Najpiękniejsze rośliny ogrodów skalnych - BAZA

[Janusz100]

ORLIK BERTOLONIEGO Aquilegia bertoloni
Syn. A.pyrenaica var. Bertolonii, A. reuteri





Niska bylina kępiasta o bardzo dekoracyjnych, lekko zbudowanych kwiatach i liściach....?gatunki karłowe i górskie są dobrymi roślinami do ogrodów skalnych?... 1/
Posiada poziome kłącze pełzające po ziemi, z którego wyrastają cienkie, proste, słabo rozgałęzione łodygi. Liście sinociemnozielone złożone, podwójnie trójdzielne, mają karbowaną krawędż,na dolnej części owłosione. Liście podobne są do liści paproci i są atrakcyjne przez cały okres wegetacji. Kwiaty na cienkich wyrastających ponad liście łodygach zakończonych 2 - 4 kwiatami. Kwiaty dzwonkowate z rozchylonymi płatkami, przewieszające się z ostrogami zakrzywionymi do wewnątrz. Kwiaty bardzo oryginalnego kształtu mają 5 płatków bezostrogowych i 5 zakończonych ostrogami. Ostrogi ma krótkie 1 ? 1,5 cm, często zgięte na końcu (hakowate). Kwitnie krótko - do 4 tygodni. Roślina krótkowieczna - należy ją regularnie wysiewać. Samosiew. Roślina trująca. Różni się od innych gatunków bardziej zakrzywionymi do wewnątrz ostrogami, niepowtarzalnym niebieskim kolorem płatków i jaskrawo żółtymi pręcikami.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 15/ 24/ 33/ 53/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 15-25 cm
Szerokość 15-40 cm
Kwitnie V - VI
Kolor niebieskofioletowy, biały.
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie na stokach górskich, stromych zboczach, skałach wapiennych, piargach, łąkach górskich i brzegach lasów bukowych i sosnowych na wysokości 800-1800 m.npm. 
Występowanie Europa Południowa od Alp Południowo Zachodnich francusko włoskich i słoweńskich po Apeniny. Gatunek endemiczny dla Alp Julijskich.
Stanowisko  półcieniste do słonecznego - zacienionego w godzinach południowych ( wystawa południowa lub zachodnia), umiarkowanie wilgotne.
Gleba normalna do mineralnej, bardzo przepuszczalna, lekka piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, umiarkowanie żyzna, wapienna.
Podłoże : 
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 0 lub 1 : 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi zasadowy, bo w naturze rośnie na skalach wapiennych.
Wymagania Nie przesadzać. Odnawiać co 2 - 3 lata z siewu. Po kwitnieniu uciąć wszystko 10 cm nad podłożem. Jesienią uciąć pędy po przymrozku i usunąć z ogrodu. Zimą sucho. Zimą - okrywać.
Rozmnażanie Podział 3 letnich roślin - wiosną ( wartościowe odmiany ) - trudno, bo ma palowy korzeń. Siew odkryty. Łatwo się krzyżuje - daje mieszańce.
Zastosowanie
Roślina ozdobna do ogrodów skalnych, alpinariów, na rabaty bylinowe i do pojemników, koryt.
Jadalna jako przyprawa w małych ilościach.
Dawniej stosowana jako roślina lecznicza w leczeniu owrzodzeń i jako środek uspokajający i moczopędny, ale jest toksyczna.
Nadaje się na kwiat cięty.
Etymologia Nazwa rodzaju "Aquilegia" pochodzi od łacińskiego słowa "aquila" = orzeł, gdyż kształt ostróg przypomnina szpony orła. Takie tłumaczenie jest jednak wątpliwe. Wg innych pochodzi od łacińskiego "aquilegus" = ciągnąć na wodzie , bo gdy deszcz pada roślina zbiera wodę na liściach i kwiatach.Nazwa gatunku "bertolonii" nadana na cześć włoskiego botanika Antonio Bertoloni (1775-1869) profesora botaniki w Bolonii, autora "Flora Włoch".
8/ i 53 poleca ponadto gatunek A.discolor Orlik dwubarwny Pireneje 10-15 cm Kwiaty bladoniebieskie , a 15/ i 53/ - A.pyrenaica Orlik pirenejski Pireneje 25 cm Kwiaty ciemnoniebieskie i A.saximontana Orlik wysokogórski Colorado,USA 10-20 cm Kwiaty ciemnnolawendowe

[Janusz100]

ORLIK WACHLARZOWATY Aquilegia flabellata va. pumila



Wysokogórska bylina kępiasta o pokroju wzniesionym, rozgałęzionym i bardzo dekoracyjnych , lekko zbudowanych kwiatach oraz ładnych liściach. ..."Bardzo piękne kwiaty mają gatunki górskie"... / 3..."Należy ...do cenniejszych bylin ogrodowych, ze względu na oryginalne , lekko zbudowane kwiaty".../3 Tworzy kępy.
Liście sinozielone, dłoniaste, złożone, trójdzielne, okrągławe, niebieskawozielone, miękkie, przypominające liście paproci, osadzone na długich ogonkach. Liście nieliczne`, gładkie, jaśniejsze od spodu. Łodygi kwiatostanowe niezbyt wysokie, nisko rozgałęzione, drewniejące dołem. Kwiaty duże, średnicy 3 - 4 cm, zwisłe, z białą koroną i liliowoniebieskim kielichem, ze zgiętymi , haczykowatymi krótkimi ostrogami, długości 1 ? 1,5 cm. Kwiaty pięcioczęściowe , pojedyncze lub zebrane po kilka w rozgałęziony kwiatostan /15. Kwiaty oryginalnego kształtu. Po kwitnieniu część nadziemna obumiera i wygląda nieefektownie. Roślina krótkowieczna, ale może się sama rozsiewać. Rośnie umiarkowanie. Roślina trująca.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Do ogrodów skalnych najbardziej nadają się odmiany niskie - var.pumila. Polecana przez 1/ 2/ 8/ 9/ 15/ 24/ 33/, 53/.
T-2. Łatwa w uprawie.

Wysokość 15-20 cm
Szerokość 25-30 cm
Kwitnie V-VI
kolor biały, beżowy, różowy lub niebieski
Mrozoodporność USDA 4 lub 3

Rośnie w górach na murawach i skraju lasów piętra alpejskiego i subalpejskiego.
Występowanie Góry Japoni, Korea, Rosja Wschodnia? Kuryle, Sachalin.
Stanowisko półcieniste do słonecznego w południe osłonięte ( wystawa południowa lub zachodnia ) , stale umiarkowanie wilgotne ( nie podmokłe ). Na stanowiskach półcienistych dłużej kwitnie.
Gleba normalna, bardzo przepuszczalna, lekka lub cięższa, pulchna, ilasto piaszczysto gliniasto próchnicza, liściowa, żyzna . Toleruje różne typy gleby, z wyjątkiem ciężkich, nieprzepuszczalnych.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 5,6-7,8 lekko kwaśny, obojętny , lekko zasadowy. Roślina tolerancyjna na pH. Wg.E.Radziula odczyn obojętny 9/.
Wymagania Nie znosi przesadzania. Wysiewać co 2 ? 3 lat. Wiosną - nawozić nawozem wieloskładnikowym. Po kwitnieniu nie podlewać. Kwiatostany przekwitłe ścinać. Póżną jesienią przyciąć bardzo nisko. Obcinać też uschłe liście. Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział jesienią lub wiosną - wartościowe odmiany - trudno. Siew jesienią do gruntu lub siew III - VI po stratyfikacji. Niektóre odmiany powtarzają z siewu np "Ministar". Kwitną w następnym roku. Metoda siewu 3. Jeśli nie wykiełkują - nie wyrzucać przetrzymać dłużej stale wilgotne.
Zastosowanie
Roślina ozdobna - gatunki niskie - do małych i średnich ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów naturalistycznych i na rabaty bylinowe.
Ładnie wygląda w towarzystwie pięciorników, kuklików i anemonów 8/.
Roślina jadalna jako przyprawa - w małych ilościach.
Roślina lecznicza p-ko owrzodzeniom, pasożytom ( wszawicy ). Kwiaty nietoksyczne - herbata. Liście stosować - po przegotowaniu.
Odmiany niskie botaniczne A.flabelata var.pumila USDA 5
var.pumila .15-25 cm V-VI niebieskobiałe * * AGM 1993 - typ
var. pumila "Alba" (f. alba) 20 cm IV-VI Kwiaty białe * * AGM 1993
var .pumila "Ministar" 20 cm V-VI Kwiaty niebieskie
var. pumila f. kurilensis "Rosea" 20 cm V-VI Kwiaty różowe
Etymologia "Aquilegia" jak przy Aquilegia bertoloni. Nazwa gatunku "flabellata" = wentylator, wachlarz; z uwagi na kształt liści.

[Janusz100]

GĘSIÓWKA ORZĘSIONA Arabis blepharophylla


Spring Charm"

Niska, zimozielona bylina o pokroju zwartym, wzniesionym, kępiastym. Cenna z uwagi na niski i zwarty wzrost i kolor kwiatów. Tworzy gęste, zwarte kępy.
Rozrasta się dzięki krótkim kłączom..."Liście ostro ząbkowane, orzęsione na brzegach"...(4), skórzaste, łyżeczkowate, zielone. Liście zebrane w rozety z których wyrastają nieco wyższe, cienkie, słaboulistnione, proste, zdrewniałe u nasady, łodygi kwiatostanowe. Liście są owalne, grubo, ostro ząbkowane, orzęsione na brzegach. Kwiaty średnicy 1-2 cm, czteropłatkowe, pachnące, karminoworóżowe zebrane w gęstych, krótkich gronach" /4. Grona kwiatowe wydłużają się w miarę kwitnienia. Wszystkie części rośliny umiarkowanie owłosione. Kwitnie obficie i długo - kilka tygodni. Roślina krótkowieczna, niezbyt trwała. Wg innych żródeł w jednym miejscu 8 lat. Tworzy rozłogi, ale rośnie umiarkowanie.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 15/ 24/ 53/ . Odmiana Fruhlingszauber ? polecana przez33/.
T-3. Średnio wymagająca. Krótkowieczna i niezbyt odporna na mróz.

Wysokość 10-20 cm
Szerokość 15 - 20 cm
Kwitnie IV - V
Kolor różowy( wszystkie odcienie), karminowy.
Mrozoodporność USDA 6 lub 7

Rośnie w górach na niskich wysokościach poniżej 200 m.npm. w pobliżu wybrzeża, na murawach i skalistych zboczach na glebach piaszczystych i kamienistych.
Występowanie USA, Kalifornia Północno - Zachodnia. Endemit Kalifornijski.
Stanowisko słoneczne w południe osłonięte (wystawa wschodnia), umiarkowanie wilgotne , ciepłe, osłonięte.
Gleba normalna, bardzo przepuszczalna, lekka, piaszczysto próchniczo żwirowa , przeciętnie żyzna. Nie toleruje gleb cięższych.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir 1 : 1 : 1 + drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,5-7,5 obojętny.
Wymagania Podlewać rzadko, tylko gdy sucho. Po kwitnieniu silnie przycinać. Zimą sucho ( daszek ). Zimą lekko okrywać. ..." Gatunek średnio odporny na mróz"...(1)
Rozmnażanie Podział wczesną wiosną lub po kwitnieniu - łatwo. Sadzonkowanie odciętych latem rozetek. Siew wiosną. Metoda siewu 1 - tylko typ.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, alpinariów na niskie rabaty, skarpy, murki, obwódki, nad brzegi zbiorników wodnych i do pojemników. Ładnie wygląda w towarzystwie roślin wiosennej "piątki".
Roślina miododajna.
Odmiany
"Fruhlingszauber" 15-20 cm III-V Kwiaty karminoworóżowe. Odmiana wyższa od typu. * * AGM 1993
"Spring Charm" 25 cm III-V Kwiaty różowe
"Rose Delight" 20 cm IV Kwiaty duże, karminoworóżowe
"Chase Delight"20 cm IV-V Kwiaty czerwone
"Red Sensation" 15-20 cm, IV-V, kwiaty karminoworóżowe .
Etymologia Nazwa rodzajowa "Arabis" oznacza z łaciny nazwy roślin z Arabii.
Nazwa gatunku "blepharophylla" od greckich słów "blepharis" = rzęsy i "phyllon" = liść; orzęsiony liść.

[Janusz100]

GĘSIÓWKA KAUKASKA Arabis caucasica syn. A.albida , A.alpina ssp.caucasica




Niska, zimozielona, górska bylina o pokroju płożącym, poduszkowatym i ozdobnych liściach oraz kwiatach.
Tworzy płaskie, duże, gęste, poduszki i nawisy na kamieniach?.? Najbardziej znana i najczęściej uprawiana gęsiówka, sadzona w ogrodach skalnych?...24/ Zaliczana do podstawowej piątki bylin wiosennych.
Ma pędy rozgałęzione, gęsto ulistnione, zdrewniałe u podstawy i wyrastające z kłączy. Cała roślina szaro owłosiona. Liście odwrotnie jajowate, rzadko ząbkowane, grube, szarozielone z szerokim białokremowym obrzeżeniem, pokryte włoskami i zebrane w rozety. Pędy kwiatostanowe nieulistnione. Kwiaty, średnicy 1,5 cm, czteropłatkowe, promieniste, białe początkowo w zwartych gronach, potem w miarę kwitnienia rozlużniających się. Grona kwiatowe duże i gęste. Kwitnie bardzo obficie. Kwiaty ma pachnące. Może być ekspansywna. Czasem mylnie sprzedawana jako Arabis alpina. Roślina długowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 3/ 8/ 9/ 15/ 24/ 53/. Bardziej dekoracyjne są niektóre odmiany polecane przez 33/
T-1. Bardzo łatwa w uprawie. Roślina niewybredna - mało wymagająca 31/.

Wysokość 10-25 cm
Szerokość 35-50 cm
Kwitnie IV-V Powtarza w IX
Kolor biały, różowy, żółty.
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na piargach, skałach i stromych słonecznych zboczach na wysokości do 2900 m.npm.
Występowanie Góry Kaukazu, Krymu i wschodniego rejonu Morza Śródziemnego do Iranu, Afryka Północna ( Algeria, Maroko )
Stanowisko słoneczne - w południe zacienione ( wystawa południowa do zachodniej ) do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, ciepłe. Roślina światłolubna.
Gleba normalna, bardzo przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasta, nieco próchniczo żwirowa, umiarkowanie żyzna.Tolerancyjna na każdy typ gleby, nie lubi jednak gleby ciężkiej. Na glebie żyznej rośnie zbyt bujnie i traci typowy wygląd rośliny skalnej 8/.
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + bardzo dobry drenaż
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + bardzo dobry drenaż
Odczyn pH 6,6-7,8 obojętny. Wg. 2/ - tolerancyjna na odczyn gleby.
Wymagania Nie znosi przesadzania. Podlewać rzadko - tylko gdy sucho, raz na tydzień. Przekwitłe kwiatostany ścinać. Ograniczać rozrost - może być ekspansywna. Dość mrozoodporna. Zimą cenne odmiany lekko przykryć. Typ nie wymaga okrycia.
Rozmnażanie Odmiany - przez podział - wiosną lub po kwitnieniu. Sadzonkowanie we IX - sadzonki pędowe ze szczytowych pędów po kwitnieniu. Ukorzeniają się 2 miesiące - trudno. Gatunek - z siewu IV-V - łatwo. Wiele odmian powtarza z siewu. Metoda siewu 1.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych, na rabaty bylinowe, skarpy, murki, obwódki, do pojemników, na groby, tarasy. Ładnie wygląda z smagliczką górską i skalną, skrzydlinką, floksem szydlastym, omiegiem kaukaskim, żagwinem, miniaturowymi irysami i posłonkiem 8/, oraz niskimi tulipanami. Czasem używana do podsadzania wiosennych roślin cebulowych . 1/ Roślina jadalna jako ozdoba i warzywo. Może być stosowana na kwiat cięty. Roślina miododajna.
Odmiany
"Flore Pleno"( syn. "Plena" ) 20 cm IV-V kwiaty pełne, białe w dużych gronach * * * AGM 1993
"Schneehaube"15 cm IV-V Kwiaty duże, białe, zwarty pokrój. Powtarza z nasion ** AGM 1993
?Spring Charm?'(Syn. ?Fruhligszaube?) 15 cm IV-V Kwiaty różowokarminowe ** AGM 1993
"Sulphurea" Kwiaty jasnożółte
"Pixie Cream"10 cm IV-V Kwiaty kremowożółte, zwarty pokrój
Etymologia "Arabis" jak przy Arabis blephyrophylla.
Nazwa gatunku "caucasica" = z Kaukazu, siedliska roślin.

[Janusz100]

ZŁOCIEŃ ARKTYCZNY Arctantheum arcticum syn. Dendranthema arcticum , Chrysanthemum arcticum, Arktyczna chryzantema, D. yezoens, Arktantema





Niewysoki półkrzew o krzaczastym pokroju, ozdobnych liściach i bardzo póżno kwitnących kwiatach. Jedyny dostępny na rynku gatunek z grupy tzw. chryzantem górskich. Tworzy kępki?.?Roślina do ogrodów skalnych, atrakcyjna ze względu na póżny okres kwitnienia?...24/
Ma kłącze podziemne, twarde, mięsiste, rozgałęzione, płożące. Łodygi wzniesione, rozgałęzione, gęsto ulistnione, czerwieniejące, podkładające się. 4/ Liście ozdobne, soczyście zielone, łopatkowe, mięsiste, błyszczące, grubo wcinane, nagie, zebrane w rozety. Liście zimą opadają. Kwiaty duże, pojedyncze, kredowobiałe z zielonożółtym oczkiem, podobne do dużych stokrotek. Kwiatostany koszyczkowe średnicy 6-8 cm na szczytach pędów, zebrane po 2 - 3 na wierzchołku pędu. Kwiaty z czasem różowieją. 4/ Cała roślina pachnie jak złocień ogrodowy (chryzantema). Bardzo cenna z uwagi na późnojesienny okres kwitnienia. Rozrasta się rozłogami - szybko. Roślina krótkowieczna.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 24/
T-1 . Bardzo łatwa w uprawie. Roślina trwała i odporna.

Wysokość 15-25 cm ( 30 cm )
Szerokość 30 - 50 cm
Kwitnie IX-X Kwitnie gdy innych kwiatów już nie ma - nawet do XI.
Kolor biały ( kremowy, łososiowy, różowy, siarkowożółty ).
Mrozoodporność USDA 2

Rośnie w strefie arktycznej na otwartych przestrzeniach kamienisto piaszczystych lub brzegach lasów oraz wzdłuż trawiastych wybrzeży do wysokości 100 m.npm.
Występowanie Arktyczna strefa północna, Euroazja północna, Rosja - Daleki Wschód, Azja do Japoni, Ameryka Północna - Alaska, Kanada.
Stanowisko półcieniste do umiarkowanie słoneczne, umiarkowanie wilgotne, ciepłe, osłonięte. W miejscu słonecznym gleba musi być bardzo wilgotna.
Gleba normalna, przepuszczalna, pulchna, głęboka, piaszczysto gliniasto próchniczo żwirowa, średnio żyzna do żyznej, bezwapienna. Toleruje przeciętną ogrodową. Nie toleruje suszy.
Podłoże:
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + nieco torfu kwaśnego
- ziemia liściowa : perlit : torf kwaśny 1 : 2 : 5 .
Odczyn pH 6,6-7,2 obojętny. Lubi kwaśny - nie znosi zasadowego.
Wymagania Co kilka lat dzielić i przesadzać. Wiosną N i K. Po kwitnieniu przycinać na 10 cm nad podłożem. Pod koniec zimy ściółkować próchnicą lub granulowanym nawozem wolnodziałającym.
Rozmnażanie Podział karp w VIII. Sadzonkowanie sadzonki kłączowe - jesienią, sadzonki wierzchołkowe ? wiosną, II-V. Siew nasion. Metoda siewu 3. Jeśli nie wykiełkują nie wyrzucać tylko przechowywać w wilgoci - nierównomiernie wschodza w długim czasie.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych i na rabaty bylinowe, do ogrodów naturalistycznych, parków i do pojemników na tarasy. Ładnie wygląda z astrami jesiennymi, zawilcami japońskimi lub tojadami.
Kwiaty nadają się na kwiat cięty.
Odmiany
"Roseum"Kwiaty jasnoróżowe
"Schwefelglanz" Kwiaty siarkowożółte.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Arctantheum" wywodzi się od greckich słów "arktikos" = północny i "anthos" = kwiat; północny kwiat. Nazwa z uwagi na arktyczną strefę występowania.
Nazwa gatunku"arcticum" = arktyczny.

[Janusz100]

PIASKOWIEC GÓRSKI Arenaria montana syn. Pustynnik górski



Niska, częściowo zimozielona bylina górska o pokroju zwartym, kępiastym i ozdobnych kwiatach. ..."Kwiaty najpiękniejsze spośród piaskowców"...9/. ...?idealna roślina do ogrodów skalnych?...1/ Tworzy bardzo niskie, niewielkie, zwarte kępy, poduszki i nawisy na kamieniach. Porasta chropowate kamienie.
Pędy ma wznoszące się, cienkie, krótko owłosione, brązowe, w górnej części rozgałęzione, ulistnione.Liście osadzone są na pędzie parami. Liście ciemnozielone z szarym odcieniem, błyszczace, miękkie, długie, trawiaste, lancetowate, owłosione. Pędy kwiatowe proste wyrastają ponad kępę liści. 1/ Kwiaty białe, duże, średnicy 2 cm, największe i najpiękniejsze wśród piaskowców, białe z zielonymi środkami. Kwiaty ma pojedyncze, pięciopłatkowe zebrane w grona tuż ponad liśćmi po 2 - 10 kwiatów na krótkich łodyżkach. Kwiaty pachnące. Kwitnie obficie i długo, ponad miesiąc. Roślina długowieczna - ok. 5 lat. Rośnie wolno. Samosiew.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 24/ 33/ 53/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 8-15 cm
Szerokość 12-30 cm
Kwitnie V-VI Powtarza VIII
Kolor biały
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na górskich terenach na wysokości 800 - 2000 m.npm na skalach, w zaroślach i na wrzosowiskach na skalistych, kamienistych miejscach.
Występowanie Góry Europy Południowo - Zachodniej, Alpy, Pireneje, od Północnej Francji do Portugali, Góry Maroka.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne (szczeliny skalne). Roślina wrażliwa na suszę. W słońcu obficiej kwitnie pod warunkiem odpowiedniej wilgoci.
Gleba mineralna, przepuszczalna, lekka, ilasto piaszczysto próchniczo żwirowo kamienista, uboga do przeciętnej, kamieniste podłoże z grysu wapiennego.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny : grys 1 : 1 : 1 : 1 + drenaż + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż + Ca
Odczyn pH 5,6-7,5 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi zasadowy 4/ 9/.
Wymagania Wiosną i latem podlewać w czasie suszy, co 1-2 tygodnie z uwagi na płytki system korzeniowy. Nawozić nawozem dla pelargoni lub dla roślin kwitnących w kilku małych dawkach bez N. Po kwitnieniu przycinać i ściółkować kompostem. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać. Mrozoodporna ale podczas mokrych zim może wygniwać.
Rozmnażanie Podział kęp wczesną wiosną ( III ? IV ) lub po kwitnieniu w VIII - łatwo. Okłady - odcinanie ukorzenionych pędów - łatwo. Sadzonkowanie w VIII płonych pędów wierzchołkowych - trudno. Siew do gruntu jesienią lub kryty po stratyfikacji( XII ? III ). Metoda siewu 2 - łatwo.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, na niewielkie powierzchnie, do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych, na niskie podwyższone rabaty bylinowe, na obwódki i murki, w szczelinach między kamieniami i do pojemników. Ładnie wygląda przy kamieniach o żółtawym zabarwieniu 9/.
Odmiany
"Blizzard" 10-15 cm V-VIII Kwiaty białe, duże.
"Avalanche" 10-15 cm V-VI Kwiaty większe od typu, białe. Zwarty pokrój.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Arenaria" wywodzi się z łacińskiego słowa "arena" = piasek i dotyczy wymagań rośliny dotyczących gleby. Nazwa gatunku "montana" od "mons" = gór, górski, z uwagi na siedliska rośliny.
Polecany przez 9/ 15/ 24/ 53/ jest gatunek Arenaria balearica Piaskowiec balearski Wyspy Morza Śródziemnego 5 cm Kwiaty białe.

[Janusz100]

ZAWCIĄG JAŁOWCOLISTNY Armeria juniperifolia
syn. A.caespitosa, Statice juniperifolia, A. juniperifolia x caespitosa, Z. darniowy.


"Bevans Variety"

Niski, karłowy, zimozielony, górski półkrzew o zwartym, poduszkowym pokroju. Tworzy gęste wypukłe poduszki podobne do kęp trawy złożone z miniaturowych rozetek. ...?Uważany za najlepszy zawciąg do ogrodów skalnych?... 15/...?Najmniejszy z zawciagów ?... 9/
Łodygi ma krótkie, silnie rozgałęzione. Liście szarozielone, sztywne, igiełkowate, trójkanciaste, trawiaste, drobne, orzęsione na brzegach, z kolcem na wierzchołku - tworzą miniaturowe rozety. Pęd kwiatostanowy owłosiony, wyższy zaledwie 2 - 5 cm od ulistnienia. Kwiaty różowe, dość duże zebrane w ścisłe, kuliste główki średnicy 1 ? 1,5 cm, tuż ponad listkami na szczycie cienkich łodyg. Kwiaty jaśnieją w miarę przekwitania. W pełni kwitnienia roślina jest całkowicie pokryta kwiatami. Kwitnie obficie, ale dość krótko. Rośnie wolno. Roślina długowieczna - do 10 lat. Od A.maritima różni się igiełkowatymi liśćmi i zwartymi poduszkami.11/

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 9/ 15 /24/ 33/ 53/.
T-3. Średnio wymagająca.

Wysokość 5-10 cm
Szerokość 15-25 cm
Kwitnie V-VI Powtarza
Kolor różowy (biały)
Mrozoodporność USDA 6

Rośnie w górach na piargach, skałach, w szczelinach skalnych i skalistych murawach na wysokości 800-1200 m.npm.
Występowanie Góry Europy Południowej, Hiszpania Centralna, Pireneje, Apeniny.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, umiarkowanie wilgotne, osłonięte od wiatru. Roślina tolerancyjna na suszę.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasto żwirowo kamienista, nieco próchnicza,uboga do umiarkowanie żyznej, lekko kwaśna. W glebach żyznych i wilgotnych gnije.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1 : 1 : 1 + drenaż + nieco torfu kwaśnego
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf kwaśny 4 : 1 : 2 : 4 + drenaż
Każda ogrodowa - umiarkowanie żyzna i dobrze przepuszczalna.
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi lekko kwaśny. Tolerancyjna na odczyn.
Wymagania Dzielić i przesadzać zewnętrzne części kępy, gdy roslina zamiera od środka. Kwiaty przekwitłe usuwać. W okresie wegetacji podlewać rzadko, umiarkowanie, by podłoże było lekko wilgotne. Ściółkować grysem kwaśnym. Najlepiej sadzić na stoku, by woda z opadów wiosennych szybko odpływała. Nawozić nawozem dla roślin kwitnących lub granulowanym, wolnodziałającym. Po kwitnieniu ogławiać. Jesienią i zimą sucho. ( daszek ). Zimą lekko okrywać.
Rozmnażanie Podział kępek po kwitnieniu - latem z końcem VI- łatwo. Sadzonkowanie pojedynczych rozetek z piętką w VII - trudno się ukorzenia. Siew jesienią do gruntu ? IX, lub wiosną. Metoda siewu 2.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych, na murki, rabaty, obwódki, na wrzosowiska, tarasy, balkony, do pojemników. Ładnie wygląda posadzona w grupach od 1 - 5 roślin. Roślina miododajna.
Odmiany
"Bevans Variety" 5-8 cm V-VI Kwiaty różowokarminowe. Odmiana zwarta-kulista. * * AGM 1993
"Alba" Kwiaty białe. Mniej kwiatów niż odmiana różowa. Trudna w uprawie.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Armeria" wywodzi się od celt. "ar mor" = morze z uwagi na miejsce występowania tych roślin w naturze.
Nazwa gatunku "juniperifolia" od słów "juniperus" = podobny do jałowców i "folium" = zielony liść : z uwagi na igiełkowate liście rośliny.

[Janusz100]

ZAWCIĄG NADMORSKI Armeria maritima syn. Z.pospolity.




Częściowo zimozielona, bylina okrywowa o pokroju krzaczastym, ozdobna z uwagi na poduszkowaty pokrój, trawiaste liście i główkowate kwiatostany. Tworzy szarozielone płasko kuliste, trawiaste, zwarte kępki wyglądem przypominające kępy trawy. Najbardziej znany gatunek Armerii. Ozdobna przez cały okres wegetacji. Tworzy wolno rosnące kępy a czasem gęste dywany. Roślina rodzima.
Z kłączy wyrasta rozeta liści i bezlistna łodyga z krótkimi rozgałęzieniami, zakończona główką kwiatów, średnicy do 2,5 cm. Liście ma wydłużone, wąskie, trawiaste, igłowate, z jednym nerwem, na brzegach pofałdowane. Kwiatostany główkowate, kuliste, podobne do kwiatostanów czosnku, osadzone na bezlistnych pędach wyrastających ponad liście. Kwiaty pięciopłatkowe otoczone są przezroczystymi, błoniastymi listkami okrywy. Długo kwitnie ( 2 miesiące) - powtarza kwitnienie. Gatunek zmienny. Samosiew.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 9/ 15/ 24/ 31/ 33/ 53/. Ładniejsza od typu jest odmiana ?Vindictive? polecana przez 1/ 3/ i 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie. Należy do najmniej wybrednych i wymaga niewielu zabiegów pielęgnacyjnych. 8/ ?Roślina dekoracyjna nawet wtedy, gdy nie kwitnie? 31/.

Wysokość 10-20 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie V-VI Powtarza IX,X
Kolor purpuroworóżowy , biały, różowy, czerwony, karminowy
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na wybrzeżach morskich na nadmorskich wydmach, murawach, pastwiskach i morskich klifach w miejscach suchych i kamienistych, ale także w górach, na alpejskich łąkach do 2900 m.npm.
Występowanie Strefa umiarkowana, północne europejskie wybrzeża morskie (Polska Zachodnia), Azja Zachodnia, Ameryka Północna -zachodnia część, Ameryka Południowa część południowa, Afryka Północna.
Stanowisko słoneczne - wystawa południowa do zachodniej , toleruje lekki cień, umiarkowanie wilgotne w czasie wegetacji do suchego.
Gleba normalna, przepuszczalna, lekka, pulchna, piaszczysto ilasta, próchniczo żwirowa, przeciętnie żyzna do jałowej. Roślina toleruje każdy typ gleby z wyjątkiem gleby ciężkiej, której nie lubi. 
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny 1:1:1 + bardzo dobry drenaż + nieco torfu kwaśnego
Odczyn pH 5,8-6,8 lekko kwaśny. Toleruje odczyn obojętny, ale nie znosi wapna w glebie.
Wymagania Co 3-4 lata dzielić schnące od środka kępy i przesadzać, bo osłabiają kwitnienie i zamierają. Żwirem można również obsypać roślinę. W okresie wegetacji w czasie suszy podlewać - nieczęsto, co 1-2 tygodnie. Wiosną nawozić nawozem dla roślin kwitnących lub granulowanym, wolnodziałającym. Kwiatostany przekwitłe usuwać. Zimą sucho. Zimą lekko okrywać (zwłaszcza młode rośliny). Mrozoodporny, ale nadziemne części mogą przemarzać.
Rozmnażanie Podział kęp po kwitnieniu VIII-IX lub wczesną wiosną w IV - łatwo. Sadzonkowanie pojedynczych rozetek oderwanych z piętką wiosną w gruncie lub jesienią we IX w inspekcie - łatwo. Siew do gruntu jesienią lub siew kryty po stratyfikacji w V-VI. Metoda siewu 2. Jeśli nie wykiełkuje po 4 tygodniach poddać ponownej stratyfikacji przez okres 4 tygodni.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa do ogrodów skalnych, alpinariów, na skarpy, murki, rabaty bylinowe, obwódki, na obrzeża dróg i ścieżek, do ogrodów wrzosowiskowych i stepowych, do nasadzeń miejskich, na "zielone dachy" i do pojemników. Ładnie wygląda w towarzystwie gożdzika kropkowanego, gęsiówki, żagwinu i dzwonków 8/ a także w nasadzeniach grupowych. Nadaje się na kwiat cięty. Roślina jadalna liście gotowane, korzenie.
Roślina lecznicza na otyłość, zaburzenia nerwowe i zakażenia.
Odmiany
"Vindictive" 5 cm, kwiaty żyworóżowe./ **AGM polecana przez 3/ i 33/.
"Alba" 10-15 cm, kwiaty białe. liście zimotrwałe.
"Dusseldorfer Stolz" Liście ciemnozielone. Kwiaty ciemnoróżowe.Kwitnie obficie i długo.
"Rubrifolia" Kwiaty różowe, liście bordowe, latem zielenieją.
Etymologia Nazwa "Armeria" jak przy Armeria juniperifolia. Nazwa gatunku "maritima" = morski.

[Janusz100]

BYLICA SCHMIDTA "Nana"
Artemisia schmidtiana "Nana"
https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Bylina płożąca, okrywowa -odmiana karłowa o ozdobnych liściach i atrakcyjnym pokroju kulistym póżniej poduszkowatym. Tworzy niskie, regularne, wypukłe,srebrzyste, zwarte kępy.
Pędy pokładające się, częściowo drewniejące, u nasady słabo rozgałęzione, wyżej silnie rozgałęzione i gęsto ulistnione. Liście ząbkowane, pachnące, silnie podzielone, miękkie, jedwabiste, srebrzyste, kutnerowato owłosione. Liście usychają nagle w jesieni, aby odnowić się wiosną. Kwiaty małe niepozorne, kredowobiałe zebrane w długie, proste grona poniżej liści - trudno zauważalne. ...."Wartość dekoracyjna bylic ogranicza się głównie do efektownych, srebrzystych liści"... 3) Odmiana "Nana" jest niższa i bardziej zwarta od typu. Rośnie umiarkowanie.

Ocena *** AGM Najpiękniejsza, najbardziej dekoracyjna roślina skalna
T-2. Łatwa w uprawie, nawet dla początkujących, przeznaczona do małych ogrodów skalnych i alpinariów.

Wysokość 8-10 cm
Szerokość 30 cm
Kwitnie VII-VIII
Kolor kredowobiały
Mrozoodporność USDA 5

Występowanie Japonia, Wschodnia Rosja, Sachalin, Kuryle, do 1500 m.npm.
Stanowisko słoneczne do półcienistego, suche. Nie toleruje stanowisk podmokłych i zacienionych. Znosi okresową suszę. Na stanowiskach słonecznych rozrasta się poziomo.
Gleba przepuszczalna, lekka, piaszczysto kamienista, uboga do żyznej, dobry drenaż. Na glebach żyznych rośnie wysoko.
Podłoże normalne 4/2/4/1/0/0
Odczyn 5,6-7,5 obojętny. Lubi lekko kwaśny.
Wymagania Dzielić co 3 lata. Liście kęp starych usychają od środka. Wiosną przycinać i nadać pożądany kształt. Nie podlewać. Delikatnie przycinać wiechy kwiatostanowe.
Zimą sucho(daszek).
Rozmnażanie Podział wiosną. Sadzonkowanie młodych, wierzchołkowych pędów latem. Siew pod szkłem
Etymologia "Artemisia" jak przy Artemisia frigida.

[Janusz100]

BYLICA FRĘDZLASTA Artemisia frigida Syn. A.virgata, A.freyana

https://www.google.com/search?client=fi ... z&dpr=1.25

Niski, rozłożysty krzew poduszkowy, częściowo zimozielony. Uprawiany z uwagi na dekoracyjne i pachnące ulistnienie.
Z kłącza wyrasta wiele łodyg miękkich, u dołu zdrewniałych, gęsto ulistnionych.Tworzy kuliste kępy.
Liście delikatne, miękkie, wełniste, głęboko podzielone, długie, pierzaste, srebrzystozielone, aromatyczne. Silnie pachnie po deszczu -kamforą. Kwiaty kuliste zebrane w koszyczki, niepozorne, bardzo małe, żółte, zwieszone. System korzeniowy dostosowuje się do wilgotności podłoża, w którym roślina rośnie. Na glebach wilgotnych system korzeniowy jest płytszy. Roślina wywołująca podrażnienia skóry i reakcje alergiczne.

Ocena * * AGM Bardzo dekoracyjna roślina skalna
T-2. Łatwa w uprawie nawet dla początkujących.

Wysokość 10-30 cm (40cm)
Szerokość 30-45 cm
Kwitnie VII-VIII
Kolor bladożółty
Mrozoodporność USDA 4

Rośnie na suchych preriach, równinach, polach, suchych łakach, kamienistych stepach i skalach na pogórzu i w górach na wysokości 900-3500 m.npm.
Występowanie USA - stany zachodnie od Kanady i Alaski, do Meksyku (Góry Skaliste), Rosja południowo wschodnia - Syberia, do Mongoli, Południowa Afryka.
Stanowisko bardzo słoneczne, suche do umiarkowanie wilgotnego. Tolerancyjna na suszę. Roślina wrażliwa na zbyt niską i zbyt wysoką temperaturę.
Gleba przepuszczalna, lekka, piaszczysto kamienista, uboga do umiarkowanie żyznej.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys kamienny 1:0:1:1 lub 1:1:1:1 + drenaż + nieco torfu kwaśnego
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf kwaśny 4:1:2:4 + drenaż
- ziemia liściowa : perlit : torf kwaśny 1:2:5 + drenaż
Odczyn pH 6,0-7,2 lekko kwaśny, obojętny. Nie znosi ziemi zasadowej.
Wymagania Przycinać wiosną, ale ostrożnie, niezbyt nisko. Latem można delikatnie formować. Przesadzać zimą. Zimą podłoże w pobliżu korzeni okrywać-kopczykować
Rozmnażanie Podział - wiosną. Okłady. Sadzonki latem. Siew - wiosną. Metoda siewu 1.
Zastosowanie
Roślina okrywowa, stosowana do kontrastu z zielonymi liśćmi roślin skalnych. Odporna na suszę, nadająca się do ogrodów kwiatowych
w zimnym klimacie.
Roślina jadalna - przyprawa Indian do kukurydzy, dodatek do win deserowych i likierów, środek do przechowywania mięsa.
Roślina lecznicza środek przeciwskórczowy, uspokajajacy, żołądkowy, przeciw krwawieniom, bólowi zębów, dolegliwościom kobiet, na kaszel, przeziębienie, zgagę.
Odstrasza owady(komary)
Liście stosowane jako ręczniki i papier toaletowy. Z liści zielony barwnik. Używana przeciw erozji i jako pasza dla zwierząt.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Artemisia" nazwa nadana po historycznej postaci Artemisji, która była żoną władcy karyjskiego Manzolosa i żyła w IV w.pne. Zajmowała się ona medycyną i botaniką. Karia to kraina w południowo-zachodniej Azji Mniejszej na wybrzeżu Morza Egejskiego, na północ od wyspy Rhodos.
Nazwa gatunku "frigida" = zimne miejsca ; z uwagi na siedliska rośliny.

[Janusz100]

BYLICA SCHMIDTA "Nana"
Artemisia schmidtiana "Nana"




Bylina płożąca - odmiana karłowa o ozdobnych srebrzysto białych liściach i atrakcyjnym kulistym pokroju, póżniej poduszkowatym. Tworzy niskie, regularne, wypukłe, srebrzyste, zwarte kępy. ..."Wartość dekoracyjna bylic ogranicza się głównie do efektownych, srebrzystych liści"... 3)
Pędy pokładające się, częściowo drewniejące u nasady, słabo rozgałęzione, wyżej silnie rozgałęzione i gęsto ulistnione. Liście ząbkowane, pachnące, silnie podzielone, palczasto klapowane, podwójnie pierzaste, miękkie, jedwabiste, srebrzyste, kutnerowato owłosione. Liście usychają nagle w jesieni, aby odnowić się wiosną. Kwiaty małe, niepozorne, żółtokredowobiałe koszyczki zebrane są w długie, proste, zwisające grona poniżej liści - trudno zauważalne, średnicy 0,5cm. Rośnie umiarkowanie. Roślina długowieczna - ok.10 lat. Może powodować reakcje alergiczne.

Ocena *** AGM 1993 Najpiękniejsza, najbardziej dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 9/ 15/ 24/ 33/ i 34/
T-1. Bardzo łatwa w uprawie.

Wysokość 8-10 cm
Szerokość 30 cm
Kwitnie VII-VIII
Kolor matowożółty
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie na suchych kamienistych, trawiastych zboczach, piaszczystych poboczach dróg, rumowiskach, jako chwast porastający nieużytki zarówno nad morzem jaki i w górach do 1500 m.npm.
Występowanie Japonia, Wschodnia Rosja, Sachalin, Kuryle.
Stanowisko słoneczne ? wystawa południowa, wschodnia lub zachodnia,świeże, ciepłe. Nie toleruje stanowisk podmokłych i zacienionych. Znosi okresową suszę. Na stanowiskach słonecznych rozrasta się poziomo. Na stanowiskach cienistych traci srebrzyste zabarwienie.
Gleba mineralna do normalnej, przepuszczalna, lekka, ilasto piaszczysto kamienista, uboga. Na glebach żyznych rośnie wysoko, pędy pokładają się, pozostawiając otwór w środku kępy.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir drobny : grys 1 : 0 : 1 : 1 lub 1 : 1 : 1 : 1 + bardzo dobry drenaż + nieco torfu kwaśnego
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf kwaśny 4 : 1 : 2 : 4 + bardzo dobry drenaż
Odczyn 5,6-7,5 obojętny. Lubi lekko kwaśny.
Wymagania Dzielić co 3 lata. Liście kęp starych usychają od środka. Wiosną przycinać i nadać pożądany kształt. Podlewać rzadko niewielką ilością wody, gdy susza, raz na tydzień. Nawozić nawozem dla roślin kwitnących lub granulowanym, wolnodziałającym. Delikatnie przycinać wiechy kwiatostanowe przed kwitnieniem dla poprawy jakości liści oraz jesienią. Zimą sucho ( daszek ), kopczykować lub przechowywać w piwnicy.
Rozmnażanie Podział wiosną IV - V - łatwo. Sadzonkowanie młodych, wierzchołkowych pędów latem - łatwo. Siew pod szkłem wiosną lub jesienią.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów - w szczelinach pionowych skałek i murków, na rabaty bylinowe, obwódki, do ogrodów japońskich, ogrodów żwirowych, na wrzosowiska, do ogrodów naturalistycznych, do pojemników na tarasy i balkony oraz na cmentarze. Ładnie wygląda w towarzystwie roślin o ciemnych liściach i traw ozdobnych. Może być stosowana jako dodatek do bukietów kwiatów świeżych lub suszonych. Roślina jadalna - gotowane łodygi. Pachnące liście odstraszaja owady.
Odmiany
"Nana" niższa i bardziej zwarta od typu. 10 cm *** AGM 1993...?idealnie pasuje na stanowisko w ogrodzie skalnym?...1/
Etymologia Artemisia żona władcy karyjskiego Manzolosa z IV w.pne. Zajmowała się medycyną i botaniką. Karia to kraina w Azji Mniejszej.
24/ 31/ 53/ poleca Artemisia nitida Bylica lśniąca Pireneje , Alpy 10-20 cm. Cała biało owłosiona

[Janusz100]

OBRAZKI WŁOSKIE Arum italicum


"Marmuratum"

Bylina bulwiasta o ozdobnych owocach, liściach i kwiatach.Owoce ą największą ozdobą tej rośliny.
Liście szerokie, strzałkowate, ciemnozielone, pokryte srebrzystym rysunkiem z wyrażnymi, białymi żyłkami, na długich ogonkach. Liście wyrastają jesienią a w naszych warunkach dopiero wiosną. Liście zwijają się, gdy temperatura spada poniżej zera i rozwijają się z nadejściem wiosny. W okresie letnim liście zamierają, nowe pojawiają się jesienią. Wczesną wiosną pojawia się pęd kwiatostanowy, jasnozielony, pokryty pochwą z żółtą kolbą umiejscowioną w środku. 1/ Kwiaty drobne, zebrane w kolbowate kwiatostany długości 10-15 cm, wsparte są wąską zielona podsadką. Kolby wyglądem przypominają palec i otoczone są dekoracyjnymi jasnożółtymi pochwami. Po przekwitnięciu kolby pokrywają się drobnymi, jasnozielonymi, przebarwiającymi się na pomarańczowo, gęstymi jagodami utrzymującymi się do póżnego lata, a liście usychają. Roślina ekspansywna ? bulwy potomne i samosiew. Wszystkie części rośliny bardzo trujące w razie spożycia. Uprawa może powodować podrażnienia skóry i reakcje alergiczne.

Ocena * Dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 24/. Ładniejsza od typu jest odmiana ?Marmoratum? polecana przez 33/.
T-3. Średnio wymagająca. Nie w pełni mrozoodporna.

Wysokość 20-30 cm
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie VI-VII
Kolor bladożółty
Mrozoodporność USDA 6. Powyżej strefy 6 liście obumierają zimą i pojawiają się wiosną.

Rośnie na zróżnicownych stanowiskach od cienistych, mokrych lasów liściastych do miejsc suchych wzdłuż rowów, zarośli, w winnicach i gajach oliwnych, a także w terenach górzystych od 800 do 1300 m.npm.
Występowanie Rejon Morza Śródziemnego od Portugali po Bałkany i dalej po Kaukaz i Irak, Afryka Północna ( Algeria, Marokko,Tunezja ).
Stanowisko Słoneczne, ale w południe ocienione do półcienistego, stale umiarkowanie wilgotne, ciepłe. Toleruje słońce. Na stanowisku słonecznym produkuje więcej kwiatów, a na mniej słonecznym więcej liści.
Gleba organiczna, przepuszczalna, próchnicza, liściowa, piaszczysto ilasta ,żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : torf odkwaszony 4 : 1 : 4 + drenaż
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy.
Wymagania Sadzić na głębokość 8 ? 10 cm co 20- 30 cm. 30/ Przed sadzeniem nawieżć obornikiem lub nawozem granulowanym, wolnodziałającym, potem nawóz dla roślin cebulowych. Wymaga ściółkowania, by utrzymać stałą wilgoć ( np. korą ). Liście zwiędłe usuwać Podlewać regularnie niewielka ilością wody - utrzymywać stałą wilgoć. Wiosną w razie przymrozków można przykrywać butelką plastikową bez dna. Póżną jiesienią ściółkować kompostem i nawozem do pomidorów. Zimą sucho. Zimą okrywać w przypadku mrożnych zim . Bulwy można też przechowywać w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu.
Rozmnażanie Podział - oddzielanie bulwek w okresie spoczynku - po kwitnieniu w VIII. Sadzić IX - X . Produkuje mało nowych bulwek 2 - 3 rocznie. Siew jesienią bezpośrednio po zbiorze do gruntu. Kiełkują do 180 dni. Metoda siewu 3. Kwitną po 3 latach.
Zastosowanie
Roślina ozdobna na miejsce cieniste w ogrodzie skalnym, do ogrodów naturalistycznych 30/, na rabaty. Ładnie wygląda pod drzewami lub krzewami lub na tle żywopłotu, bluszczu, paproci a także obok białej konwali, pierwiosnków czy funkii. Liście wykorzystywane w bukieciarstwie. Roślina jadalna - bulwy gotowane jako warzywa. Roślina lecznicza leki homeopatyczne i preparaty ziołowe np. na owrzodzenie błon śluzowych czy podrażnienie nosa przez polipy, przeciwrakowe.
Odmiany
"Marmoratum"(Pictus) Liście szersze od typu z szarobiałymi nerwami.**AGM 1993
Etymologia Nazwa rodzajowa "Arum" ma trudne do wyjaśnienia pochodzenie, bo może pochodzić od łacińskiego słowa "arum" = złoto, Arabskiego słowa "ar" oznacza ogień, greckiego "aron" = roślina trująca.
Nazwa gatunku"italicum" = włoski też jest trudna do wyjaśnienia, bo Włochy nie są siedliskiem rośliny, może ewentualnie chodzić o wzory na liściach podobne do wzorów na marmurach włoskich.

Wydaje się, że w naszych warunkach klimatycznych do bardziej wytrzymałych gatunków Arum należałoby zaliczyć A.maculatum Obrazki plamiste lub A.orientale Obrazki wschodnie. Oba te gatunki występują bowiem na stanowiskach naturalnych w Polsce ( A.maculatum ? jako zdziczałe) i oba posiadają mrozoodporność USDA 5.

[Janusz100]

KOPYTNIK POSPOLITY Asarum europaeum Syn.Hexastylis europaea.




Niska, zimozielona, płożąca bylina leśna o dywanowym pokroju i ozdobnych liściach. Tworzy gęste kobierce. ....?Cenna bylina do zadarniania cienistych miejsc?... 4/ Roślina rodzima.
Wytwarza silnie rozgałęzione, cienkie, szare, czworokątne kłącza, które pełzają po ziemi lub tuż pod jej powierzchnią i ukorzeniają się. Z nich wyrastają krótkie, okrągłe, czerwonofioletowe, owłosione łodygi i nitkowate korzenie. Pędy są grube, owłosione i gęsto ulistnione. Liście ma naprzeciwległe, nerkowate, skórzaste, sztywne, ciemnozielone, lśniące, z falistym brzegiem, spodem jaśniejsze i owłosione, długoogonkowe, z wyrażnym użyłkowaniem, aromatyczne. Liście w kształcie podobne do śladu końskiego kopyta. Liście zamierają wiosną, po wyrośnięciu nowych przyrostów pędów i liści. Kwiaty pojedyncze, dzwonkowate, trójpłatkowe w kształcie kielicha, zwieszające się, ukryte są między liśćmi, niemal nie zauważalne, bez walorów ozdobnych, nieprzyjemnie pachnące kamforą, tak jak cała roślina. Kwiaty z zewnątrz matowo brązowe, wewnątrz ciemnoczerwone, pojedyncze, zwieszone tuż przy ziemi na szczycie krótkich szypułek. Rozrasta się powoli. Roślina trująca w razie spożycia. Roślina długowieczna.

Ocena * * AGM 2007 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 24/ 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie. Roślina wytrzymała i długotrwała.

Wysokość 10-15cm
Szerokość 15 -50 cm
Kwitnie III-V
Kolor brązowy, purpurowy
Mrozoodporność USDA 5

Rośnie w wilgotnych, żyznych lasach liściastych, głównie bukowych i zaroślach ( w lasach iglastych jest mniejszy ). Rośnie też w górach w Polsce w Tatrach do wysokości 1500 m.
Występowanie Europa Środkowa i Południowa - Południowa Francja, Niemcy, Włochy, Bośnia, Chorwacja, Macedonia, Grecja,, Azja Północna , Syberia, Ałtaj i Azja Mniejsza. Polska - pospolity na niżu ( z wyjątkiem północnego Mazowsza ) i w Tatrach
Stanowisko półcieniste do cienistego (nawet wystawa północna), wilgotne lub umiarkowanie wilgotne, osłonięte, chłodne. Żle znosi suszę i nie lubi słońca. Roślina cieniolubna.
Gleba organiczna, przepuszczalna, lekka do średnio zwięzłej, niezbyt ciężka, piaszczysto ilasto próchniczo liściowa, żyzna.
Podłoże :
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony 3 : 1 : 2 : 3 + drenaż umiarkowany + Ca
- ziemia darniowa : ziemia liściowa 1 : 2
Odczyn 6,6-7,6 obojętny, lekko zasadowy. Wg. 13/ zasadowy. Wg.Anny Mosur - zasadowy lub obojętny.
Wymagania Kępy dzielić co kilka lat - wiosną. Latem podlewać dość często i regularnie. Ściółkować kompostem lub nawozić nawozem wolnodziałającym a w razie potrzeby nawozem dla roślin kwitnących . Zimą okrywać liśćmi lub ziemią liściową.
Rozmnażanie Podział kłączy wiosną III - IV. Sadzonkowanie - sadzonki zielne - łatwo. Siew odkryty jesienią lub kryty po stratyfikacji. Kiełkują w 1 - 2 roku. Metoda siewu 3. Jeśli nie wykiełkują to kiełkowanie nastąpi w następnym roku.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, naturalistycznych, na rabaty bylinowe, pod drzewa
i krzewy. Ładnie wygląda w towarzystwie paproci, wiosennych roślin cebulowych, przytuli wonnej. Roślina jadalna jako aromatyczna przyprawa. Środek przeczyszczający, wymiotny, napotny, przyspiesza aktywność, poprawia ogólny stan zdrowia. Dawniej używany jako roślina lecznicza o dużym znaczeniu, ale okazał się toksyczny. 1/ Obecnie stosowany w homeopati oraz jako środek przeciwkaszlowy, a w medycynie ludowej jako środek poronny i odwykowy przed alkoholizmem. Z rośliny uzyskuje się barwnik jabłkowo zielony. Gatunek zagrożony, objęty częściową ochroną.
Etymologia Nazwa rodzajowa "Asarum" pochodzi od łacińskich słów "ase" = nudność, z uwagi na wymiotne właściwości rośliny i "saros" = pozbawiony gałęzi, nierozgałęziony.
Nazwa gatunku "europaeum" = europejski: występujący w Europie.

[Janusz100]

ZANOKCICA SKALNA Asplenium trichomanes



Niska, delikatna, kępiasta paproć o ozdobnych, często zimozielonych liściach i pokroju zwartym, krzaczastym do zwisającego. Tworzy kępki...."Wartościowa, długowieczna paproć do ogrodów skalnych"...7/...."Wdzięczna, obowiązkowa na każdym skalniaku"... 9/ Roślina rodzima.
Kłącze ma grube i kruche, rozgałęzione, spłaszczone, pokryte ciemnymi łuskami. Z kłącza wyrastają kępkami, delikatne, prawie czarne łodygi a wzdłuż nich dwa rzędy małych, prawie okrągłych liści. Liście pojedynczo pierzaste, grubawe, skórzaste, matowozielone osadzone na osi ciemnoczerwonej lub brązowoczerwonej. Liść składa się z 20 - 30 par okrągłych całobrzegich listków. Liście długie i wąskie, stopniowo zwężające się ku dołowi. Na spodzie liści w VII - IX ukazują się gęste kupki zarodni. Gatunek zmienny. Roślina długowieczna.

Ocena * * AGM 1997 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 2/ 9/ 24/ 33/.
T-1. Bardzo łatwa w uprawie . ..."Jeden z łatwiejszych do uprawy gatunków paproci"...4/

Wysokość 5-20 cm
Szerokość 15-20 cm
Mrozoodporność USDA 3 lub 2

Rośnie w skalnych, zacienionych siedliskach zarówno na nizinach jak i w górach na odsłoniętych skałach wapiennych, w szczelinach skalnych, na piargach, zboczach, od poziomu morza do 3000 m.npm.
Występowanie W skalistych siedliskach na całym świecie - w strefie subarktycznej, umiarkowanej i w tropikach w terenach górzystych z wyj. Antarktydy. Polska Południowa - masyw Śnieżnika i Babiej Góry, Pieniny, Jura Krakowsko-Częstochowska, w Tatrach rzadko.
Stanowisko półcieniste, cieniste do umiarkowanie słonecznego - wystawa wschodnia lub północna, w południe ocienione, umiarkowanie wilgotne do wilgotnego.Toleruje krótkotrwałą suszę. W słońcu liście przebarwiają się na żółtozielono.
Gleba organiczna, przepuszczalna, lekka, piaszczysto ilasta, próchniczo kamienisto żwirowa, wrzosowa, umiarkowanie żyzna
Podłoże
- ziemia darniowa : ziemia liściowa : piasek gruboziarnisty : torf odkwaszony : perlit 2 : 1 : 2 : 3 : 2 + drenaż + Ca . Ziemia wrzosowa, torf wysoki (sfangowiec), ziemia kompostowa.4/
Odczyn pH 6,1-7,8 lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy. Lubi zasadowy, bo w naturze rośnie na skalach wapiennych 4/.
Wymagania Wierzchnią warstwę podłoża ściółkować wokół rośliny wiórkami kory wymieszanej z suchymi liśćmi. Podlewać regularnie, codziennie. Ściółkować kompostem liściowym z niewielką ilością dolomitu, jesienią i wiosną.
Rozmnażanie Podział rozrośniętych kęp wiosną - łatwo. Wysiew zarodników latem lub we IX. Samosiew.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, do ogrodów skalnych, w szczeliny, na murki, między kamieniami, w wilgotnych zagłębieniach, na obrzeża drzew, do pojemników i na cmentarze. Ładnie wygląda nad brzegami oczek wodnych.
Liście używano jako substytutu herbaty.
Składnik leków wykrztuśnych, przy dolegliwościach oddechowych, środek przeciwkaszlowy, antyseptyczny, przeciwpasożytniczy, środek przeczyszczający i wywołujący miesiączkę. Ale równocześnie środek rakotwórczy i pozbawiający organizm witaminy B.
Odmiany
"Incisum Group" Liście strzępiaste, mocno ząbkowane, a nie okrągławe jak u typu.**AGM 2012
"Cristatum" Liście na wierzchołku grzebieniasto rozgałęzione.
Etymologia "Asplenium" jak przy asplenium scolopendrium.
Nazwa gatunku "trichomanes" od słów greckich "trikhos" = włosy i "manos" = kubek, puchar: w odniesieniu do kształtu zarodników.

[Janusz100]

ASTER ALPEJSKI Aster alpinus syn. A.pulchellus


"Goliath"
var dolomiticus

Bylina górska od regla dolnego po hale, poduszkowa o zwartym, rozłożystym, odwrotnie stożkowatym pokroju, dekoracyjna głównie z uwagi na kwiaty. Tworzy małe kępy. To wyjątkowo piękna roślina górska, powinna być podstawowym gatunkiem w każdym ogrodzie skalnym. 9/ Roślina rodzima.
Kłącze ma silne, ukośnie rosnące. Cała roślina szorstko owłosiona. Kępy liści tworzą przyziemne rozety.
Z rozet liści wyrastają pojedyncze łodygi kwiatostanowe. Łodygi wyprostowane, wysokości do 20 cm, dość grube, słabo ulistnione, miękko owłosione, zakończone koszyczkiem kwiatostanowym. 4/ Liście zielone, szaro owłosione, dolne łopatkowate, ogonkowe, górne lancetowate, mniejsze, siedzące. Kwiaty ma
w kształcie podobne do kwiatów stokrotki. Koszyczki kwiatowe fioletowoniebieskie, duże, średnicy 4-5 cm, z żółtymi lub pomarańczowymi oczkami osadzone pojedynczo na wierzchołku łodygi. Kwitnie obficie. Rośnie umiarkowanie. Roślina krótkowieczna - gdy rośnie w ciężkim i żyznym podłożu. Gatunek bardzo zmienny.

Ocena * * AGM 1993 Bardzo dekoracyjna roślina skalna. Polecana przez 1/ 2/ 3/ 8/ 9/ 15/ 24/ 31/ 33, 53 /Odmiany ogrodowe są ładniejsze od typu. 11/
T-1. Bardzo łatwa w uprawie. Roślina mało wymagająca.

Wysokość 20-25 cm (30cm)
Szerokość 20-30 cm
Kwitnie V-VI
Kolor fioletowoniebieski( biały, różowy, trójkolorowy).
Mrozoodporność USDA 3

Rośnie na skalnych półkach, w szczelinach skał częściej po ich południowej stronie, ale i u ich podnóża na halach i niskich suchych murawach o podłożu wapiennym 26/ na wysokości od 1400- 3200 m.npm.
Występowanie Półkula Północna, Góry Europy, Alpy, Pireneje, Bałkany, Karpaty, Góry Azji Zachodniej po Ural i Środkowej od Iranu do Syberii, Ameryka Północna-zachodnia część od Alaski do Colorado. W Polsce w Tatrach do 2000 m.npm. i Pieninach.
Stanowisko bardzo słoneczne 53/ ( chociaż będzie rósł w półcieniu ) - wystawa południowa, wschodnia lub zachodnia, umiarkowanie wilgotne, osłonięte przed wiatrem, ciepłe. Roślina ciepłolubna.
Gleba normalna, przepuszczalna, miękka, głęboka, piaszczysto ilasto gliniasta, próchniczo żwirowa, umiarkowanie żyzna, wapienna. Na glebie mineralnej rośnie bardziej zwarcie.
Podłoże : ,
-ziemia darniowa : ziemia liściowa : żwir wapienny 1 : 1 : 1 + dobry drenaż + Ca
Odczyn 6,6-7,8 obojętny, zasadowy. Roślina wapniolubna - bo w naturze rośnie na wapiennym podłożu 4/ 45/. Toleruje odczyn obojętny 9/ 2/
Wymagania Co 3 lata dzielić i przesadzać używając tylko zewnętrznych rozet - wczesną wiosną lub jesienią. Podlewać w czasie suszy, ale nie nadmiernie. Ściółkować kompostem - jesienią. Wiosną nawóz dla roślin kwitnących lub wolnodziałający. Po kwitnieniu łodygi kwiatostanowe i dłuższe łodygi przyciąć nisko.1/ Przed zimą lekko okrywać starsze rośliny kompostem z piaskiem, gdyż mogą przemarzać.
W przypadku grubej pokrywy śnieżnej może wygniwać. 4/. Zimą sucho ( drenaż ).
Rozmnażanie Podział - po kwitnieniu w VII - VIII? bardzo łatwo. Okłady - kopczykować pionowo - oddzielać ukorzenione rozety. Sadzonkowanie zdrewniałych pędów z piętką w III lub IX - X. Siew do gruntu w VII lub w IV. Siew bezpośrednio po zbiorze nasion - dotyczy zarówno typu jak i odmian. Metoda siewu 1.
Zastosowanie
Roślina ozdobna, okrywowa, do ogrodów skalnych, alpinariów, ogrodów żwirowych, na suche murki i nasłonecznione skarpy, strome zbocza, a także na rabaty bylinowe, obwódki, pojemniki. Ładnie wygląda w towarzystwie pierwiosnka łyszczaka, goryczki bezłodygowej, krwawnika wełnistego, łyszczca rozesłanego 8/. Najatrakcyjniej wygląda posadzony w wąską szczelinę między kamieniami. Nadaje się na kwiaty cięte.
Odmiany W uprawie należy stosować wyłącznie odmiany ogrodowe, gdyż są ładniejsze od typu .
"Albus" 20-25 cm V-VI Kwiaty białe
"Goliath" Kwiaty niebieskofioletowe
"Dark Beauty" Kwiaty fioletowe
Etymologia Nazwa rodzajowa "Aster" od greckiego słowa "aster" = gwiazda z uwagi na kształt kwiatu.
Nazwa gatunku "alpinus" = z Alp: z uwagi na siedlisko.