karpatach.
Stanowisko bardzosłoneczne (wystawa południowa lub zachodnia) 53/ do umiarkowanie półcienistego, umiarkowanie suche do umiarkowanie wilgotnego (w okresie kwitnienia), ciepłe.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa, zasadowa.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 0 : 1 lub 1 : 1 : 1 + Ca + drenaż
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Nie przesadzać z uwagi na długi korzeń. Podlewać od póżnej wiosny do lata. Wiosną nawozić ostrożnie nawozem wolnodziałającym lub kompostem, latem nawozem dla rożlin kwitnących. Zimą sucho (drenaż + daszek). Zimą okrywać.
Rozmnażanie Siew nasion zimą lub wczesną wiosną po stratyfikacji. Sadzonkowanie - bocznych pędów - wiosną. Podział niemożliwy.
Odmiana "Albus" Kwiaty białe.
f. montenegrinus przez niektórych botaników uznawana za odrębny gatunek E. montenegrinus Dzwonczyn czarnogórski.
Wys. 5-10cm Kwiaty pojedyncze Czarnogóra - Durmitor, Albania, Macedonia, Kosowo. Stanowisko umiarkowanie wilgotne, chłodne, gleba żwirowo próchnicza.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, szczelinowych, żwirowych, na suche murki i do pojemników oraz na rabaty bylinowe. Ładnie wygląda w towarzystwie np. z karłowatymi gożdzikami o różowych kwiatach"... 9/
Etymologia Nazwa"Edrainathus" wywodzi się z greckich słów "hedraios" = siedzi,siedzący i "anthos" kwiat, bu podkreślić, że kwiaty są blisko ziemi.

[Janusz100]

PSIZĄB ?PAGODA?
Erythronium ?Pagoda?





Niewielka, cebulowa, bulwiasta roślina kwitnąca wiosną. Ozdobna
z uwagi na kwiaty i liście. Psizęby to...?cenne poszukiwane przez miłośników rośliny do ogrodów skalnych??24/. Liście ciemnozielone, błyszczące z brązowymi plamami. Kwiaty żółte, zwisające. Odmiana bardzo żywotna, kwitnąca obficiej niż typ. Kwitnie 2 - 6 tygodni - dłużej w niższych temperaturach.

Ocena ** Bardzo dekoracyjna roślina skalna AGM 1993. Polecana do ogrodów skalnych przez 9/ 33/ 53/
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 20-25 cm (35 cm)
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie (III) IV, V
Kolor kremowożółty
Mrozoodporność USDA 4

Mieszaniec E.toulomnense x E. californicum.
Rodzice rosną w żyznych lasach, wzdłuż strumieni we wschodniej części Ameryki.
Stanowisko pstrokaty cień do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, chłodne. 1/
Gleba organiczna, przepuszczalna, gliniasto piaszczysto ilasta, bogata w próchnicę, l ekko kwaśna.
Podłoże
-ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2. Odczyn pH 5,1 ? 7,5 lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania Sadzić na głębokość 7,5 cm co 15 cm- 30/ w IX-X.
Co kilka lat rozsadzać, bo drobnieje i słabiej kwitnie. Podlewać gdy sucho. Wiosną nawozić nawozem wolnodziałającym. Usuwać uschnięte liście. Zimą sucho. Zimą okrywać.
Rozmnażanie Podział Cebule przybyszowe ? póżnym latem ? łatwo. Zastosowanie Roślina do ogrodów skalnych, na skarpy, do ogrodów żwirowych, na rabaty bylinowe. Roślina jadalna
Etymologia Nazwa rodzaju Erythronium ? Psiząb z uwagi na kształt cebul wygiętych na kształt kła psa.

33/ i 53/ polecają gatunki:E. californicum Psiząb kalifornijski
z Kaliforni Kwiaty kremowobiałe. AGM 1994 i odmianę ?White Beauty? AGM 1993 i E. revoltum Psiząb wywinięty z Ameryki Półn. Kwiaty różowopurpurowe. AGM 1993, a 24/ 31/ i 33/ polecają E. tuolumnense Psiząb tuolumneński z Kaliforni. Kwiaty jaskrawożółte. ** AGM 1993.

[Janusz100]

ROGOWNICA ALPEJSKA
Cerastium alpinum var. lanatum Syn. C.lanatum, C.alpinum ssp. lanatum



"Nanum"

Niewielka , zimozielona, rozłogowa bylina arktyczno-wysokogórska o pokroju płaskim, poduszkowym i ozdobnych srebrzystych, owłosionych liściach. Roślina zadarniająca lub tworząca luźne, małe kępy i nawisy na kamieniach. ..."Atrakcyjna roślina do ogrodów skalnych"... 24/..."
..."Najładniejsza rogownica do dywanowych kompozycji na skarpach i tarasowych skalniakach"... 9/
Z podziemnych cienkich kłączy wyrastają wiotkie, delikatne płożące pędy płone oraz wzniesione pędy kwiatostanowe. Liście małe, zwężające się ku podstawie, zaokrąglone, gęsto pokryte białymi włoskami. Kwiaty białe, nabiegłe purpurowo w gardzieli, pięciopłatkowe, średnicy 1,5-2 cm. Płatki wcięte na szczycie. Kwiaty pojedyncze lub po 2-3 na krótkich wzniesionych pędach. Roślina bardzo zmienna ma kilka podgatunków. Rośnie wolno.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 8/ 9/ 24/ i 31/.
T-3 Roślina średnio wymagająca.

Wysokość 8-15 cm
Szerokość 30 cm i więcej
Kwitnie V-VI (VII)
Kolor biały
Mrozoodporność USDA 3

Rośnie zarówno w górach od Hiszpanii do Grecji na murawach wysokogórskich, na skałach, w szczelinach skalnych i na piargach do wysokości 2850 m.npm. jak i na nizinach na urwiskach skalnych, łąkach, wrzosowiskach, poboczach dróg, brzegach rzek na obszarach arktycznych o zasięgu wokółbiegunowym, Eurazja Północna, Ameryka Północna, Islandia, Grenlandia, Kanada, Laponia na glebach kwaśnych. W Polsce na Babiej Gorze na wysokości 1500-1724 m.npm.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne (wystawa północna lub północno zachodnia) do słonecznego, umiarkowanie wilgotne do suchego, chłodne. Roślina wytrzymała na suszę. Wg. 53/ bardzo słoneczne (wystawa południowa lub zachodnia).
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna do bardzo przepuszczalnej, lekka, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa, kamienista, uboga w wapń. 9/ tylko ssp. glabratum, bezwłosy - rośnie na podłożu wapiennym. Wymaga chłodnego klimatu.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny : grys 1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn lekko kwaśny do obojętny
Wymagania Najlepiej sadzić w pozycji wiszącej, na murku w pionowej szczelinie skalnej lub pod nawisem skalnym. Liście rośliny winny być utrzymane w stanie suchym zarówno w lecie w czasie dłuższych okresów deszczu jak i w zimie. Wymaga chłodnego lata toteż jest trudny w uprawie na nizinach. Po kwitnieniu kwiaty należy ogławiać, by odsłonić dekoracyjne liście. Podlewać skąpo nie na liście.
Zimą sucho - daszek. Roślina całkowicie mrozoodporna.
Rozmnażanie Podział - łatwo. Sadzonkowanie - ukorzenianie płonych pędów w VII, VIII. Siew zimą lub wczesną wiosną (stratyfikacja).
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na skarpy, murki, w szczeliny między kamieniami, do pojemników na tarasy. Ładnie wygląda na większych powierzchniach. 8/
Odmiany C.alpinum var. lanatum uważany jest przez niektórych autorów za odrębny gatunek C. lanatum.
"Nanum" Wys. 5 cm Niższy i bardziej owłosiony od typu.
Etymologia
Nazwa "Cerastium" pochodzi od greckiego słowa "keras" = róg prawdopodobnie z uwagi na jego wydłużone w kształcie rogu owoce. Nazwa gatunku "alpinum" = pochodzący z Alp.

[Janusz100]

BODZISZEK BEZSZYPUŁKOWY
Geranium sessiliflorum ssp.novaezelandiae "Nigricans"





Niska roślina kępkowo-rozetkowa o ozdobnych liściach...."Roślina do ogrodów skalnych"... 24/. Najmniejsze i najbardziej delikatne Geranium. ..."Ciekawostka na półki skalne i kamieniste skarpy"... 9/
Z mięsistego korzenia wyrastają długie ogonki liściowe. Liście ma odziomkowe, brązowozielone, podzielone na 5-7 głębokich klap. Na cienkich, krótkich szypułkach wyrastają białe, niewielkie,niepozorne, często ukryte pod liśćmi kwiatki o średnicy 0,5-1 cm. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana do ogrodów skalnych przez 9/ 24/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-8 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie (VI) VII-VIII(IX)
Kolor biały (różowofioletowy)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie na piaszczystych pustyniach, bagnach, osypiskach, skałach i trawiastych zaroślach do wysokości 4800 m.npm. w Nowej Zelandii, Północno-Wschodniaj Australii - Góra Kościuszki, Tasmanii oraz Ameryce Południowej - Chile.
Stanowisko słoneczne do umiarkowanie półcienistego, umiarkowanie wilgotne, odsłonięte przed wiatru. Na stanowiskach półcienistych liście mniej wybarwione.
Gleba normalna do mineralnej, przepuszczalna do bardzo przepuszczalnej, piaszczysta.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny : grys 1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 1 : 1 : 1 + dobry drenaż
Odczyn pH? obojętny, bezwapienny 9/
Wymagania
Nie sadzić w sąsiedztwie roślin ekspansywnych. wczesna wiosną nawozić nawozem wolnodziałającym. Podlewać gdy susza przez długi czas. W bezśnieżne zimy może wymarzać, ale z reguły odnawia się z samosiewu. Zimą sucho (drenaż).
Rozmnażanie
Siew nasion bezpośrednio po zbierze lub wiosną - łatwo. Samosiew. Podział.
Zastosowanie Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, na półki skalne, kamieniste skarpy i do pojemników. Ładnie wygląda w towarzystwie Artemisia schmidtiana Nana oraz na tle jasnych kamieni i skał. 9/
Etymologia Nazwa "Gertanium" pochodzi od greckiego "geranos" = żuraw z uwagi na owoce podobne do dzioba żurawia.

[Janusz100]

NAWŁOĆ POSPOLITA SSP. MINUTA
Solidago virgaurea ssp. Minuta Syn. S.alpestris, Nawłoć alpejska, S.virgaurea ssp.alpestris





Karłowata, niezimozielona bylina kłączowa lasów górskich, o pokroju wzniesionym, krzaczastym, ozdobna z uwagi na pokrój oraz obfite i długie kwitnienie. Tworzy kępy o kulistym pokroju. ..."kilka mniejszych gatunków to wartościowe skalniaki"... 15/..."Cenna jesienna miniaturka, ładnie prezentująca się na skalistym tle"... 9/
Z kłącza wyrastają liście odziomkowe i ulistnione łodygi kwiatostanowe. Liście odziomkowe są mniejsze od dolnych liści łodygowych(tym różni się od typu) i zebrane są w rozetę. Liście ma lancetowate, ciemnozielone, piłkowane, zwykle nagie, łodygowe dolne większe i ogonkowe, górne mniejsze bezogonkowe. Łodygi sztywne, nagie lub rzadko owłosione. Kwiaty drobne, złotożółte, średnicy 1-2 cm zebrane w koszyczki po kilka do kilkunastu sztuk, zebrane w gęsty, wzniesiony groniasty kwiatostan (typ ma wiechowaty kwiatostan). Kwiaty na krótkich szypułkach, gęste zwłaszcza na szczycie łodygi. Roślina trująca. Roślina rodzima.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 15/ 53/.
T-1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 8-20 cm
Szerokość 20-40 cm
Kwitnie VII-IX
Kolor żółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na górskich, wilgotnych, ubogich, trawiastych halach, lasach, zaroślach w Eurazji, w Polsce w wyższych Sudetach i Karpatach-Tatry, na różnych glebach.
Stanowisko słoneczne, znosi półcieniste, umiarkowanie wilgotne. Na stanowisku słonecznym wcześnie i dłużej kwitnie.
Gleba normalna, przepuszczalna, gliniasto piaszczysta lub mineralno próchnicza, zasobna o odczynie od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. Toleruje przeciętną ogrodową.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir kamienny 1 : 1 : 1
Odczyn obojętny.
Wymagania
Dzielić i przesadzać starsze rośliny. Po kwitnieniu ogławiać.
Rozmnażanie
Podzial starszych roślin wiosną - łatwo. Sadzonkowanie. Siew wczesna wiosną. Samosiew.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, naturalistycznych, w małych grupach po 2-3 rośliny, pod murkami kwiatowymi, w pobliżu dużych kamieni 53/ do pojemników i na podwyższone kamieniste rabaty 15/, na skarpy. Ładnie wygląda z Gożdzikiem alpejskim. Roślina miododajna.
Podgatunkb]Niektórzy autorzy uznają S.virgaurea ssp. Minuta za jeden gatunek z S.alpestris. Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze uważa je za odrębne gatunki.

[Janusz100]

URDZIK DROBNY
Soldanella minima





Miniaturowa, zimozielona bylina górska o ozdobnych listkach i kwiatkach. Tworzy małe kępki. ..."Najmniejszy z urdzików, ale nie najłatwiejszy
w uprawie"... 9/
Kłącze ma krótkie, z którego wyrastają listki zebrane w rozetki i cienkie pędy kwiatostanowe. Ogonki liściowe i pęd kwiatostanowy gęsto pokryty włoskami. Liście ma okrągławe średnicy do 1 cm, skórzaste, ciemnozielone. Kwiaty pojedyncze, na szczycie łodygi, dzwonkowate długości do 1,5 cm, lawendowe prawie białe. Brzeg kwiatu podzielony do połowy na wąskie frędzelki.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 25/ 31/ 53/.
T-3 Średnio wymagająca. Niezaliczona przez Z. Rehacka do roślin trudnych w uprawie. Nie nadaje się do uprawy na suchych nizinach.

Wysokość 3-6 cm
Szerokość 10 cm
Kwitnie IV- V (VI)
Kolor biały
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w górach na wyleżyskach śnieżnych, wilgotnych wapiennych skałach i piargach na wysokości 1200-2500 m.npm.we wschoidnich Alpach - Dolomity i centralnych Apeninach.
Stanowisko półcieniste lub ocienione od 10 tej do 16 tej (wystawa wschodnia), stale wilgotne, chłodne...." Chronić przed ostrym słońcem, wysychaniem podłoża w lecie i nadmiarem wilgoci zimą"... 9/
Gleba mineralna ale zasobna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa, żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa (ściółka z lasu sosnowego) : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 :1 + Ca + mech torfowiec
Odczyn pH 5,6 - 7,5 wg. Daves Garden. Lubi lekko zasadowy bo rośnie w naturze na glebach wapiennych.
Wymagania
Dzielić i przesadzać nawet co rok, dla poprawy żywotności 15/. Sadzić w pionową szczelinę między kamieniami. Latem podlewać,by podłoże było stale wilgotne. Pąki kwiatowe mogę być uszkadzane przez przymrozki. Zimą sucho (daszek).
Rozmnażanie Podział latem. Siew wiosną bezpośrednio po zbiorze nasion (stratyfikacja).
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, pojeników 1/, alpinariów i do uprawy w tufie. Ładnie wygląda w towarzystwie przylaszczek, drobnych pierwiosnków, miodunki, żywca i mniejszych roślin cebulowych kwitnących wiosną 8/.
Odmiana "Alba" ma kwiaty czysto białe.
Etymologia Nazwa "Soldanella" wywodzi się z łacińskiego słowa "soldanus" włoskiego "soldano,soldo) = moneta, mała moneta z uwagi na okrągłe liście niektórych gatunków tego rodzaju.
Nazwa gatunku "minima" = drobny z uwagi, że jesy to najmniejszy urdzik.

[Janusz100]

LAGOTIS ROZŁOGOWY
Lagotis stolonifera syn. Gymnandra armena, G. stolonifera





Niska, górska kobiercowa bylina rozrastająca się długimi, nadziemnymi rozłogami. Tworzy niskie lużne kobierce.
Kłącza ma grube z włóknistymi korzeniami bocznymi. Liście lancetowate, długości do 10 cm,nagie, lśniące, soczyście zielone, ostro ząbkowane, zebrane są w odziomkowe rozety. Liście łodygowe zredukowane. Kwiaty drobne do 1 cm długości, fioletowe, cylindryczne zebrane w szczytowe wielokwiatowe kłosy.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 25/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 10-30 cm
Kwitnie (V) VI-VII
Kolor fioletowy (jasnoniebieski, jasnofioletowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na górskich pastwiskach, halach górskich, na ciężkich gliniastych glebach na wysokości 1300-2300 m.npm. na Kaukazie w północno wschodniej Turcji, Gruzji, Armenii, północnym Iranie.
Stanowisko półcieniste do słonecznego, stale umiarkowanie wilgotne, ciepłe.
Gleba normalna, przepuszczalna, cięższa, gliniasto próchniczo żwirowa, żyzna.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir 1 : 1 : 1 + drenaż
Wymagania
Na bardziej słonecznym stanowisku wymaga stałego podlewania. Zimą sucho, Zimą lekko okrywać w czasie bezśnieżnych zim.
Rozmnażanie
Podział kęp wiosną, lepiej jesienią. Siew wiosną (stratyfikacja) - trudno.
Zastosowanie
Ozdobna roślina do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, na tarasy, skarpy i do pojemników.
Etymologia
Nazwa rodzaju "Lagotis" z języka greckiego "lagos" = zając i "otos" = ucho w odniesieniu do kształtu liści L.glauca.

[Janusz100]

PRZELOT POSPOLITY
Anthyllis vulneraria "Rubra" Syn. P.uprawny





Niska bylina stepowa ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy gęste rozety. ..."chętnie sadzona na słonecznych skarpach i szerszych półkach ogrodów skalnych"... 9/
Korzeń ma palowy, bardzo długi. Z niego wyrasta kępka liści odziomkowych, pokrytych jedwabistymi włoskami oraz wzniesione pędy, skąpo rozgałęzione u nasady, które mają tendencję do pokładania się. Liście pierzaste zz wyrażnie większym listkiem szczytowym. Na szczycie każdego pędu osadzony jest główkowaty kwiatostan, średnicy 3-5 cm, złożony z motylkowych kwiatów o dużym, rozdętym i owłosionym kielichu.Nasiona dojrzewają w VII-IX. Roślina bardzo zmienna. Roślina krótkowieczna. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 24/.
T-2 Łatwa w uprawie. 9/

Wysokość 10-15 cm ( typ do 40cm )
Szerokość 30-40 cm
Kwitnie V-VII
Kolor ciemnoczerwony (typ - żółty do pomarańczowego)
Mrozoodporność USDA 6 lub 7

Typ- rośnie na łąkach, pastwiskach, suchych murawach i trawiastych zaroślach, polanach, nasypach, żwirowiskach na glebach wapiennych na wysokości do 3000 m.npm. w całej Europie, Zachodniej Azji po Iran, Północnej Afryce- Etiopia. W Polsce pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich.
Stanowisko słoneczne do lekko zacienionego, umiarkowanie suche do umiarkowanie wilgotnego, umiarkowanie chłodne do przeciętnie ciepłego. Nie może się rozwijać w półcieniu.
Gleba normalna, przepuszczalna, średnio zwięzła, mineralno próchnicza, umiarkowanie żyzna do ubogiej. Na glebach wilgotnych i żyznych kwitnie obficiej.Toleruje suszę. Może rozwiajać się w ubogich glebach, gdyż może pobierać azot z powietrza.
Podłoże
ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + Ca
Odczyn pH 7,6 - 8,5 wyrażnie zasadowy.
Wymagania Roślina krótkowieczna. Daje samosiew, który trzeba zabezpieczać w razie "wypadnięcia" rośliny matecznej.
Rozmnażanie Siew nasion wczesną wiosną po skartyfikacji nasion i 24 godzinnym moczeniu ich w ciepłej wodzie. Samosiew.
Zastosowanie Roślina okrywowa, ozdonbna do ogrodów skalnych, naturalistycznych i na rabaty bylinowe. Roślina pastewna.
Roślina lecznicza - środek ściągający, przeczyszczający, lekarstwo na kaszel.
Etymologia Nazwa rodzaju "anthyllis" z grec. "anthos" = kwiat i "oulos" = wełna, z uwagi na owłosienie kielichów kwiatowych. Nazwa gatunku "vulneraria" z łac. "vulvus" = rany z uwagi na zastosowanie do leczenia zranień.