Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

KOKORYCZ PEŁNA Corydalis solida Syn. C. bulbosa subsp. solida




Bylina leśna, bulwiasta, o pokroju krzaczastym i ozdobnych liściach i kwiatach....?Najładniejszy...spośród gatunków bulwiastych kwitnących wiosną?... 15/ . Tworzy kępy.  Roślina rodzima. Rośnie w lasach na niżu i w górach.
Z niedużej, kulistej, pełnej bulwy przed rozwojem liści rozwija ona kwiaty. Już jesienią wypuszcza kiełek kwiatowy, który wyrasta tuż pod powierzchnią gleby. Łodygę ma nieowłosioną, wzniesioną, tylko z 2-3 złożonymi liśćmi. Kwiaty długości 2 ? 2,5 cm, lawendoworóżowe, grzbieciste z długą prawie prostą ostrogą, zwisajace, zebrane w grona szczytowe po 20 sztuk na szczycie łodygi. Korona składa się z 4 płatków zrośniętych dołem, górny płatek tworzy ostrogę. Ostroga długa na końcu skręcona ku dołowi i tępa. Kwiatostany wydłużają się w marę kwitnienia. Kwitnie obficie . Liście ma dwa trójdzielnie złożone, sinozielone, pierzaste, tępo, równomiernie powcinane, naprzeciwległe, pokryte woskowatym nalotem, na długich ogonkach. Liście zamierają po kwitnieniu w lecie. Rośnie szybko. Po dojrzeniu nasion części nadziemne zamierają. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Roślina ekspansywna - samosiew intensywny. Gatunek zmienny. Roślina trująca.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna . Polecana przez 2/ 15/ 33/ 53/. Bardziej dekoracyjne od typu są odmiany ogrodowe.
T-1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm (gatunki dzikie do 30 cm)
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie III-IV(V)
Kolor lawendoworóżowe (biały, rózowy, ciemnoczerwony).
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w jasnych, wilgotnych lasach liściastych (grab, dąb), na obrzeżach lasów, polanach leśnych, w zagajnikach i zaroślach na glebach kamienistych, niewapiennych na wysokości do 3400 m.npm.
Występowanie Europa Północna , Azja Północno Zachodnia, Syberia, Turcja, Liban, Afryka Północna, Polska Południowo Wschodnia - rośnie na niżu i w niższych położeniach górskich - Karpaty, Sudety.
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie słonecznego w południe osłonięte, stale umiarkowanie wilgotne. Roślina wrażliwa na suszę. Wiosną słońce, latem cień - pod drzewami lub krzewami liściastymi.
Gleba normalna do organicznej, lekka, żyzna,  przepuszczalna, piaszczysto ilasta, próchniczo torfowa.
Podłoże : 
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 lub 1 :2 : 0 + drenaż umiarkowany 
Odczyn 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny . Lubi lekko kwaśny.
Wymagania Bulwy sadzić jesienią na głębokość 5 ? 7 cm. 30/ Sadzić w podłoże wzbogacone obornikiem lub nawozem granulowanym, wolnodziałającym. Podlewać regularnie - w razie suszy często, codziennie, ale nie nadmiernie. Po kwitnieniu nawóz dla roślin cebulowych. Przycinać po kwitnieniu nisko. Zimą lekko okrywać - ściółkować kompostem liściowym. Chronić przed przymrozkami wiosennymi natomiast należy wychodzące z podłoża kiełki.
Rozmnażanie Podział ostrożny rozrośniętych kęp ,można wczesną wiosną choć lepiej latem po kwitnieniu. Młode bulwki zakwitną po roku lub dwóch. Siew odkryty jesienią bezpośrednio po zbiorze. Siew tylko gatunku ? łatwo. Kwitnie po 2-3 latach. Metoda siewu 3. Łatwo krzyżuje się z innymi gatunkami.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, ogrodów naturalistycznych, na wiosenne rabaty cebulowe, pod drzewami i krzewami. Ładnie wygląda w towarzystwie aguilegia, dicentra, heleborus, hacquetia, cypripedium, host, hepatica i astilbe lub w sąsiedztwie daphne i innych krzewów.
Kwiaty mogą być stosowane na kwiaty cięte. Roślina jadalna - gotowane bulwy. Roślina lecznicza stosowana jako środek przeciwbólowy w medycynie chińskiej od tysiąca lat . Obecnie stosowana jako środek przeciwbólowy, przeciwbakteryjny, przeciwskórczowy, uspakajający. Środek halucynogenny.
Odmiany Zaleca się stosować nie typ, lecz odmiany z uwagi na zdecydowany kolor kwiatów
"Georg Baker" 10-20 cm III-IV Kwiaty ciemnoceglastoczerwone * * AGM 1993
"Dieter Schacht"10-20 cm II-III Kwiaty jasnoróżowe Kwitnie zbyt wcześnie * * AGM 2000
subsp. incisia Kwiaty bladofioletowe ( białe ) ** AGM 2000
Etymologia "Corydalis" jak przy Corydalis malkensis. Nazwa gatunku "solida" od "solidus" = solidne, pełne, pozbawione ubytków; ze względu na budowę bulw.

[Janusz100]

IRGA DAMMERA Cotoneaster dammeri

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Karłowa krzewinka zimozielona, płożąca. Roślina o ozdobnym pokroju, liściach i jagodach. Tworzy zwarte, ścielące się poziomo kobierce i nawisy na kamieniach. Jedna z najniższych irg.
System korzeniowy ma płytki, bardzo drobno rozgałęziony. Pędy pokładające się, łukowato wygięte
i ukorzeniające się w podłożu. Liście ułożone są w dwóch rzędach wokół pędu. Liście skórzaste, drobne, eliptyczne, ciemnozielone z głęboko wciśniętymi nerwami i podwiniętym brzegiem, przebarwiające się brązowawo, spodem szarozielone. Kwiaty małe, średnicy 1 cm, białe, pojedyncze, czasem w gronach po 2 - 3, pięciopłatkowe, gwiazdkowate, rozproszone, niepozorne z zewnątrz srebrno różowe. Kwiaty w kątach liści na krótkich szypułkach, pachnące. Owoce kuliste, jaskrawo czerwone, pojedyncze, bardzo liczne, dojrzewają IX-X i pozostają na roślinie do końca zimy a nawet do wiosny. Owoce są słabo widoczne - ukryte pod liśćmi i dojrzewają we IX-X. Szybko i bujnie rośnie.( po 5 latach do 1 m szerokości ). Owoce słabo toksyczne.

Ocena * * AGM Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 31/ 33/.
T-1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm
Szerokość 70-150 cm i więcej
Kwitnie V-VI
Kolor biały (różowy)
Mrozoodporność USDA 5 wg. innych żródeł 6.

Rośnie w regionach górskich na urwiskach skalnych i skałach w jasnych lasach mieszanych w chłodnych i wilgotnych miejscach na wysokości 1300 - 4100 m.npm.
Występowanie Chiny centralne i południowo-zachodnie , Ganzu, Tybet, Yunnan, Syczuan.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne (nie podmokłe), osłonięte, chłodne. Toleruje cień, ale owoce najlepiej zawiązuje w pełnym słońcu. Odporna na suszę.
Gleba organiczna, żyzna, przepuszczalna, lekka, miękka, piaszczysto gliniasto ilasta, umiarkowanie żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : perlit : torf kwaśny 2 : 1 : 2 : 3
- ziemia liściowa : perlit : torf kwaśny 1 : 2 : 5
Toleruje ubogą glebę ogrodową.
Odczyn pH 5,1-7,5 kwaśna, lekko kwaśna, obojętna. Lubi odczyn kwaśny.
Wymagania W czasie sadzenia podłoże wzbogacić nawozem organicznym lub ekohumusem potem co dwa lata ściółkować nawozem organicznym. Starsze rośliny nie znoszą przesadzania. Podlewać okazjonalnie tylko w czasie suszy, nie nadmiernie, co 2 - 3 tygodnie. Obcinać uschnięte pędy. Formatować w razie potrzeby po kwitnieniu - toleruje cięcie korygujące. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Sadzonkowanie - sadzonki zdrewniałe, latem - łatwo. Okłady. Odcinanie ukorzenionych pędów od rośliny matecznej - łatwo. Siew w jesieni. Kiełkuje 6 miesięcy.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, na skarpy, murki, stabilizuje zbocza, ogrody naturalistyczne, rabaty bylinowe, parki, przeznaczony na duże powierzchnie i do pojemników na tarasy, na "zielone dachy", cmentarze. Zastępuje trawnik. Ładnie wygląda z krzewami o innym typie wzrostu np. berberysami.
Roślina miododajna.
Odmiany
"Major" Kwiaty białe Owoce czerwone. Jedna z najniższych odmian 10-15 cm wysokości.
"Coral Beauty" Kwiaty białe owoce jaskrawopomarańczowe. Odmiana bardziej zwarta od typu.
"Mooncreepper" Kwiaty białe Owoce czerwone
Etymologia Nazwa "Cotoneaster" od starołacińskiej nazwy "coton" = pigwa i przyrostka "aster" = przypominający. "Cotoneaster' = przypominający pigwę.
Nazwa gatunku "dammeri" od Carl Lebrecht Udo Dammer (1860 - 1920) niemieckiego botanika.
Na uwagę zasługuje również inny gatunek irgi nagrodzony w 2012 r. przez RHS
Cotoneaster salicifolius ?Gnom?Irga wierzbolistna wysokości 10-20 cm ** AGM 2012
Cotoneaster cashmiriensis wysokość 10-30cm szerokość do 2 m ** AGM
Cotoneaster conspicuus "Decorus" wysokość 15-20 cm szerokość 1-1,5 m ** AGM

[Janusz100]

KROKUS ZŁOCISTY Crocus chrysanthus syn. C. cannulatus var.chrysanthus, Sz. złoty.



Ard Schank i Zwanengurg Bronze

Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju kępiastym, zwartym i ozdobnych kwiatach. Jeden z najczęściej uprawianych krokusów.
Bulwy kuliste, lekko spłaszczone, średnicy 2,5 cm, żółtawe, gładkie. Wyrastają znich wczesną wiosną równocześnie 3-7 liści i 1-4 kwiaty. Liście rozrastają się silniej dopiero po kwitnieniu. Liście wąskie trawiaste, paskowane. Kwiaty gwiazdkowate, sześciopłatkowe, pomarańczowożółte, na zewnątrz nieco przyciemnione, czerwonawofioletowo żyłkowane, pachnące. Pylniki pomarańczowe. 4/ Ma mniejsze kwiaty niż C. vernus, ale kwitnie obficiej i wcześniej. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Obsługa roślin może spowodować podrażnienia skóry i reakcje alergiczne. Niektóre odmiany dają samosiew.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecany przez 2/ 3/ 9/ 31/ 33/ 53 , a odmiany i mieszańce przez 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 7-15 cm
Kwitnie III - IV
Kolor jasnopomarańczowy (biały, żółty, kremowy, fioletowy, dwubarwne)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na łąkach, w zaroślach, w słonecznych lasach iglastych, na trawiastych i kamienistych zboczach na wysokości 1000-2200 m.npm.
Występowanie Bałkany - Grecja, Albania, Macedonia, Bułgaria, Rumunia, Azja Mniejsza - Turcja Środkowo Południowa.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ( w południe zacienione ) do półcienistego, wilgotne wiosną, latem suche, ciepłe. W cieniu gorzej kwitnie. W słońcu szybciej przekwita. Wg 53/ słoneczne wystawa południowa lub zachodnia.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, ilasto piaszczysto gliniasta, próchnicza, umiarkowanie źyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + torf kwaśny
Odczyn pH 6,1-6,8 lekko kwaśny, obojętny. Lubi lekko kwaśny
Wymagania Cebule sadzić jesienią na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Podczas sadzenia nawóz wolnodziałajacy o zwiekszonej zawartości K i P, a gdy pierwsze kwiaty więdną nawóz dla roślin cebulowych. Podlewać do czasu, gdy liście nie zaczną usychać. Nie ścinać liści po kwitnieniu. Gdy słabiej kwitną rozsadzić. Wymagania jak przy C. angustifolius. Kompost z dodatkiem odrobiny soli gorzkiej (siarczanu magnezu). Zima okrywać korą, torfem lub igliwiem.
Rozmnażanie Podział - bulwocebule cebule przybyszowe co 3-4 lata. Po uschnięciu liści w VI wykopać oddzielić od cebuli matecznej, która jest jednoroczna i zamiera. Przechowywać w temperaturze pokojowej. Sadzić koniec IX, I poł.X. . Nie rozmnaża się generatywnie z wyj. niekórych odmian . Metoda 4.
Zastosowanie Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, naturalistycznych i żwirowych, do pojemników. Ładnie wyglada na trawnikach i pod drzewami. Jak C.angustifolius. Roślina miododajna.
Odmiany i mieszańce ogrodowe
"Cream Beauty" Kwiaty żółtokremowe, duże * * AGM 1993
"E.A.Bowles" Kwiaty maślanożółte * * AGM 1993
"Zwanenburg Bronze" Kwiaty pomarańczowożółtobrązowe , duże * * AGM 1993
"Lady Killer" Kwiaty białe z fioletową plamą z zewnątrz ** AGM 1993
?Goldilocks?Kwiaty żółte z fioletowa nasadą ** AGM 2010
"Snow Bunting" Kwiaty białe ** AGM 1993
"Ard Schenk" Kwiaty białe
"Dorothy" Kwiaty żółozłote
"Blue Pearl" Kwiaty białoniebieskie
"Prince Claus" Kwiaty białogranatowofioletowe
"Advance"Kwiaty żółtobrązowe
Etymologia Nazwa "Crocus" jak przy Crocus angustifolius.
Nazwa gatunku "chrysanthus" od greckich słów "chrysos" = złoto i "anthos" = kwiat; złoty kwiat.

[Janusz100]

KROKUS KOTSCHYEGO Crocus kotschyanus syn. K.turecki zwany wcześniej - C.zonathus

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju lużnym, kępiastym. Cenna z uwagi na jesienną porą kwitnienia.
Bulwę ma szeroką, owalną, spłaszczoną z cienką wlóknistą łuską. 4/ Jesienią pojawiają się jedynie kwiaty koloru jasno lilioworóżowego z ciemniejszymi żyłkami, po 1-3 kwiaty z bulwki. Kwiaty są małe do 7,5 cm długości, lampowate, bardzo delikatne i łamiące się podczas np.deszczu i wiatru - z tego względu nie polecany w polskich warunkach. Kwiaty bladoliliowe z ciemniejszymi żyłkami, gardziel biaława z złotożółtymi plamkami. Płatki na końcach szpiczaste, pręciki pomarańczowe. Kwiaty otwarte tylko w ciągu dnia. Samosiew. Liście wąskie, trawiaste, pojawiają się wiosną w III i trwają do II poł.VI. W jednym miejscu 15 i więcej lat.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecany przez 33/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 6-10 cm
Szerokość 7-15 cm
Kwitnie IX-X
Kolor lilioworóżowy lub liliowoniebieski (biały,żółty, niebieski,fioletowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w miejscach skalistych, zaroślach, na górskich łąkach na wysokości 350-3100 m.npm.
Występowanie Zachodnia Azja, Turcja, Liban, Syria, Kaukaz, Rosja, Północna Afryka.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne (4 godziny słońca w ciagu dnia) do półcienistego, wilgotne do umiarkowanie wilgotnego. Latem sucho.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto gliniasto ilasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna, byle nie ciężka i nie za wilgotna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony 4 : 1 : 4.
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Cebule sadzić póżnym latem na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Wiosna podlewać regularnie, gdy gleba sucha co 2 tygodnie, nie nadmiernie. Co kilka lat przesadzać, gdy się zagęści. Wymagania - jak przy C.angustifolius
Rozmnażanie Podział - co 3-4 lata cebule przybyszowe - VI. Bulwy krokusów są jednoroczne, w miejsce bulwy matecznej tworzą się bulwy potomne. Gdy uschną liście w w II połowie VI wykopać i przechowywać na sucho w temperaturze pokojowej. Sadzić w VIII. Nie rozmnaża się generatywnie. Wg. innych żródeł tak - Metoda 4.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, na rabaty bylinowe i do pojemników, doniczek, na trawnikach, pod drzewami i krzewami. Ładnie wygląda z roślinami o żółtych liściach np. z wilczomleczem. 4/
Roślina jadalna - bulwy gotowane.
Odmiany
"Albus" Kwiaty białe.
Etymologia Nazwa "Crocus" jak przy Crocus angustifolius.
Nazwa gatunku "kotschyanus" nadana od Theodor Kotschy (1813 - 1866) austriackiego botanika i podróżnika autora opisów 300 tysięcy okazów roślin.

[Janusz100]

KROKUS SIEBERA Crocus sieberi Syn. Szafran Siebera

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju lużnym, kępiastym i ozdobnych kwiatach.
Bulwy ma kuliste, średnicy do 2 cm pokryte suchą, włóknista łuską, drobno siatkowaną. Liście( 4 - 6 sztuk) wąskie, trawiaste, soczyście zielone z białym paskiem wzdłuż nerwu głównego. 4/ Liście wyrastają wraz z kwiatami z podziemnej bulwy. Liście po kwitnieniu usychają. Kwiaty do 7 cm długości, ( 1 - 3 szt) sześciopłatkowe, bladoliliowe z pomarańczowożółtą gardzielą na krótkich wyprostowanych łodygach, pachnące. Kwiaty otwierają się przy słonecznej pogodzie. Najefektowniej wyglądają w pąkach, zwłaszcza subsp. sieberi z uwagi na filetowy zewnętrzny kolor płatków. Roślina długowieczna - 15 i więcej lat.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 9/ 33/ zwłaszcza odmiany ogrodowe ? jak niżej.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 8-10 cm
Szerokość 7-15 cm
Kwitnie III-IV
Kolor rożowoliliowe (biały, żółty, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na górskich pastwiskach w jasnych lasach iglastych i zaroślach na kamienistych zboczach na wysokości 1000 - 2400 m.npm.
Występowanie Europa Południowo - Wschodnia, Bałkany, Serbia, Południowa Albania, Południowa Bułgaria, Grecja, Macedonia, Wyspy Morza Egejskiego - Kreta, Turcja Zachodnia.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ( 4 godziny słońca w ciagu dnia) do półcienistego, umiarkowanie wilgotne ( również latem ).
Gleba normalna, przepuszczalna, głęboka, lekka, piaszczysto gliniasto ilasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna,
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
Odczyn pH 6,1-7,5 lekko kwaśny, obojętny.
Wymagania jak C.angustifolius. Sadzimy jesienią na głębokość 8-10 cm co 15 cm.
Rozmnażanie Podział - bulwocebule przybyszowe co 3-4 lata. Wykopać w VI , gdy uschną liście. Oddzielić od cebuli matecznej, która zamiera (jest jednoroczna). Przechowywać w temperaturze pokojowej. Sadzić w IX do I poł.X. Nie rozmnaża się generatywnie. Metoda 4.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrodów żwirowych, na rabaty bylinowe, na trawniki, pod drzewa liściaste i krzewy, do pojemników. Roślina jadalna - bulwy o smaku orzeszków laskowych i liście do sałatek.
Patrz też C.angustifolius.
Podgatunki
subsp.Sieberi Kwiaty białe z fioletowymi zewnętrznymi płatkami z białożółtym środkiem. Endemit z Krety.
subsp.Atticus Kwiaty liliowo niebieskie lub fioletowe z pomarańczowo żółtym środkiem. Z Attyki w Grecji.
subsp.Nivalis Kwiaty liliowo niebieskie z żółtym gardłerm z Peloponezu. Od innych podgatunków różni sie tym, że nie ma włosków w gardle. subsp.Sublimus Kwiaty bladoliliowe z jasnożółtym środkiem od Peloponezu do Albani, Macedoni i Południowej Bułgari. Kwiaty które pomiędzy dwoma w/w kolorami mają biały pasek uznaje się za Sublimus f.tricolor.
Odmiany
"Albus" (syn."Bowles White") Kwiaty śnieżnobiałe * * AGM 1993
"Hubert Edelsten" Kwiaty liliowe z ciemnofioletowymi i białymi paskami i pomaraczowym środkiem * * AGM 1993
"Firefly" (subsp.Atticus) Kwiaty bladoliliowe **AGM
"Tricolor" (subsp.Sublimus f.tricolor) Kwiaty filetowe z żółtym środkiem i białym paskiem odzielającym ** AGM 1993
Etymologia Nazwa "Crocus" jak przy Crocus angustifolius.
Nazwa gatunku "sieberi" od odkrywcy Franz Wilhelm Sieber ( 1789 - 1844 ) czeskiego botanika.

[Janusz100]

KROKUS OKAZAŁY Crocus speciosus Syn. Szafran okazały



Albus

Bylina cebulowa, o pokroju lużnym, kępiastym. Należy do grupy krokusów jesiennych. Najpiękniejszy, jesienny gatunek krokusa o ozdobnych kwiatach.30/
Bulwy duże z pierścieniami u podstawy, wytwarzaja liczne bulwy przybyszowe. 30/ Gatunek ten j esienią wytwarza duże, na długich rurkach, wąskie, kielichowate, fioletowe z ciemniejszymi żyłkami i białą gardzielą. 4/ Kwiaty sześciopłatkowe, pachnące, otwierają się w słońcu. Ma słabe pędy i po deszczu wylega. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Obsługa może powodować podrażnienia skóry i reakcje alergiczne. Często mylony z zimowitami z uwagi na termin kwitnienia. Gatunek bardzo zmienny. Samosiew.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ 33/ 53/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 15-20 cm
Kwitnie IX-X - do mrozów
Kolor niebieskofioletowy (biały, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie na kamienistych zboczach, na pastwiskach, w lasach i zaroślach na wysokości 800 - 2350 m.npm.
Występowanie Kraje basenu Morza Śródziemnego i Czarnego, Bałkany, Azja Mniejsza, Turcja Północna i Środkowa, Krym, Kaukaz, Afganistan, Iran Północny, Południowa Ukraina.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne ( 4 godziny słońca w ciągu dnia w południe osłonięte) do półcienistego, umiarkowanie wilgotne. Latem suche.
Gleba normalna, przepuszczalna, piaszczysto ilasto gliniasta, próchnicza, umiarkowanie żyzna.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf 4 : 1 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,1-7,5 lekko kwaśny, obojętny. Wg. 2/ - kwaśny. Tolerancyjny na odczyn gleby.
Wymagania Cebule sadzić póżnym latem na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Co 3 - 4 lata dzielić i przesadzać. Sadzić między niskimi kobiercowymi, które chronią wiotkie łodygi przed złamaniem. Zimą lekko okrywać. Inne wymagania jak przy C. angustifolius.
Rozmnażanie Podział - bulwocebule przybyszowe bardzo liczne. Gdy uschną liście w II poł. VI cebule wykopujemy, oddzielamy od cebuli matecznej, która zmiera (jest jednoroczna). Przechowujemy na sucho w temp. pokojowej. Sadzimy w I połowie VIII. Siew Metoda 4. Samosiew.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, ogrody żwirowe, na rabaty bylinowe, obwódki, na trawniki i między krzewy liściaste, pojemniki. Ładnie wygląda z roślinami o żółtych liściach np. z wilczomleczem. 4/
Odmiany
"Albus" Kwiaty białe * * AGM 1994
"Conqueror" Kwiaty fioletowe z ciemniejszymi żyłkami
Etymologia
Nazwa rodzaju "Crocus" jak przy C.angustifolius.
Nazwa gatunku"speciosus" od "species" = piękny, efektowny.

[Janusz100]

KROKUS WIOSENNY Crocus vernus syn . Szafran wiosenny



Crocus scepusiensis

Bylina cebulowa, bulwiasta o pokroju lużnym, kępiastym, ozdobna z uwagi na kwiaty. Jest to najczęściej uprawiany gatunek krokusa. Roślina rodzima.Roślina górska, łąk i pastwisk reglowych ale i łak na nizinach i wyżynach.
Bulwy krokusów są jednoroczne. Po kwitnieniu zamierają tworząc do kilku bulw przybyszowych. Bulwy pokryte są suchą, lużno utkaną włóknistą łuską. 30/ Ozdobą jej są duże, kielichowate, pojedyncze, sześciopłatkowe kwiaty kwitnące wczesną wiosną przed rozwojem liści. Kwiaty maja miodowy zapach.
Z każdej cebulki wyrasta tylko 1 kwiat. Kwitnie krótko do 10 dni. Kwiaty w nocy i dni deszczowe zamykają się a otwierają się rano. Liście wąskie, trawiaste z szarymi lub białymi podłużnymi paskami pojawiają się po kwitnieniu. W okresie letnim liście usychają (VI). Roślina długowieczna od kilku do kilkunastu lat.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ ,a odmiana Vanguard przez 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie, najłatwiejsza z cebulowych.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 7-15 cm
Kwitnie III-IV
Kolor białoliliowy, biały, żółty, fioletowy- u odmian żółty, różowy, niebieski i pasiasty.
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na łąkach, w zaroślach, na halach, polanach śródleśnych i w jasnych lasach na wys. do 2500 m.npm.
Występowanie Góry Europy Środkowej i Wschodniej od Hiszpani, Francji i Niemiec na zachodzie do Włoch na południu Alpy, Karpaty, Bałkany, Pireneje, po Ukrainę, Polska-Sudety, Tatry, Gorce, Bieszczady. Krokus spiski (C.scepusiensis) występujący w Polsce jest podgatunkiem krokusa wiosennego.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne , umiarkowanie wilgotne ( wilgotne wiosną, latem suche ), chłodne.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka do średnio zwięzłej, pulchna, piaszczysto gliniasto próchnicza, umiarkowanie żyzna. Roślina tolerancyjna na typ gleby.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśna, obojętna, lekko kwaśna. Wg. 2/- obojętna.
Wymagania Cebule sadzić jesienią na głębokość 8 ? 10 cm co 15 cm. 30/ Co 3 - 5 lat rozsadzać. Podlewać umiarkowanie, regularnie w czasie suszy, nie nadmiernie - dokąd liście nie uschną. Nawozić organicznie i wolnodziałającym nawozem dla roślin kwitnących. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział - bulwocebule przybyszowe, gdy liście uschną w II poł VI, cebule wykopujemy, oddzielamy od cebuli matecznej, która zamiera ( jest jednoroczna). Przechowujemy na sucho w temperaturze pokojowej. Sadzimy w IX do I poł. X. Siew odkryty jesienią. Kwitnie po 2-3 latach. Metoda siewu 2. Nasiona leżą bardzo długo do wzejścia - nawet rok.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, na murki, rabaty bylinowe, pojemniki, doniczki, tarasy i balkony, w grupach na trawnikach (niekoszonych do VI) lub pod drzewami i krzewami liściastymi oraz na cmentarze. Ładnie wygląda w towarzystwie innych roślin cebulowych jak tulipany, narcyzy, hiacynty.
Roślina miododajna.Nadaje się do pędzenia.Służy do wytwarzania barwników do barwienia tkanin, wyrobów cukierniczych, alkoholowych i kosmetyków. Roślina jadalna jako przyprawa do sosów i zup.
Roślina lecznicza jako lek uspokajający, przeciwskórczowy, dodatek do preparatów poprawiających apetyt. Zewnętrznie do łagodzenia nerwobóli, swędzenia. Roślina chroniona w naturze.
Odmiany
Z C. vernus wywodzi się bardzo dużo mieszańców ogrodowych tzw. holenderskie krokusy, które mają większe kwiaty od typu w różnych kolorach. Istnieją też mieszańce z innymi gatunkami.
"Vanguard" Kwiaty jasnoniebieskie * * AGM 2005
"Joanne d,Arc" Kwiaty białe , duże
"Rembrance" Kwiaty srebrzystolawendowe
"Pickwick" Kwiaty białe z fioletowymi żyłłkami.
Etymologia Nazwa "Crocus" jak przy Crocus angustifolius.
Nazwa gatunku "vernus" = wiosenny.

[Janusz100]

CYJANT KLAPOWANY Cyananthus lobatus sYN. C.insignis





Mała płożąca, karłowa bylina wysokogórska z małymi liśćmi i dzwonkowarymi kwiatami, cenna z uwagi na póżny okres kwitnienia, rzadko u nas spotykana roślina, mile widziana w ogrodzie skalnym?...11/
Korzenie ma grube, zdrewniałe,w kształcie marchwi. Łodygi ma nieliczne, grube i długie, płożące do 20 cm długości, promieniście rozpostarte, leżące. Rośnie poziomo, nisko nad podłożem. Nie jest zimozielona. Liście ma drobne, naprzemianległe, eliptyczne, owłosione na spodzie, mięsiste, skórzaste, głęboko podzielone na kilka klap, ząbkowane. Liście ułożone są obok siebie i tworzą karłowe kępy 5 - 8 cm wysokości. Liście pojawiają się wiosną i są wówczas bardzo brązowoczarno owłosione. Potem nabierają matowozielonego koloru. Kwitnie pod koniec sezonu. Kwiaty pojedyncze, duże średnicy 1,5-3 cm, niebieskie, pięciopłatkowe, lejkowate na krótkich ogonkach.1/ Kielich kwiatowy bardzo duży w kształcie jajka, brązowoczarno owłosiony z 5 płatkami i frędzlami włosów w gardzieli. Kwitnie długo, sukcesywnie przez okres 6 tygodni. Roślina krótkowieczna w warunkach nizinnych.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 24/ 33/ 53/.
T-3. Średnio wymagająca. Wg. Zdenka Rehacka T-4. Trudna w uprawie. Uprawiam ją bez problemu.
Kwitnie obficie i nawet zawiązała nasiona mimo później pory kwitnienia.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 15-30 cm
Kwitnie VII- VIII (IX-X)
Kolor niebieskofioletowy (rzadko biały, żółty)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na wysokogórskich, otwartych trawiastych stokach, wilgotnych łąkach, w zaroślach i lasach na wysokości 2800 - 4700 m npm.
Występowanie Góry Azji Północno Zachodniej - Himalaje, Nepal, Tybet, Bhutan, Pakistan, Indie - Sikkim, Chiny Południowo Zachodnie - Yunnan.
Stanowisko półcieniste do cienistego, wystawa wschodnia, lepiej północna, stale wilgotne od wiosny do jesieni, chłodne. Nie toleruje miejsca suchego i gorącego.
Gleba mineralna, przepuszczalna, głęboka, piaszczysto gliniasta, próchniczo liściowo żwirowo kamienista, uboga do umiarkowanie żyznej, kwaśna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 1 : 1 : 1: 1 + bardzo dobry drenaż + torf kwaśny
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek drobnoziarnisty : torf kwaśny 4 : 1 : 2 : 4 + bardzo dobry drenaż
Odczyn pH 5,1 - 6,5 kwaśny. Roślina kwasolubna.
Wymagania Preferuje chłodny i wilgotny klimat. W czasie wegetacji podlewać od czasu do czasu. Ściółkować wokół rośliny żwirkiem kamiennym, kwaśnym. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział kępy ostrożnie - tylko na połowę - podział nie zalecany z uwagi na mięsisty korzeń. Sadzonkowanie wiosną lub w lecie. Siew odkryty jesienią, bezpośrednio po zbiorze lub kryty po stratyfikacji - wiosną. Kiełkuje 3 miesiące.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na wrzosowiska 11/ oraz do pojemników. Ładnie wygląda w towarzystwie lewizji, urdzików i karłowych azalii 9/.
Roślina lecznicza stosowana w medycynie tybetańskiej przeciw zaburzeniom surowiczym i zaparciom, w leczeniu wrzodów. Obecnie jako środek przeczyszczający i poprawiający działanie żołądka.
Odmiany
?Albus? Kwiaty białe
?Giant Form? Wyjątkowo duże niebieskie kwiaty.
Etymologia Nazwa "Cyananthus" pochodzi z języka greckiego od niebieskich kwiatów - "cyaneus" od grec. "kyanos" = niebieski kolor i "anthos" = kwiat.
Nazwa gatunku"lobatus" z greckiego "lobos" = listek.

[Janusz100]

CYJANT DROBNOLISTNY Cyananthus microphyllus Syn. C.linofolius, C.nepalensis

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Mała płożąca bylina wysokogórska, ozdobna z uwagi na pokrój i kwiaty. Tworzy kępy wysokości 3 - 5 cm i nawisy na kamieniach ...?Cenne rośliny do ogrodów skalnych...24/
Ma pędy liczne, czerwonobrązowe, rozgałęzione, długości do 20 cm.
Łodyżki ma cienkie, brązowawe, leżące, ulistnione. Liście niewielkie mniejsze niż inne gatunki Cyananthus, proste, naprzemianległe, prawie siedzące, drobne, ciemnozielone, wąskie, jajowate, u nasady zaokrąglone z boków pofałdowane. Liście pojawiają się wiosna i są bardzo owłosione na spodzie. Roślina traci liście na zimę, jest niezimozielona. Kwiaty pojedyncze, duże, średnicy 2 cm, pięciopłatkowe, lejkowate, otwarte, niebieskie z jasnym środkiem, owłosione pierścieniowato u nasady płatków (w gardzieli). Kwiaty osadzone pojedynczo na szypułkach. Kielich kwiatowy rurkowaty, brązowo owłosiony. Roślina krótkotrwała w warunkach nizinnych.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 24/ 33/ 53/.
T-3. Roślina średnio wymagająca.

Wysokość 5-8 cm
Szerokość 15-25 cm
Kwitnie VII-VIII Powtarza X
Kolor niebieskofioletowy (niebieski)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w wysokich górach na skałach, odkrytych kamienistych zboczach, łąkach i zaroślach na wysokości 3000-4800 m.npm.
Występowanie Góry Azji, Himalaje, Nepal, Indie Północne ? Uttar, Prades, Chiny - Xizang, Tybet Południowo Wschodni.
Stanowisko półcieniste do cienistego, wystawa wschodnia lepiej północna 53/, wilgotne, chłodne.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, piaszczysto gliniasta, próchniczo liściowo torfowo żwirowa, uboga do umiarkowanie żyznej, kwaśna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + bardzo dobry drenaż + torf kwaśny
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf kwaśny 4 : 1 : 2 : 4 + bardzo dobry drenaż
Odczyn pH 5,1-6,5 kwaśny. Roślina kwasolubna. Nie toleruje zasadowego.
Wymagania Preferuje chłodny i wilgotny klimat. Podlewać rzadko i tak by glebę nie zwilżać głęboko 2 razy w miesiacu. Wiosną nawozić nawozem granulowanym, wolnodziałającym. Można też nawozić nawozem dla roślin kwitnących. Ściółkować wokół rośliny żwirkiem kamiennym, kwaśnym. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział wiosną trudno z uwagi na mięsisty korzeń. Sadzonkowanie płonych łodyżek wiosną lub latem. Siew.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów i pojemników.
Etymologia Nazwy "Cyananthus" jak przy Cyananthus lobatus.
Nazwa gatunku "microphyllus" od greckich słów "mikros" = drobny, mały i "phyllon" = liść ; drobnolistny, z uwagi na małe, drobne listki.

[Janusz100]

CYKLAMEN PURPUROWY Cyclamen purpurascens
syn. C. europejski , C. europaeum , C. czerwieniejący.

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina cebulowa, bulwiasta, zimozielona o pokroju zwartym, ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Tworzy niskie kępy. Właściwy fiołek alpejski - uważany za najpiękniejszą i najszlachetniejszą roślinę alpejską. 8/
Bulwy ma duże, kuliste lub spłaszczone na kształt dysku. Korzenie wyrastają z całej powierzchni bulwy.
Z bulwy wyrasta sukcesywnie do 20 liści, a spomiędzy nich pojedyncze nagie, brązowawo czerwonawe pędy kwiatostanowe. Ma liście dość duże, sercowate, grube, skórzaste, soczyście zielone, błyszczące, pokryte szarozielonym wzorem (niektóre bez wzoru), pod spodem purpurowe, długoogonkowe. Liście są zimotrwałe w przeciwieństwie do innych cyklamenów, chociaż w naszych warunkach na przedwiośniu często traci liście. Liście młode pojawiają się na roślinie od VI i utrzymują bardzo długo. Kwiaty pojawiają się przed lub równocześnie z liśćmi. Pąki kwiatowe są białe. Kwiaty w kształcie kielicha, ciemnoróżowe, małe, 17-25 mm długości, silnie pachnące, pięciopłatkowe o odgiętych do tyłu płatkach, u podstawy wychylone ku górze i skręcone, z ciemniejszym oczkiem u nasady. Kwitnie bardzo długo, sukcesywnie, cztery miesiące. Owoce dojrzewają do wiosny następnego roku. Bulwy rosną corocznie większe i kwitną coraz obficiej, z jednej bulwy może wyrosnąć nawet 50 kwiatów. 4/ Roślina długowieczna. Wszystkie części rośliny trujące w razie spożycia. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 8/ 15/ 31/ 53/.
T-3. Roślina średnio wymagająca. Delikatna roślina ? łatwo wygniwa.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie VII-IX (X)
Kolor lilioworóżowy (jasnoróżowy, karminowy, biały - rzadko)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na zboczach górskich i podgórskich zalesionych, liściastych (bukowych) lasach, w zaroślach, na pastwiskach górskich, polanach, w zacienionych miejscach wśród skał i korzeni drzew na podłożu wapiennym na wysokości 250-1300 m.npm ( 2000 m.npm.)
Występowanie Góry Europy Środkowej i Wschodniej od Francji przez Niemcy - Jura, Austrię, Szwajcarię, - Alpy Południowe, Czechy, Węgry, Bułgarię, Północne Włochy po Słowenię, Bałkany, Chorwację i Macedonię, Karpaty, Ukrainę, Rumunię , Polska - Góra Miłek w Górach Kaczawskich- 570 m.npm.
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie cienistego, stale umiarkowanie wilgotne, ale nie podmokłe, wybitnie ciepłe. Roślina wrażliwa na suszę. Liście wrażliwe na pełne słońce. Lubi stanowisko ze stale wilgotnym powietrzem, ale nie lubi zraszania liści i kwiatów.
Gleba organiczna , bardzo przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto ilasta, kamienisto żwirowa, bardzo próchnicza, liściowa, żyzna, wapienna. Gatunek delikatny - łatwo wygniwa.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa (podłoże z lasu bukowego) 1 : 2 + bardzo dobry drenaż + Ca
Dobrze jest dodać do w/w podłoża żwir i grys wapienny 45/ oraz torf odkwaszony.
Odczyn pH 7,6-8,5 zasadowy. Roślina wapniolubna 4/ 13/.
Wymagania Bulwy należy sadzić niemal na powierzchni na głębokość 3 cm - W. Można też ściółkować wokół rośliny żwirem dolomitowym. Nie przesadzać . Wiosną ściółkować przesianym kompostem z liści najlepiej bukowych, nawozem wolnodziałającym z małą ilością N, a w razie potrzeby nawozem dla roślin kwitnących. Podlewać często ( nie na liście). Unikać nadmiernej wilgoci. Ma tendencje do wychodzenia z podłoża do góry - należy ściółkować ściółką z lasu liściastego najlepiej bukowego. Wykopane bulwy mogą kiełkować bez gleby i wody. Zimą sucho - dobry drenaż. Zimą okrywać liśćmi buka i gałązkami świerka, zwłaszcza przez pierwsze dwa lata. Zalicza się go do grupy bylin zimujących w gruncie pod przykryciem. Na przedwiośniu traci liście dlatego dobrze jest oznaczyć jego miejsce, by nie uszkodzić. 8/
Rozmnażanie Wyłącznie przez siew odkryty jesienią, bezpośrednio po zbiorze (stratyfikacja) w inspekcie,w ciemności, kiełkują wiosną - łatwo. Nasiona moczyć przed wysiewem 12 godzin. Metoda siewu 3.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów i do pojemników, na tarasy i balkony. ??Nadaje się pod drzewa i wyższe krzewy?? 31/ Roślina lecznicza, przeciwpasożytnicza, przeczyszczająca, przeciw migrenie, zaburzeniom widzenia, na bóle zębów, reumatyzm, zaburzenia miesiączkowania, dnę moczanową.Roślina chroniona.
Etymologia Nazwa "Cyclamen" jak przy Cyclamen coum.Nazwa gatunku"purpurascens" = staje się purpurowy z łac. "purpurasco".

[Janusz100]

CYKLAMEN NEAPOLITAŃSKI
Cyclamen hederifolium syn.C. neapolitanum, C.bluszczolistny, C.europaeum.

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina cebulowa, bulwiasta, zimozielona o pokroju zwartym, ozdobnych liściach i kwiatach. Tworzy niskie kępy. Wg. niektórych autorów jest to najłatwiejszy w uprawie cyclamen 24/....
Bulwy ma u góry płaskie, u dołu półkuliste. Bulwy rozrastają się i mogą osiągnąć 15-25 cm średnicy. Im większa bulwa tym więcej kwiatów ma roślina. Ogonki liściowe, kwiatowe oraz korzenie wyrastają wprost z bulwy - nie wytwarza się pęd. Korzenie wyrastają tylko na górnej i bocznej części bulwy, dolna wolna od korzeni i nieco zaokrąglona. Liście wyrastają na 15 cm ogonkach. Liście ma zmienne w kształcie i kolorze, skórzaste, mięsiste, sercowate o podwiniętych brzegach, ciemnozielone z jaśniejszymi, szarozielonymi wzorami, nieregularnie płytko ząbkowane pod spodem zielone lub brązowe, podobne do liści bluszczu. Liście wyrastają jesienią i zasychają wiosną (wczesnym latem) następnego roku. Kwiaty zakwitają w jesieni. Bulwa wytwarza od kilku do stu kwiatów. Kwiaty ma pięciopłatkowe, pojedyncze, drobne, 14-22 mm długości, jasnoróżowe z karminowym oczkiem w kształcie litery V u nasady płatków, bardzo pachnące. Płatki ma wygięte na zewnątrz. Kwiaty wyrastają przed liśćmi na gołych łodygach 10 cm długości wprost z podłoża i skierowane są ku dołowi. Kwitnie długo - 2 miesiące. Łodyga kwiatowa podczas owocowania skręca się spiralnie tuż przy ziemi. Rośnie umiarkowanie. Wszystkie części rośliny są trujące w razie spożycia. Samosiew. Roślina długowieczna - do 100 lat. Roślina chroniona, zagrożona wyginięciem.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 15/ 33/ 53/.
T-2 Bardzo łatwa w uprawie . Najłatwiejszy w uprawie i najodporniejszy cyclamen.

Wysokość 10-15 cm
Szerokość 15-30 cm
Kwitnie VIII - IX
Kolor jasnoróżowy, biały, ciemnoróżowy, fioletowy.
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w cienistych lasach liściastych i sosnowych, w zaroślach i na skalistych zboczach od poziomu morza do 1300 m.npm.na podłożu wapiennym.
Występowanie Góry Europy Południoweji - od Francji Południowej poprzez Włochy, Bałkany, Bułgarię i Grecję do Zachodniej Turcji, Wyspy Śródziemnomorskie - Korsyka, Sardynia, Sycylia, Kreta.
Stanowisko umiarkowanie półcieniste do cienistego 53/, umiarkowanie wilgotne ( w lecie suchsze ), osłonięte, ciepłe. Roślina wrażliwa na suszę i nadmiar wilgoci w glebie. Roślina ciepłolubna.
Gleba organiczna, bardzo przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasto gliniasta, bardzo próchnicza, liściowa , żyzna, wapienna. Wymagania pokarmowe średnie.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa z lasu liściastego 1 : 2 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1 - 7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi lekko zasadowy 4/, choć tolerancyjna 2/.
Wymagania Cebule sadzić płytko - tuż pod powierzchnia gleby. Nie przesadzać. Wiosną i latem podlewać rzadko, gdy sucho. Wiosną (III-V) nawozić nawozem granulowanym, wolnodziałającym z dużą ilością P. Przy zbyt dużym nawożeniu tworzy więcej liści niż kwiatów. Potem można stosować nawóz dla roślin kwitnących. Usuwać przekwitłe kwiatostany oraz uschnięte liście. Zimą - sucho. Zimą lekko okrywać
Rozmnażanie Nie wytwarza bulw przybyszowych. W zasadzie tylko siew jesienią w szklarni, bezpośrednio po zbiorze (stratyfikacja) w ciemności. Kiełkuje wiosną. Kwitnie po 3 latach. Podział bulwy - bardzo trudny.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych i naturalistycznych, parków, ogrodów, alpinariów, na rabaty bylinowe, do pojemników, na balkony i tarasy, na cmentarze. Ładnie wygląda w grupach na obrzeżach drzew i krzewów np. z nieekspansywnymi paprociami. Kwiaty nadają się na kwiaty cięte.
Roślina lecznicza jako środek drastycznie przeczyszczający i składnik leków homeopatycznych.
Odmiany
f. albiflorum - forma białokwiatowa ** AGM 2012 ?White Cloud? ** AGM 2012
f. hederifolium Liście z srebrnymi wzorami?Silver Cloud Grup? ** AGM 2012
Etymologia. Nazwa rodzaju"Cyclamen" jak przy C.coum. Nazwa gatunku"hederifolium" od "hedera" = bluszcz i "folium" = liść : z liśmi jak bluszcz, ze wzgledu na kształt i wzory.

[Janusz100]

KUKUŁKA SZEROKOLISTNA Dactylorhiza majalis
syn. Stoplamek , Storczyk , Orchis majalis , O. latifolia, D.comosa.



Storczyk gruntowy. Najpospolitszy w Polsce przedstawiciel storczyków gruntowych. Roślina rodzima.
...?Można je sadzić w pobliżu cieków i zbiorników wodnych, w ogrodach skalnych?...24/
'Bulwy głęboko, dwuwcinane, palczastodzielne. Łodyga prosta, kanciasta, pusta w środku, zielona, górą purpurowo nabiegła, ulistniona ( 4 - 8 liści). Liście jajowatoancetowate z wierzchu mniej lub bardziej plamiste, stopniowo malejące ku górze, w środkowej części najszersze. Kwiatostan długi, gęsty, cylindryczny, kłosowaty (15-50 kwiatów). Kwiaty sześciopłatkowe, jasno lub ciemno karminowe. Ma warżkę szeroką, wyrażnie trzyłatkową, na której występują ciemniejsze plamy. Ostroga warżki jest krótsza od skręconej zalążni i skierowana jest w dół. Pod kwiatami znajdują się zielone lub czerwonawe przysadki. Kwiaty bezwonne, zebrane na końcu łodygi. Samosiew. Gatunek zmienny.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 24/ 53/.
T-2 Łatwa w uprawie.

Wysokość 10-40 cm (60 cm)
Szerokość 10-20 cm
Kwitnie V-VI (VII)
Kolor karminowy (biały, różowy, fioletowy)
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na niżu na wilgotnych, żyznych łąkach, pastwiskach, niskich torfowiskach, żródliskach
i w ziołoroślach oraz w górach na halach na wysokości 1000 - 2500 m.npm. rzadko na podłożu wapiennym.
Występowanie Europa Zachodnia i Środkowa za wyj.Południowej od Irlandii poprzez Szwecję Południową i Norwegię do Włoch (Dolomity) i Ukrainy, Polska - dość pospolity na nizinach i w górach - Tatry do 1310 m.npm.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne - w południe osłonięte, do półcienistego 53/, umiarkowanie wilgotne do wilgotnego wiosną i latem, chłodne. Toleruje okresowe zalewanie.
Gleba normalna do organicznej, średnio zwięzła, piaszczysto gliniasta lub piaszczysto pylasta z domieszką kory, mchu i liści, próchnicza, umiarkowanie żyzna do żyznej. Im żyżniejsze podłoże tym rośliny dorodniejsze a kwiatostany większe. 11/
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 :2 : 0 lub 1 : 1 : 1
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania W okresie lata obficie podlewać nie dopuszczając do przesuszenia podłoża. Po kwitnieniu łodygi kwiatowe ścinać. Zimą sucho.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp na przedwiośniu lub jesienią. Siew. Metoda siewu 2. - trudno. Podłoże pod siew należy wzbogacić o glebę na której rosną już storczyki ( symbioza z grzybkiem w glebie - micorhiza). Kwitnie po 3 - 4 latach. Metodą in vitro w laboratoriach.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, naturalistycznych, wzdłuż strumieni i w pobliżu oczek wodnych.
Roślina lecznicza - lek homeopatyczny z górnej części rośliny.
Roślina objęta ścisłą ochroną.
Etymologia Nazwa "Dactylorchiza" wywodzi się od greckich słów "daktylos" = palec i "rhiza" = zakorzeniać się z uwagi na bulwy palczasto podzielone.
Nazwa gatunku " majalis" = majowy.

[Janusz100]

WAWRZYNEK MURAŃSKI Daphne arbuscula Syn.W. drzewkowaty.




Zimozielony, miniaturowy krzew o pokroju płożącym i ozdobnych pędach, liściach i owocach. Tworzy półkuliste, niskie kępy i nawisy na kamieniach. Najpiękniejszy i najmniejszy z wawrzynków - Zoja Litwin. Najpiękniejszy i najbardziej poszukiwany gatunek wawrzynka. Roślina rodzima.
Korzenie ma bardzo długie i rozbudowane. Pędy ma obłe, bardzo kruche, łukowato powyginane, pokładające się, silnie rozgałęzione. Liście ma siedzące, podłużne, lancetowate, wąskie 2 - 4 cm, długie, twarde, grube, pokryte włoskami, ciemnozielone, błyszczące, skórzaste, wygięte na brzegach. Liście na krótkim ogonku długości 2 - 3 cm na szczytach pędow, gęsto skupione. Kwiaty czteropłatkowe, średnicy 1 ? 1,5 cm, pachnące, intensywnie różowofioletowe, zebrane po około 3 - 10 ( w naturze do 30) w główkowate kwiatostany osadzone na końcach pędów. Płatki mięsiste, spiczaste, nieco wygięte. Kwitnie bardzo obficie. Ma efektowne, kolorowe jagody, lecz rzadko je zawiązuje. Rośnie powoli. Roślina trująca. Wywołuje alergie. Roślina krótkowieczna - często nagle zamiera.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 31/ 33/ 53/.
T-3. Średnio wymagająca. Roślina rzadka - dla kolekcjonerów.

Wysokość 10-20 cm ( 30 cm)
Szerokość 15-30cm(60 cm)
Kwitnie V-VI Powtarza w VIII
Kolor ciemnoróżowy, fioletowy (biały)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na słonecznych odkrytych skalistych zboczach, wilgotnych grzbietach tarasów skalnych, murawach i w jasnych lasach sosnowych na wysokości 800-1330 m.npm. na wapiennym, kamienistym podłożu.
Występowanie Karpaty Zachodnie, Czechy, Słowacja - Płaskowyż Murański, Węgry. W Polsce bardzo rzadka. Relikt trzeciorzędowy. Endemit karpacki.
Stanowisko słoneczne w południe zacienione do półcienistego 53/, stale umiarkowanie wilgotne, osłonięte od wiatru, ciepłe. Toleruje okresowe przesuszenie gleby. Nie toleruje stanowisk cienistych, ale lubi podłoże nie przegrzewające się.
Gleba normalna do mineralnej, przepuszczalna, piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, umiarkowanie żyzna, wapienna. Żle rośnie na glebach zimnych i wilgotnych.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys wapienny 2 : 2 : 2 : 1 + bardzo dobry drenaż + Ca - ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + bardzo dobry drenaż + Ca
Wg. Zoji Litwin podłoże z kompostu i gruzu wapiennego.
Odczyn pH 5,6-7,5 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Roślina wapniolubna - Zoja Litwin, ZSP.
Wymagania Nie znosi przesadzania. Usuwać tylko uschnięte i uszkodzone pędy ? nie przycinać. Podlewać w czasie wegetacji od czasu do czasu tak by gleba była lekko wilgotna. Nawozić nawozem wolnodziałającym lub jesienią ściółkować obornikiem lub kompostem. Wokół rośliny ściółkować podłoże grysem wapiennym. Jeśli liście żółkną dajemy nawóz dla pelargonii do wody do nawadniania. Zimą sucho (daszek). Zimą kopczykować.
Rozmnażanie Sadzonkowanie - sadzonki półzdrewniałe z płonych pędów ? VI-VII. Okłady - wiosną - odcinanie ukorzenionych pędów - łatwo. Odmiany hodowlane przez szczepienie. Siew odkryty jesienią lub kryty po stratyfikacji. (2 miesiace). Siać bezpośrednio po zbiorze. Kwitnie po 3 latach.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych i naturalistycznych,
na skarpy, murki, na rabaty, obwódki, niskie żywopłoty i do pojemników, koryt, na balkony i tarasy.
Etymologia Nazwa "Daphne" z mitologi greckiej. Dafne to nimfa córka boga rzeki w której zakochał się bóg Apollin. Daphne ścigana przez Apollina wyprosiła u ojca by zmienił ją w drzewo. Została zamieniona w drzewo laurowe - symbol miłości niedostępnej i dziewictwa.
Nazwa gatunku "arbuscula" od "arbusto = drzewko karłowate.

[Janusz100]

WAWRZYNEK GŁÓWKOWY Daphne cneorum
Syn. W.główkowaty, Thymelaea cneorum.



Niska, zimozielona krzewinka zbliżona wyglądem do ubiorka o pokroju lużnym, rozesłanym, płożącym, o ozdobnych kwiatach i liściach. Rozrasta się w gęste kępy i tworzy nawisy na kamieniach. Roślina rodzima...."Gatunek znany, ceniony, chętnie sadzony w ogrodach skalnych przez miłośników i kolekcjonerów"... 9/
Pędy ma gęste, pokładające się w górnej części podniesione, cienkie, szarobrunatne, słabo rozgałęzione, gęsto ulistnione, czasem ukorzeniające się. Liście małe, wąskie, długie, skórzaste, ostro zakończone, ciemnozielone, od spodu szarawe, skupione w górnej części pędu. Pąki kwiatowe ma purpurowe. Kwiaty różowe zebrane w szczytowe główki po 5-15 szt, silnie pachnące. Kwiaty czteropłatkowe, średnicy do 1,5 cm zawiązują się na zeszłorocznych pędach. Kwitnie obficie 2 - 3 tygodnie. Rośnie wolno. Roślina trująca ( zwłaszcza owoce ) i powodująca podrażnienia skóry . Roślina krótkowieczna - często nagle zamiera , ale czasem dożywa i 20 lat.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 8/ 9/ 15/ 31/ 53/.
T 1 Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 10-20 cm (30 cm)
Szerokość 30-50 ( 100) cm
Kwitnie (IV) V-VI Rzadko powtarza w VIII
Kolor żyworóżowy (biały- bardzo rzadko)
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w jasnych borach sosnowych, w zaroślach, na polanach śródleśnych, nasłonecznionych stokach, na wapiennych skałkach, kamienistych zboczach i piargach na wys. 500-2000 m.npm.
Występowanie Europa Południowa i Środkowa od północno zachodniej Hiszpanii po Alpy, Karpaty i Ukrainę. Polska Wschodnia , Wyżyna Lubelska, Sandomierska? rzadki.
Stanowisko umiarkowanie słoneczne - wystawa wschodnia, południowo-wschodnia, (lub pod osłoną drzew), stale umiarkowanie wilgotne, zaciszne, ciepłe. Roślina ciepło i światłolubna.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto gliniasto ilasta, próchniczo żwirowo kamienista, żyzna, wapienna. Roślina tolerancyjna co do typu gleby - nie lubi gleb ciężkich, gliniastych i mokrych.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Roślina wapniolubna - Zoja Litwin, ZSP/. Na glebach kwaśnych nie zakwita.
Wymagania Nie znosi przesadzania i przycinania. Wokół rośliny ściółkować żwirkiem wapiennym. Chronić przed ulewnymi deszczami. Wiosną w czasie długotrwałych upałów podlewać dość obficie. Wiosną nawozić nawozem fosforowym lub wolnodziałającym i nawozem dla roślin kwitnących. Wapnować gleby kwaśne- corocznie. Po kwitnieniu nieznacznie przyciąć. Zimą sucho (dobry drenaż).
Rozmnażanie Sadzonkowanie - sadzonki zielne i zdrewniałe z piętką z rocznych zdrewniałych pędów VII-VIII - łatwiej. Okłady czasem trwające 1 rok - trudno. Siew bezpośrednio po zbiorze (stratyfikacja). Kwiaty trzeba zapylać sztucznie. Siewki nie lubią przesadzania. Kwitnie po 3 latach.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, wrzosowych, naturalistycznych, alpinariów, na murki, na skarpy, na rabaty bylinowe, obwódki i do pojemników. Ładnie wygląda z kostrzewami, kulnikami, dębikami, ubiorkiem, smagliczką, przetacznikiem rozesłanym 8/ oraz w grupach. Roślina objęta ochroną.
Odmiany
"Eximia" 15-20 cm V-VI Kwiaty różowe. Kwiaty i liście większe od typu. * * AGM 1993
"Alba" Kwiaty białe. Wyższa od typu.
"Variegatum" Kwiaty różowe. Liście biało obrzeżone.
Etymologia nazwy rodzajowej "Daphne" jak przy Daphne arbuscula.Nazwa gatunku "cneorum" = krzewiasty, podobny do krzewu oliwkowego.

[Janusz100]

SŁONECZNICA COOPERA Delosperma cooperi
syn. Przypołudnik, Mesenbryanthemum cooperi.

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Sukulent. Egzotyczna roślina górska o pokroju płożącym. Bylina okrywowa, zimozielona, zadarniająca ozdobna z uwagi na liście i kwiaty. Tworzy lużne kobierce i nawisy na kamieniach. ..." Jedna z najefektowniejszych roślin ogrodów skalnych, ale kłopotliwa w uprawie"...(9)
Półkrzew obficie rozgałęziony. Pędy ma pokładające się, mocno rozgałęzione u podstawy, drewniejące. Liście naprzeciwległe, gruboszowate, lśniące, wąskie, długie do 3 cm, w przekroju okrągłe u góry spłaszczone, tępo zakończone, mięsiste, soczyste, sinozielone. W zimie liście zmieniają kolor na czerwonawy. Liście i łodygi pokryte są miniaturowymi pęcherzykami (tkankami), które odbijaja światło i powodują, że roślina wygląda jak pokryta rosą (lodem). Z kątów liści wyrastają krótkie łodygi kwiatostanowe. Kwiaty pojedyncze ok. 30 płatkowe, karminowe o jaskrawym, metalicznym połysku z białymi środkami, podobne do stokrotek lub małych gerberów. Kwiaty średnicy do 4 cm, po 3-7 na szczytach pędów kwiatostanowych. Kwiaty otwierają się przy słonecznej pogodzie a zamykają wieczorem. Kwitnie obficie i długo. Nie zawsze zimotrwała. Rośnie szybko. Roślina odporna na zasolenie dobra do regionów nadmorskich.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 9/ 15/ 24/.
T-3. Średnio wymagająca. Wrażliwa na mrozy i wilgoć zimą ? wymaga przniesienia do zimnego pomieszczenia.

Wysokość 5-15 cm
Szerokość 20-40 cm ( nawet do kilku m )
Kwitnie VI-VII (VIII, IX)
Kolor karminowofioletowy ( biały, ciemnoczerwony)
Mrozoodporność USDA 6 ? wg/24 , wg.innych żródeł 7 a nawet 9 ? wg. 1/

Rośnie na skalistych zboczach, w pustynnych rejonach, blisko brzegów morskich nawet na wysokości 1900-2200 m.npm.
Występowanie Afryka Południowa, Góry Smocze, Lesotho, Kronsztad, Suazi, Oranje, Kwa Zulu-Natal RPA.
Stanowisko bardzo słoneczne ( wystawa południowa lub zachodnia ), suche do słabo wilgotnego, gorące. Roślina wrażliwa na nadmiar wilgoci. Toleruje suszę. W pełnym słońcu obficiej kwitnie.
Gleba mnineralna, bardzo przepuszczalna, lekka, bardzo lużna, piaszczysto gliniasto, żwirowo kamienista, uboga, wapienna. Nie toleruje gleb ciężkich, gliniastych.
Podłoże :
- ziemia darniow : żwir drobny : grys wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : grys wapienny 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
- ziemia darniowa : piasek gruboziarnisty 3 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi zasadowy 9/.
Wymagania Podlewać tylko wtedy gdy liście rośliny więdną lub w czasie długotrwałej suszy. Nawozić nawozem dla sukulentów, ubogim w N w ilości 1/4 dawki najmniejszej niż przewidziana przez producenta. Ściółkować wokół rośliny żwirkiem kamiennym. Można przycinać zbyt wysokie lub długie pędy, usuwać przekwitłe kwiatostany lub owocostany. Zimą sucho ( daszek). Zimą okrywać (gruba warstwa igliwia, włóknina). Bezpieczniej zimować w zimnym pomieszczeniu.2/
Rozmnażanie Podział - bardzo łatwo - latem. Sadzonkowanie - sadzonki wierzchołkowe w całym sezonie - łatwo. Ukorzeniają się po 7 -14 dni. Siew jesienią lub wiosną - III. Metoda siewu 1.
Zastosowanie
Roślina ozdobna,okrywowa do ogrodów skalnych, na murki, skarpy, do pojemników i doniczek. Ładnie wygląda w towarzystwie opuncji, rojników i rozchodników. 4/
Roślina z której wytwarza się naturalnie halucynogenny narkotyk.
Etymologia Nazwa "Delosperma" z greckich słów "delos" = jawne, ewidentne, widzialne i "sperma" = nasiono, ziarno . Nazwa nadana z uwagi na otwartą owocnię, w której przechowywane są nasiona.
Nazwa gatunku "cooperi" od Thomas Cooper XIX- wieczny, angielski botanik i podróżnik, odkrywca sukulentów w Górach Smoczych w RPA.