Storczyk wanilia - warunki uprawy
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Igor vanilla najlepiej czuje się jak jest posadzona w spagnum -musisz często ją zraszać-zrób jej mikro-kilmat -wsadz ją do worka podlej -zraszaj i zamknij worek szczelnie-ja to robię drucikiem i postaw w ciepłym miejscu-codziennie musisz wietrzyć około godziny-po kilku dniach liscie powinny być jędrne.
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Tu masz wszystko na temat vanilli-zródło tekstu http://www.orchidworks.com :
Vanilla planifolia
Synonim: Myrobroma fragrans Salisbury i Vanilla fragrans (Salisbury) Ames. Indeks Kewensis podaje nazwisko autora Andrews, ale w w3 Tropicos (8/18/2000) jest następujący zapis "zacytowane nazwisko jako autora jest mylące, bo nazwisko Jacksona nie pojawia się w publikacji, natomiast występuje w TL-2 [Literatura taksonomiczna tom 2]." Cytat z ?Botanical Repository? (Magazyn Botaniczny) dla nowych i rzadkich roślin 8: w tomie 538. Rok 1808 jest podany jako data pierwotnego opisu niezależnie od tego, komu przypisano autorstwo.
Występowanie:
Meksyk, wyspy karaibskie, Kostaryka, Gwatemala i Ameryka Środkowa. Ten bardzo atrakcyjny gatunek spotykany jest w Meksyku i w Ameryce Środkowej zarówno od strony Pacyfiku jak i od strony wysp karaibskich. Pierwotnym siedliskiem naturalnym były prawdopodobnie wiecznie zielone lasy tropikalne wschodniego Meksyku, oraz karaibskiego działu wodnego Gwatemali, Belize i Hondurasu. Wanilia pochodzi z lasów tropikalnych Nowego Świata, ale obecnie uprawiana jest w tropikalnych rejonach na całym świecie jako przyprawa o charakterystycznym zapachu. W Gwatemali rosną od poziomu morza do wysokości 600 m, na mokradłach, sawannach, w lasach mieszanych, a ich korzenie zagłębiają się w ziemi i rosną dokoła drzew, wspinając się na nie. Dziko rosnące okazy Vanilla planifolia są w Meksyku zagrożone wyginięciem, gdzie przetrwało obecnie 30 egzemplarzy. W Belize rośliny spotkano w rezerwacie Columbia Forest Reserve w Toledo na wysokości 750 m. W prowincji Limn w Kostaryce rośliny występują w pobliżu Cartago na wysokości 700 m i w okolicach Talamanca, w Valle de la Estrella, na wysokości 2-100 m. W Alajuela, w pobliżu San Ramon Monteverde, Cordillera de Tilaran i w pobliżu Upala Llanura de Guatuso rosną na wysokości 820-900 m. W Nikaragui występują w okolicach rzeki San Juan na wysokości 200 m. W Zelaya na wysokości 0-350 m. W Kolumbii w okolicach Vichada rośliny te występują na wysokości 90 m. W Ekwadorze rośliny rosną w rejonie Esmeraldas: w rejonach Rio Cayapa i Reserva Etnica Awa na wysokości 100-300 m; w pobliżu Bilsa na wysokości 400-600 m, w okolicach Mataje na wysokości 200 m, w Rio Palenque Science Center w pobliżu Los Rios na wysokości 220 m. W Napo w pobliżu San Jose de Payamino i w pobliżu Tena na wysokości 400 m; w okolicy Tena-Pto. Napo, na wysokości 550 m. W Pichincha w pobliżu Centinela na wysokości 600 m. W peruwiańskich lasach Amazonii rośliny występują na wysokości 185-240 m w rejonach Imaza i Loreto. W Wenezueli rosną na wysokości do 400 m w prowincjach Bolivar, Cojedes, Miranda, Tachira, a dokładny obszar określają współrzędne 6,59N i 10,58N oraz 62,3W i 72,3W.
Klimat:
Zanotowane skrajne temperatury to 36°C i 16°C.
Średnia wilgotność ponad 80% przez cały rok.
Opady od 71 mm w marcu do 170 mm wiosną, latem i jesienią.
Średnia temperatura (dzień/noc) to 28/21°C przez cały rok.
Okres kwitnienia: Kwitnie przez cały rok, z maksimum przypadającym na wiosnę.
Uwagi różne:
Okres kwitnienia podawany w tabelach klimatycznych oparty jest na doniesieniach hodowców. Wanilia może kwitnąć w ciągu całego roku, ale maksimum kwitnienia przypada na marzec-czerwiec. Wanilia nie zakwitnie i nie wytworzy owoców dopóki nie osiągnie dojrzałości, czyli zwykle po osiągnięciu 3,3-3,9 m długości. Strąki nasienne Vanilli planifolii są źródłem powszechnie znanego całym świecie aromatu waniliowego. Vanilla jest drugą najdroższą, po szafranie, przyprawą na świecie. Jest popularna od czasów prekolumbijskich, kiedy to Azteccy Indianie wykorzystywali ją jako składnik napojów czekoladowych. Zapach wanilii pochodzi od w pełni wyrośniętych i dojrzałych owoców, które osiągają pełną długość w ciągu 6 tygodni, po czym potrzebują następnych 6-10 miesięcy dla osiągnięcia pełnej dojrzałości. Strąki muszą być zbierane w momencie, gdy ich kolor zmienia się z zielonego w żółty, ale zanim zaczną pękać w celu rozsiania nasion. Hobbyści mogą zbierać strąki, gdy owoc staje się żółty. W tej fazie strąki są wodniste i bez smaku, pozbawione przyjemnego waniliowego aromatu. Dopiero proces suszenia nadaje znany powszechnie smak i zapach. Pierwszym krokiem przetwarzania strąka jest wrzucenie go do wrzącej wody w celu tzw.: "zabicia strąka". Gotująca się woda powoduje także zabicie grzybni, pleśni, patogenów i inicjuje czynności enzymatyczne, które powodują powstanie zapachu. Strąk jest następnie suszony na słońcu lub na parapecie, a w przypadku złej pogody, w suszarni. Wysuszone strąki są magazynowane w blaszanych puszkach lub innych szczelnych pojemnikach przez okres co najmniej 3 miesięcy, kiedy to następuje proces fermentacji. Inne źródła podają, że strąki są wrzucane w prawie wrzącą wodę na parę sekund, następnie wkłada się je pomiędzy ściereczki w celu usunięcia nadmiaru wody przed następnym etapem suszenia na słońcu. Strąki zawijane są w suchą tkaninę i magazynowane w zamkniętych skrzynkach. Każdego dnia przez 3 godziny są suszone na słońcu, potem ponownie są zawijane w tkaniny i trzymane w szczelnych pudełkach przez noc. Proces ten jest powtarzany przez 10-30 dni do momentu, kiedy strąki ściemnieją i staną się giętkie. Następnie strąki są magazynowane przez 2 miesiące w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. W celu uzyskania maksimum intensywności zapachu i smaku strąki można pozostawić do dalszej fermentacji przez kolejne 3 miesiące Otrzymane wtedy strąki są pomarszczone, elastyczne i mają ciemnoczekoladowy kolor. Cały ten proces fermentacji i suszenia może trwać 4-6 miesięcy. Na stronie internetowej http://www.ippi.com/dir_dat/dat_vanilla.html zostały podane następujące informacje na ten temat: "gdy padają deszcze, strąki są zraszane, okrywane i suszone w piecykach, gdzie temperatura jest umiarkowana i zależy od wiekości strąków. Następnie są one znowu poddawane działaniu powietrza i suszone, aż do zakończenia procesu fermentacji. Lepszą jakość strąków gwarantuje jednak suszenie na słońcu. Pomimo przetwarzania na skalę przemysłową, każdy strąk jest traktowany indywidualnie w celu zapewnienia najwyższej jakości zapachu i smaku. I tylko umiejętności przekazywane przez pokolenia i nabywane dzięki długiej praktyce są gwarancją sukcesu. Strąki poddane niewłaściwej obróbce nie mają określonego smaku i zapachu i jest prawdopodobne, że spleśnieją. Ich sprzedaż jest możliwa, ale w tym przypadku należy je pociąć na mniejsze kawałki i wymieszać z pokruszonymi, gorszej jakości i za wcześnie spadłymi z rośliny strąkami. Potem sprzedawane są pod nazwą "meksykańskie ścinki" i służą do produkcji tanich ekstraktów." Zachwycający i unikalny zapach i smak pochodzi od aromatycznego związku chemicznego o nazwie wanilina, który ulega krystalizacji na zewnątrz strąka podczas procesu fermentacji i suszenia. Przefermentowane strąki można wykorzystywać w całości, skrobiąc je, lub można używać malutkie nasiona wydobyte z rozciętych strąków. Wanilia jest zazwyczaj sprzedawana do użytku spożywczego w postaci ekstraktu alkoholowego, także jako zapach do tytoniu i w produkcji perfum. Na stronie internetowej http://www.ippi.com/dir_dat/dat_vanilla.html opisana jest następująca procedura wytwarzania ekstraktu waniliowego. "Składniki do sporządzenia takiego ekstraktu to strąki wanilii, gliceryna, cukier i alkohol; jakość takiego ekstraktu zależy od jakości strąków i użytego alkoholu, oraz od umiejętności ludzi. "Najlepszy proces technologiczny polega na pocięciu lub zmieleniu strąków i poddaniu ich działaniu rozcieńczonego 20-70% alkoholu, w proporcji 1 część strąków na 10 porcji roztworu; w procesie tym alkohol pełni rolę rozpuszczalnika. Starym, mniej wydajnym sposobem jest macerowanie i wyekstrahowanie rozpuszczonej substancji. Pocięte strąki są umieszczane w beczkach i zalewane rozcieńczonym alkoholem i tak pozostawiane przez okres od 1 do 12 tygodni. Następnie oddziela się ekstrakt i dodaje cukier i taki produkt pozostawia do dojrzewania na jakiś czas bądź od razu butelkuje . Dojrzewanie podwyższa jakość produktu, ale powoduje wzrost kosztów. "Inną metodą uzyskania ekstraktu jest destylacja poprzez odparowanie i kondensację roztworu, w którym strąki były moczone. Proces ten można też zmechanizować i przyspieszyć; specjalna maszyna pompuje powoli w pocięte strąki roztwór o wyrównanej temperaturze. Stosuje się także inne metody. Wszystkie one są one tańsze niż metoda tradycyjna, ale wszystko zależy od gustów konsumenta. Na przykład destylacja może zniszczyć delikatny zapach strąków meksykańskich, podczas gdy wybór procesu technologicznego nie ma znaczenia przy produkcji strąków Bourbon lub Tahiti." Bardzo istotną sprawą jest niedopuszczenie do opadania kwiatów, gdyż wtedy strąk przestaje rosnąć. Aby zapobiec zniszczeniu przez huragany i silne wiatry często występujące w tropikach, rośliny są często uprawiane pod osłoną listowia dżungli. Nie należy zapylać zbyt dużej ilości kwiatów na pędzie, zwłaszcza przy pierwszych paru kwitnieniach. Wyprodukowanie zbyt wielu strąków może doprowadzić młodą roślinę do skrajnego wyczerpania prowadzącego do śmierci, ale starsza, zdrowa wanilia może wytworzyć do 100 strąków rocznie. Inne gatunki wanilii mające wartość handlową to Vanilla pompona Schiede i Vanilla tahitensis J.W.Moore. Są one czasem stosowane jako gorszej jakości źródła smaku wanilii, ale najczęściej wykorzystuje się je do otrzymania zapachu. Znawcy uważają, że każdy gatunek ma inny smak. Niektórzy z nich uważają Vanilla trigonocarpa z Brazylii za źródło świetnego waniliowego smaku i zapachu.
Uwagi dotyczące hybryd:
Ilość chromosomów podana w w3 Tropicos wynosi 2n = 25, 26, 28, 30-32 (Nair, P. R. & P. N. Nair, 1994-1995) i 2n = 32 (Vijayakumar, N. & D. Subramanian,1994-1995). W środowisku naturalnym Vanilla jest zapylana prawdopodobnie przez pszczoły, ale różne dane podają, że zapylają je różne gatunki pszczół, np. z rodzaju Euglossine (Euglossa viridissima), Melipona lub Eulaema. Mały koliber często odwiedza pnącza wanilii, ale prawdopodobnie nie uczestniczy w zapylaniu, gdyż w celu zapylenia roślina stosuje podstęp. Polega to na wydzielaniu zapachu lub upodobnieniu kształtu kwiatu do samicy gatunku owada zapylającego, w związku z tym i owad i kwiat są doskonale sobie odpowiadają. Wanilia rosnąca poza swoim środowiskiem naturalnym w Meksyku i w Ameryce Środkowej nie ma naturalnego gatunku owada zapylającego, dlatego należy ją zapylać ręcznie. Wanilia może ulegać samozapyleniu, wskutek czego powstają strąki nasienne posiadające zapach, ale sterylne. Zapylenie następuje wskutek przeniesienia pyłku z pręcika na znamię poprzez przesunięcie pokrywy komory pyłkowej, zebranie pyłku i przeniesienie go na znamię. Najlepszą porą dnia na zapylanie jest słoneczny środek dnia, gdy kwiat jest otwarty. Jeśli zapylenie nie nastąpi w ciągu paru godzin, następnego dnia kwiat więdnie i odpada. Aby otrzymać wartościowe nasiona nie można dopuścić do samozapylenia (gdy pyłek pochodzi z tej samej rośliny), zdecydowanie potrzebny jest pyłek pochodzący od innej rośliny, a nie z innego kwiatu na tej samej roślinie. Hodowcy przeważnie rozmnażają wanilię wegetatywnie poprzez cięcie pędu na kawałki długości 60-90 cm, ale firmy handlowe mogą ją także klonować.
Informacje o roślinie i kwiatach:
Wielkość i typ rośliny:
Jest to epifit monopodialny o pokroju rozgałęziającego się pnącza, osiągający długość 3-30 m.
Pseudobulwy/łodyga:
Brak. Vanilla jest rozgałęziającym się pnączem o średnicy pędu 1,0-1,5 cm, wspinającym się ponad dolne piętro lasu aż do wierzchołków drzew, często osiągającym długość 15-23 m. Roślina może mieć długość do 30 m. Mięsiste liście i korzenie są wytwarzane na każdym węźle. Rośliny które rosną na krokwiach szklarni, mogą wytworzyć korzenie zwieszające się do samej podłogi.
Liście:
Liście mają długość 15-23 cm, szerokość 8 cm, choć zwykle są węższe. Liście są grube, mięsiste, soczyste, lekko wygięte, podłużne do wąsko-lancetowatych, ciemnozielone, z mniej lub bardziej ostrym wierzchołkiem. Roślina wytwarza liść i korzeń na każdym węźle. Wyrastający naprzeciwko liścia korzeń pełni rolę wspierającą.
Kwiatostan:
Kwiatostan ma długość 8 cm. Kwiaty są zebrane w małych kiściach. Przylistki kwiatowe są jajowato-podłużne o długości 0,5-1,0 cm. Szypułkowata zalążnia ma długość 2,5 cm.
Kwiaty:
20, czasem do 100 sztuk w kiści. Trwałość pachnących, blado-zielonych lub zielonawo-żółtych kwiatów wynosi 1 dzień. Atrakcyjne kwiaty mają średnicę 10 cm przy rozpostartych płatkach okółka zewnętrznego, zazwyczaj jednak nie otwierają się całkowicie. Przeważnie każdy kwiat w kiści otwiera się na jeden dzień, więc kwitnienie trwa średnio 24 dni. Płatki obu okółków są wydłużone i mają wierzchołki tępe do lekko ostrych. Płatki okółka zewnętrznego mają długość 4,0-5,5 cm, czasem 7 cm i szerokość 1,0-1,5 cm powyżej środka. Płatki okółka wewnętrznego są nieco krótsze i węższe. Warżka w kształcie trąbki, koloru pomarańczowo-żółtego ze ściętą działką wierzchołkową, jest połączona z prętosłupem na prawie całej długości. Niewyraźnie 3-klapowa warżka ma wybrzuszenie na spodniej stronie, jest jajowata, ma 9,5 cm długości i 4,5 cm szerokości, jest rozszerzona przy wierzchołku po rozłożeniu i ma pofalowane brzegi. Tarcza ma na środku wydatne, smukłe, dość grube żyłki i frędzelkowate łuski. Warżka ma czasem niewyraźną narośl, która rozciąga się od kępki włosków do wierzchołka. Zakrzywiony prętosłup ma długość do 7 cm i włoski na spodniej stronie. Długi, gruby, cylindryczny strąk nasienny ma zazwyczaj długość 15-23 cm i szerokość 0,8-1,5 cm. Strąki pachną, mają kształt podłużno-eliptyczny, są tępo zakończone i nieco trójkątne. Wanilia nie kwitnie dopóki jej pęd nie osiągnie długości co najmniej 3-4 m, ale dobrze rosnące rośliny mogą produkować kwiaty po 3 latach po posadzeniu odciętej części. Strąki wanilii rosną w kiściach po 6-10 sztuk. Mają 12-25 cm długości, są żółto-zielone i mają kształt banana. Na wyspie Fiji, w Vanua Levu zdrowe pnącze może wyprodukować 100-400 blado-żółtych kwiatów w okresie 3-4 miesięcy
Tłumaczenie: Agnieszka Kleczkowska
----------------- U P R A W A ----------------
Temperatura:
Roślina ciepłolubna.
Przez cały rok średnia temperatura dnia wynosi 28-29°C, a średnia temperatura nocy 20-23°C, z amplitudą dobową 6-8°C. Z powodu występowania w środowisku naturalnym na różnych wysokościach, wanilia powinna przystosować się do temperatur o 3-4°C niższych niż przedstawione, ale mikroklimat w jakim występuje prawdopodobnie chroni przed chłodnymi nocami lub dużymi wahaniami temperatur pomiędzy dniem i nocą.
Światło:
25000-40000 luksów. Hodowcy mają różne zdania na temat wymagań świetlnych wanilii warunkujących jej zdrowy wzrost. Zalecają uprawę rośliny zarówno w bardzo jasnym świetle, w świetle przefiltrowanym lub rozproszonym, lub nawet w półcieniu (50% cieniowania). Niektórzy hodowcy utrzymują, że jasne światło jest niezbędne do zainicjowania kwitnienia, a hodowcy na skalę przemysłową często hodują rośliny pod osłonami koron drzew lasów deszczowych, co sugeruje niewielką ilość światła. Jeśli roślina była uprawiana w cieniu, ilość światła powinna być stopniowo zwiększana, bo w przeciwnym wypadku może dojść do poparzenia liści. Hodowcy zalecają umieszczenie rośliny w południowej części szklarni i pozwalanie długim pędom na wspinanie się. Ruch powietrza wokół liści zapobiega chorobom i poparzeniom słonecznym.
Podlewanie:
Przez większość roku opady są obfite, a tylko późną zimą i na początku wiosny jest trochę bardziej sucho, ale nigdy nie jest to zupełna susza. Rośliny należy podlewać obficie w okresie intensywnego wzrostu, lecz musi być ułatwiony odpływ wody i podłoże wokół korzeni powinno być zawsze otwarte, z łatwym dostępem powietrza. Hodowcy podają, że gdy dojrzała roślina ma długość co najmniej 3-4 m, należy pozwolić jej przesychać między podlewaniami przez kilka tygodni, bo to często indukuje kwitnienie. Suchy okres nie powoduje kwitnienia u niedojrzałych roślin. W przypadku niewielkiej ilości światła bądź przy niskich temperaturach należy zawsze zredukować podlewanie.
Nawożenie:
Rośliny należy nawozić co tydzień 1/4-1/2 zalecanej dawki nawozu dla storczyków. Wielu hodowców stosuje nawóz o równych proporcjach NPK przez cały rok, a inni wolą stosować nawóz o zwiększonej ilości azotu w okresie aktywnego wzrostu roślin.
Podłoże:
W naturze korzenie wanilii zagłębione są w glebie, a pęd wspina się po drzewach, wytwarzając nowe powietrzne korzenie na każdym węźle. Uprawiane rośliny są często umieszczane w mieszance torfu i piasku, ale każde podłoże musi mieć doskonały drenaż. Wanilia ma ciężkie, wspinające się pędy, dlatego też wymaga krat, słupków, podpórek lub innych sztywnych podpór. Wysokie drewniane słupki lub żywe drzewa są zalecane, gdy pozwalają na to warunki, ale do zaindukowania kwitnienia i wytworzenia nasion nie jest konieczna pozycja pionowa. Dlatego też mogą rosnąć poziomo, pnąc się po krawędziach, na przykład belek w szklarni. Hawajscy hodowcy uprawiają 3-4 rośliny w 20 litrowych pojemnikach w klatkach z listewek wokół których owija się pędy i przymocowuje drutem. Nasze doświadczenie z uprawą tej rośliny wskazuje, że pęd Vanilla planifolia jest zbyt gruby, aby utrzymał ją drut i wymaga mocniejszych podpór.
Wilgotność powietrza:
85-90% przez większość roku, przez 2-3 zimowe miesiące i wczesną wiosną spada do około 80-85%.
Okres spoczynku:
Przedstawione tu warunki uprawy powinny być utrzymywane przez cały rok. W siedlisku naturalnym opady deszczu zmniejszają się mniej więcej na miesiąc późną zimą lub wczesną wiosną. Przez ten miesiąc, kiedy nie występuje aktywny wzrost roślin, ilość wody należy nieco zredukować. Rośliny te nie powinny nigdy całkowicie wysychać. Zawsze kiedy zmniejsza się ilość wody, należy także zmniejszyć lub wyeliminować nawożenie.
Vanilla planifolia
Synonim: Myrobroma fragrans Salisbury i Vanilla fragrans (Salisbury) Ames. Indeks Kewensis podaje nazwisko autora Andrews, ale w w3 Tropicos (8/18/2000) jest następujący zapis "zacytowane nazwisko jako autora jest mylące, bo nazwisko Jacksona nie pojawia się w publikacji, natomiast występuje w TL-2 [Literatura taksonomiczna tom 2]." Cytat z ?Botanical Repository? (Magazyn Botaniczny) dla nowych i rzadkich roślin 8: w tomie 538. Rok 1808 jest podany jako data pierwotnego opisu niezależnie od tego, komu przypisano autorstwo.
Występowanie:
Meksyk, wyspy karaibskie, Kostaryka, Gwatemala i Ameryka Środkowa. Ten bardzo atrakcyjny gatunek spotykany jest w Meksyku i w Ameryce Środkowej zarówno od strony Pacyfiku jak i od strony wysp karaibskich. Pierwotnym siedliskiem naturalnym były prawdopodobnie wiecznie zielone lasy tropikalne wschodniego Meksyku, oraz karaibskiego działu wodnego Gwatemali, Belize i Hondurasu. Wanilia pochodzi z lasów tropikalnych Nowego Świata, ale obecnie uprawiana jest w tropikalnych rejonach na całym świecie jako przyprawa o charakterystycznym zapachu. W Gwatemali rosną od poziomu morza do wysokości 600 m, na mokradłach, sawannach, w lasach mieszanych, a ich korzenie zagłębiają się w ziemi i rosną dokoła drzew, wspinając się na nie. Dziko rosnące okazy Vanilla planifolia są w Meksyku zagrożone wyginięciem, gdzie przetrwało obecnie 30 egzemplarzy. W Belize rośliny spotkano w rezerwacie Columbia Forest Reserve w Toledo na wysokości 750 m. W prowincji Limn w Kostaryce rośliny występują w pobliżu Cartago na wysokości 700 m i w okolicach Talamanca, w Valle de la Estrella, na wysokości 2-100 m. W Alajuela, w pobliżu San Ramon Monteverde, Cordillera de Tilaran i w pobliżu Upala Llanura de Guatuso rosną na wysokości 820-900 m. W Nikaragui występują w okolicach rzeki San Juan na wysokości 200 m. W Zelaya na wysokości 0-350 m. W Kolumbii w okolicach Vichada rośliny te występują na wysokości 90 m. W Ekwadorze rośliny rosną w rejonie Esmeraldas: w rejonach Rio Cayapa i Reserva Etnica Awa na wysokości 100-300 m; w pobliżu Bilsa na wysokości 400-600 m, w okolicach Mataje na wysokości 200 m, w Rio Palenque Science Center w pobliżu Los Rios na wysokości 220 m. W Napo w pobliżu San Jose de Payamino i w pobliżu Tena na wysokości 400 m; w okolicy Tena-Pto. Napo, na wysokości 550 m. W Pichincha w pobliżu Centinela na wysokości 600 m. W peruwiańskich lasach Amazonii rośliny występują na wysokości 185-240 m w rejonach Imaza i Loreto. W Wenezueli rosną na wysokości do 400 m w prowincjach Bolivar, Cojedes, Miranda, Tachira, a dokładny obszar określają współrzędne 6,59N i 10,58N oraz 62,3W i 72,3W.
Klimat:
Zanotowane skrajne temperatury to 36°C i 16°C.
Średnia wilgotność ponad 80% przez cały rok.
Opady od 71 mm w marcu do 170 mm wiosną, latem i jesienią.
Średnia temperatura (dzień/noc) to 28/21°C przez cały rok.
Okres kwitnienia: Kwitnie przez cały rok, z maksimum przypadającym na wiosnę.
Uwagi różne:
Okres kwitnienia podawany w tabelach klimatycznych oparty jest na doniesieniach hodowców. Wanilia może kwitnąć w ciągu całego roku, ale maksimum kwitnienia przypada na marzec-czerwiec. Wanilia nie zakwitnie i nie wytworzy owoców dopóki nie osiągnie dojrzałości, czyli zwykle po osiągnięciu 3,3-3,9 m długości. Strąki nasienne Vanilli planifolii są źródłem powszechnie znanego całym świecie aromatu waniliowego. Vanilla jest drugą najdroższą, po szafranie, przyprawą na świecie. Jest popularna od czasów prekolumbijskich, kiedy to Azteccy Indianie wykorzystywali ją jako składnik napojów czekoladowych. Zapach wanilii pochodzi od w pełni wyrośniętych i dojrzałych owoców, które osiągają pełną długość w ciągu 6 tygodni, po czym potrzebują następnych 6-10 miesięcy dla osiągnięcia pełnej dojrzałości. Strąki muszą być zbierane w momencie, gdy ich kolor zmienia się z zielonego w żółty, ale zanim zaczną pękać w celu rozsiania nasion. Hobbyści mogą zbierać strąki, gdy owoc staje się żółty. W tej fazie strąki są wodniste i bez smaku, pozbawione przyjemnego waniliowego aromatu. Dopiero proces suszenia nadaje znany powszechnie smak i zapach. Pierwszym krokiem przetwarzania strąka jest wrzucenie go do wrzącej wody w celu tzw.: "zabicia strąka". Gotująca się woda powoduje także zabicie grzybni, pleśni, patogenów i inicjuje czynności enzymatyczne, które powodują powstanie zapachu. Strąk jest następnie suszony na słońcu lub na parapecie, a w przypadku złej pogody, w suszarni. Wysuszone strąki są magazynowane w blaszanych puszkach lub innych szczelnych pojemnikach przez okres co najmniej 3 miesięcy, kiedy to następuje proces fermentacji. Inne źródła podają, że strąki są wrzucane w prawie wrzącą wodę na parę sekund, następnie wkłada się je pomiędzy ściereczki w celu usunięcia nadmiaru wody przed następnym etapem suszenia na słońcu. Strąki zawijane są w suchą tkaninę i magazynowane w zamkniętych skrzynkach. Każdego dnia przez 3 godziny są suszone na słońcu, potem ponownie są zawijane w tkaniny i trzymane w szczelnych pudełkach przez noc. Proces ten jest powtarzany przez 10-30 dni do momentu, kiedy strąki ściemnieją i staną się giętkie. Następnie strąki są magazynowane przez 2 miesiące w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. W celu uzyskania maksimum intensywności zapachu i smaku strąki można pozostawić do dalszej fermentacji przez kolejne 3 miesiące Otrzymane wtedy strąki są pomarszczone, elastyczne i mają ciemnoczekoladowy kolor. Cały ten proces fermentacji i suszenia może trwać 4-6 miesięcy. Na stronie internetowej http://www.ippi.com/dir_dat/dat_vanilla.html zostały podane następujące informacje na ten temat: "gdy padają deszcze, strąki są zraszane, okrywane i suszone w piecykach, gdzie temperatura jest umiarkowana i zależy od wiekości strąków. Następnie są one znowu poddawane działaniu powietrza i suszone, aż do zakończenia procesu fermentacji. Lepszą jakość strąków gwarantuje jednak suszenie na słońcu. Pomimo przetwarzania na skalę przemysłową, każdy strąk jest traktowany indywidualnie w celu zapewnienia najwyższej jakości zapachu i smaku. I tylko umiejętności przekazywane przez pokolenia i nabywane dzięki długiej praktyce są gwarancją sukcesu. Strąki poddane niewłaściwej obróbce nie mają określonego smaku i zapachu i jest prawdopodobne, że spleśnieją. Ich sprzedaż jest możliwa, ale w tym przypadku należy je pociąć na mniejsze kawałki i wymieszać z pokruszonymi, gorszej jakości i za wcześnie spadłymi z rośliny strąkami. Potem sprzedawane są pod nazwą "meksykańskie ścinki" i służą do produkcji tanich ekstraktów." Zachwycający i unikalny zapach i smak pochodzi od aromatycznego związku chemicznego o nazwie wanilina, który ulega krystalizacji na zewnątrz strąka podczas procesu fermentacji i suszenia. Przefermentowane strąki można wykorzystywać w całości, skrobiąc je, lub można używać malutkie nasiona wydobyte z rozciętych strąków. Wanilia jest zazwyczaj sprzedawana do użytku spożywczego w postaci ekstraktu alkoholowego, także jako zapach do tytoniu i w produkcji perfum. Na stronie internetowej http://www.ippi.com/dir_dat/dat_vanilla.html opisana jest następująca procedura wytwarzania ekstraktu waniliowego. "Składniki do sporządzenia takiego ekstraktu to strąki wanilii, gliceryna, cukier i alkohol; jakość takiego ekstraktu zależy od jakości strąków i użytego alkoholu, oraz od umiejętności ludzi. "Najlepszy proces technologiczny polega na pocięciu lub zmieleniu strąków i poddaniu ich działaniu rozcieńczonego 20-70% alkoholu, w proporcji 1 część strąków na 10 porcji roztworu; w procesie tym alkohol pełni rolę rozpuszczalnika. Starym, mniej wydajnym sposobem jest macerowanie i wyekstrahowanie rozpuszczonej substancji. Pocięte strąki są umieszczane w beczkach i zalewane rozcieńczonym alkoholem i tak pozostawiane przez okres od 1 do 12 tygodni. Następnie oddziela się ekstrakt i dodaje cukier i taki produkt pozostawia do dojrzewania na jakiś czas bądź od razu butelkuje . Dojrzewanie podwyższa jakość produktu, ale powoduje wzrost kosztów. "Inną metodą uzyskania ekstraktu jest destylacja poprzez odparowanie i kondensację roztworu, w którym strąki były moczone. Proces ten można też zmechanizować i przyspieszyć; specjalna maszyna pompuje powoli w pocięte strąki roztwór o wyrównanej temperaturze. Stosuje się także inne metody. Wszystkie one są one tańsze niż metoda tradycyjna, ale wszystko zależy od gustów konsumenta. Na przykład destylacja może zniszczyć delikatny zapach strąków meksykańskich, podczas gdy wybór procesu technologicznego nie ma znaczenia przy produkcji strąków Bourbon lub Tahiti." Bardzo istotną sprawą jest niedopuszczenie do opadania kwiatów, gdyż wtedy strąk przestaje rosnąć. Aby zapobiec zniszczeniu przez huragany i silne wiatry często występujące w tropikach, rośliny są często uprawiane pod osłoną listowia dżungli. Nie należy zapylać zbyt dużej ilości kwiatów na pędzie, zwłaszcza przy pierwszych paru kwitnieniach. Wyprodukowanie zbyt wielu strąków może doprowadzić młodą roślinę do skrajnego wyczerpania prowadzącego do śmierci, ale starsza, zdrowa wanilia może wytworzyć do 100 strąków rocznie. Inne gatunki wanilii mające wartość handlową to Vanilla pompona Schiede i Vanilla tahitensis J.W.Moore. Są one czasem stosowane jako gorszej jakości źródła smaku wanilii, ale najczęściej wykorzystuje się je do otrzymania zapachu. Znawcy uważają, że każdy gatunek ma inny smak. Niektórzy z nich uważają Vanilla trigonocarpa z Brazylii za źródło świetnego waniliowego smaku i zapachu.
Uwagi dotyczące hybryd:
Ilość chromosomów podana w w3 Tropicos wynosi 2n = 25, 26, 28, 30-32 (Nair, P. R. & P. N. Nair, 1994-1995) i 2n = 32 (Vijayakumar, N. & D. Subramanian,1994-1995). W środowisku naturalnym Vanilla jest zapylana prawdopodobnie przez pszczoły, ale różne dane podają, że zapylają je różne gatunki pszczół, np. z rodzaju Euglossine (Euglossa viridissima), Melipona lub Eulaema. Mały koliber często odwiedza pnącza wanilii, ale prawdopodobnie nie uczestniczy w zapylaniu, gdyż w celu zapylenia roślina stosuje podstęp. Polega to na wydzielaniu zapachu lub upodobnieniu kształtu kwiatu do samicy gatunku owada zapylającego, w związku z tym i owad i kwiat są doskonale sobie odpowiadają. Wanilia rosnąca poza swoim środowiskiem naturalnym w Meksyku i w Ameryce Środkowej nie ma naturalnego gatunku owada zapylającego, dlatego należy ją zapylać ręcznie. Wanilia może ulegać samozapyleniu, wskutek czego powstają strąki nasienne posiadające zapach, ale sterylne. Zapylenie następuje wskutek przeniesienia pyłku z pręcika na znamię poprzez przesunięcie pokrywy komory pyłkowej, zebranie pyłku i przeniesienie go na znamię. Najlepszą porą dnia na zapylanie jest słoneczny środek dnia, gdy kwiat jest otwarty. Jeśli zapylenie nie nastąpi w ciągu paru godzin, następnego dnia kwiat więdnie i odpada. Aby otrzymać wartościowe nasiona nie można dopuścić do samozapylenia (gdy pyłek pochodzi z tej samej rośliny), zdecydowanie potrzebny jest pyłek pochodzący od innej rośliny, a nie z innego kwiatu na tej samej roślinie. Hodowcy przeważnie rozmnażają wanilię wegetatywnie poprzez cięcie pędu na kawałki długości 60-90 cm, ale firmy handlowe mogą ją także klonować.
Informacje o roślinie i kwiatach:
Wielkość i typ rośliny:
Jest to epifit monopodialny o pokroju rozgałęziającego się pnącza, osiągający długość 3-30 m.
Pseudobulwy/łodyga:
Brak. Vanilla jest rozgałęziającym się pnączem o średnicy pędu 1,0-1,5 cm, wspinającym się ponad dolne piętro lasu aż do wierzchołków drzew, często osiągającym długość 15-23 m. Roślina może mieć długość do 30 m. Mięsiste liście i korzenie są wytwarzane na każdym węźle. Rośliny które rosną na krokwiach szklarni, mogą wytworzyć korzenie zwieszające się do samej podłogi.
Liście:
Liście mają długość 15-23 cm, szerokość 8 cm, choć zwykle są węższe. Liście są grube, mięsiste, soczyste, lekko wygięte, podłużne do wąsko-lancetowatych, ciemnozielone, z mniej lub bardziej ostrym wierzchołkiem. Roślina wytwarza liść i korzeń na każdym węźle. Wyrastający naprzeciwko liścia korzeń pełni rolę wspierającą.
Kwiatostan:
Kwiatostan ma długość 8 cm. Kwiaty są zebrane w małych kiściach. Przylistki kwiatowe są jajowato-podłużne o długości 0,5-1,0 cm. Szypułkowata zalążnia ma długość 2,5 cm.
Kwiaty:
20, czasem do 100 sztuk w kiści. Trwałość pachnących, blado-zielonych lub zielonawo-żółtych kwiatów wynosi 1 dzień. Atrakcyjne kwiaty mają średnicę 10 cm przy rozpostartych płatkach okółka zewnętrznego, zazwyczaj jednak nie otwierają się całkowicie. Przeważnie każdy kwiat w kiści otwiera się na jeden dzień, więc kwitnienie trwa średnio 24 dni. Płatki obu okółków są wydłużone i mają wierzchołki tępe do lekko ostrych. Płatki okółka zewnętrznego mają długość 4,0-5,5 cm, czasem 7 cm i szerokość 1,0-1,5 cm powyżej środka. Płatki okółka wewnętrznego są nieco krótsze i węższe. Warżka w kształcie trąbki, koloru pomarańczowo-żółtego ze ściętą działką wierzchołkową, jest połączona z prętosłupem na prawie całej długości. Niewyraźnie 3-klapowa warżka ma wybrzuszenie na spodniej stronie, jest jajowata, ma 9,5 cm długości i 4,5 cm szerokości, jest rozszerzona przy wierzchołku po rozłożeniu i ma pofalowane brzegi. Tarcza ma na środku wydatne, smukłe, dość grube żyłki i frędzelkowate łuski. Warżka ma czasem niewyraźną narośl, która rozciąga się od kępki włosków do wierzchołka. Zakrzywiony prętosłup ma długość do 7 cm i włoski na spodniej stronie. Długi, gruby, cylindryczny strąk nasienny ma zazwyczaj długość 15-23 cm i szerokość 0,8-1,5 cm. Strąki pachną, mają kształt podłużno-eliptyczny, są tępo zakończone i nieco trójkątne. Wanilia nie kwitnie dopóki jej pęd nie osiągnie długości co najmniej 3-4 m, ale dobrze rosnące rośliny mogą produkować kwiaty po 3 latach po posadzeniu odciętej części. Strąki wanilii rosną w kiściach po 6-10 sztuk. Mają 12-25 cm długości, są żółto-zielone i mają kształt banana. Na wyspie Fiji, w Vanua Levu zdrowe pnącze może wyprodukować 100-400 blado-żółtych kwiatów w okresie 3-4 miesięcy
Tłumaczenie: Agnieszka Kleczkowska
----------------- U P R A W A ----------------
Temperatura:
Roślina ciepłolubna.
Przez cały rok średnia temperatura dnia wynosi 28-29°C, a średnia temperatura nocy 20-23°C, z amplitudą dobową 6-8°C. Z powodu występowania w środowisku naturalnym na różnych wysokościach, wanilia powinna przystosować się do temperatur o 3-4°C niższych niż przedstawione, ale mikroklimat w jakim występuje prawdopodobnie chroni przed chłodnymi nocami lub dużymi wahaniami temperatur pomiędzy dniem i nocą.
Światło:
25000-40000 luksów. Hodowcy mają różne zdania na temat wymagań świetlnych wanilii warunkujących jej zdrowy wzrost. Zalecają uprawę rośliny zarówno w bardzo jasnym świetle, w świetle przefiltrowanym lub rozproszonym, lub nawet w półcieniu (50% cieniowania). Niektórzy hodowcy utrzymują, że jasne światło jest niezbędne do zainicjowania kwitnienia, a hodowcy na skalę przemysłową często hodują rośliny pod osłonami koron drzew lasów deszczowych, co sugeruje niewielką ilość światła. Jeśli roślina była uprawiana w cieniu, ilość światła powinna być stopniowo zwiększana, bo w przeciwnym wypadku może dojść do poparzenia liści. Hodowcy zalecają umieszczenie rośliny w południowej części szklarni i pozwalanie długim pędom na wspinanie się. Ruch powietrza wokół liści zapobiega chorobom i poparzeniom słonecznym.
Podlewanie:
Przez większość roku opady są obfite, a tylko późną zimą i na początku wiosny jest trochę bardziej sucho, ale nigdy nie jest to zupełna susza. Rośliny należy podlewać obficie w okresie intensywnego wzrostu, lecz musi być ułatwiony odpływ wody i podłoże wokół korzeni powinno być zawsze otwarte, z łatwym dostępem powietrza. Hodowcy podają, że gdy dojrzała roślina ma długość co najmniej 3-4 m, należy pozwolić jej przesychać między podlewaniami przez kilka tygodni, bo to często indukuje kwitnienie. Suchy okres nie powoduje kwitnienia u niedojrzałych roślin. W przypadku niewielkiej ilości światła bądź przy niskich temperaturach należy zawsze zredukować podlewanie.
Nawożenie:
Rośliny należy nawozić co tydzień 1/4-1/2 zalecanej dawki nawozu dla storczyków. Wielu hodowców stosuje nawóz o równych proporcjach NPK przez cały rok, a inni wolą stosować nawóz o zwiększonej ilości azotu w okresie aktywnego wzrostu roślin.
Podłoże:
W naturze korzenie wanilii zagłębione są w glebie, a pęd wspina się po drzewach, wytwarzając nowe powietrzne korzenie na każdym węźle. Uprawiane rośliny są często umieszczane w mieszance torfu i piasku, ale każde podłoże musi mieć doskonały drenaż. Wanilia ma ciężkie, wspinające się pędy, dlatego też wymaga krat, słupków, podpórek lub innych sztywnych podpór. Wysokie drewniane słupki lub żywe drzewa są zalecane, gdy pozwalają na to warunki, ale do zaindukowania kwitnienia i wytworzenia nasion nie jest konieczna pozycja pionowa. Dlatego też mogą rosnąć poziomo, pnąc się po krawędziach, na przykład belek w szklarni. Hawajscy hodowcy uprawiają 3-4 rośliny w 20 litrowych pojemnikach w klatkach z listewek wokół których owija się pędy i przymocowuje drutem. Nasze doświadczenie z uprawą tej rośliny wskazuje, że pęd Vanilla planifolia jest zbyt gruby, aby utrzymał ją drut i wymaga mocniejszych podpór.
Wilgotność powietrza:
85-90% przez większość roku, przez 2-3 zimowe miesiące i wczesną wiosną spada do około 80-85%.
Okres spoczynku:
Przedstawione tu warunki uprawy powinny być utrzymywane przez cały rok. W siedlisku naturalnym opady deszczu zmniejszają się mniej więcej na miesiąc późną zimą lub wczesną wiosną. Przez ten miesiąc, kiedy nie występuje aktywny wzrost roślin, ilość wody należy nieco zredukować. Rośliny te nie powinny nigdy całkowicie wysychać. Zawsze kiedy zmniejsza się ilość wody, należy także zmniejszyć lub wyeliminować nawożenie.
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Mnie się ona nie podoba-oddałem swoją.
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Podepnę się pod inny temat, bo nie chcę zakładać nowego.
Jestem zupełnym "lajkonikiem", jeśli chodzi o storczyki. 4 miesiące temu żona dostała na urodziny storczyka w przezroczystej plastikowej doniczce która włożona była do chyba glinianej, ciężkiej srebrnej doniczki. Był zakwitnięty, ale kwiaty szybko odpadły. Teraz są sobie 4 wielkie liście i długie łodygi bez kwiatów. Właśnie sobie wyczytałem na internecie, że muszę ta łodygę przyciąć, żeby kwiaty znów zakwitły. Nie jednak po to pisze. Zdaje się, że popełniłem błąd, a nawet wielbłąd. Tydzień temu wyciągnąłem kwiatek z tej przezroczystej doniczki i normalnie zasadziłem do brązowej (nieprzezroczystej) plastikowej doniczki z ziemią
Teraz dopiero widzę na zdjęciach na tym forum, że wszyscy mają zostawione te korzenie w tej przezroczystej doniczce. Co teraz? Jak tak zostawię, to kwiat mi zgnije? Mam go wyciągnąć z tej doniczki, ziemię wymyć i z powrotem włożyć korzeń do przezroczystej doniczki bez ziemi?
Jestem zupełnym "lajkonikiem", jeśli chodzi o storczyki. 4 miesiące temu żona dostała na urodziny storczyka w przezroczystej plastikowej doniczce która włożona była do chyba glinianej, ciężkiej srebrnej doniczki. Był zakwitnięty, ale kwiaty szybko odpadły. Teraz są sobie 4 wielkie liście i długie łodygi bez kwiatów. Właśnie sobie wyczytałem na internecie, że muszę ta łodygę przyciąć, żeby kwiaty znów zakwitły. Nie jednak po to pisze. Zdaje się, że popełniłem błąd, a nawet wielbłąd. Tydzień temu wyciągnąłem kwiatek z tej przezroczystej doniczki i normalnie zasadziłem do brązowej (nieprzezroczystej) plastikowej doniczki z ziemią
Teraz dopiero widzę na zdjęciach na tym forum, że wszyscy mają zostawione te korzenie w tej przezroczystej doniczce. Co teraz? Jak tak zostawię, to kwiat mi zgnije? Mam go wyciągnąć z tej doniczki, ziemię wymyć i z powrotem włożyć korzeń do przezroczystej doniczki bez ziemi?
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Witaj Lukaszu - w zasadzie sam sobie odpowiedziałeś na pytanie 
Moja siostra też przesadziła storczyka, bo wydawało się jej, że każdy kwiatek musi rosnąć w ziemi....i storczyk po prostu zgnił...
Możesz z powrotem wsadzić go do tej samej przezroczystej doniczki, używając podłoża do storczyków, składającego sie głównie z kory...przezroczysta doniczka umożliwia obserwację podatnych na gnicie korzeni...korzenie przed przesadzeniem nalezy delikatnie wypłukać,...
co do pędu - są rożne szkoły, jedni zostawiają bez zmian, jeśli roślina sama się go nie pozbędzie(czyli pęd nie uschnie) inni ucinają nad 3 oczkiem, niektórzy ucinaja całkiem...
Moja siostra też przesadziła storczyka, bo wydawało się jej, że każdy kwiatek musi rosnąć w ziemi....i storczyk po prostu zgnił...Możesz z powrotem wsadzić go do tej samej przezroczystej doniczki, używając podłoża do storczyków, składającego sie głównie z kory...przezroczysta doniczka umożliwia obserwację podatnych na gnicie korzeni...korzenie przed przesadzeniem nalezy delikatnie wypłukać,...
co do pędu - są rożne szkoły, jedni zostawiają bez zmian, jeśli roślina sama się go nie pozbędzie(czyli pęd nie uschnie) inni ucinają nad 3 oczkiem, niektórzy ucinaja całkiem...
Mój zielony kącik - http://www.forumogrodnicze.info/viewtop ... 36&t=48108" onclick="window.open(this.href);return false;,
Wymiana/sprzedaż - http://forumogrodnicze.info/viewtopic.php?f=11&t=47934" onclick="window.open(this.href);return false;
- Joanna
Wymiana/sprzedaż - http://forumogrodnicze.info/viewtopic.php?f=11&t=47934" onclick="window.open(this.href);return false;
- Joanna
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Problem w tym, że ta przezroczysta doniczka już nie istnieje, a kora, która tam była została wymieszana z ziemią, do której zasadziłem storczyka. Spróbuję jutro kupić i to i to, ale może być ciężko.
Re: Storczyk wanilia - warunki uprawy
Przesadziłem do nowej półprzezroczystej doniczki z odpowiednią "ziemią" (a raczej korą) dla storczyków. Zobaczymy co z tego wyjdzie. Po wyjęciu z ziemi, korzenie były bardzo namoknięte i boję się, że już może być za późno.
Nad 3 oczkiem licząc od dołu, czy od góry?MalaMi pisze:co do pędu - są rożne szkoły, jedni zostawiają bez zmian, jeśli roślina sama się go nie pozbędzie(czyli pęd nie uschnie) inni ucinają nad 3 oczkiem, niektórzy ucinaja całkiem...
